نادر سلامتی؛ پیمان ورجاوند؛ شکراله آبسالان؛ آذرخش عزیزی؛ محی الدین گوشه
چکیده
به منظور بهرهوریبهینهاز آب در کشاورزی، دانستن میزان نشت آب از کانالها ضروری است. در این پژوهش، ارزیابی کانالهای خاکی و کانالتهای شبکههای آبیاری و زهکشی استان خوزستان با محاسبه راندمان انتقال آب و تلفات نشت انجام شد. در این رابطه، تعداد30 کانال در شبکههای اصلی آبیاری و زهکشی استان خوزستان شامل:کارون بزرگ، شمال خوزستان، ...
بیشتر
به منظور بهرهوریبهینهاز آب در کشاورزی، دانستن میزان نشت آب از کانالها ضروری است. در این پژوهش، ارزیابی کانالهای خاکی و کانالتهای شبکههای آبیاری و زهکشی استان خوزستان با محاسبه راندمان انتقال آب و تلفات نشت انجام شد. در این رابطه، تعداد30 کانال در شبکههای اصلی آبیاری و زهکشی استان خوزستان شامل:کارون بزرگ، شمال خوزستان، کرخه، شاوور، زهره، جراحی و کانالهای تحت مدیریت کشاورزان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. تعداد 17 کانالت و شش کانال خاکی در شبکههای آبیاری از درجات سه و چهار بوده و همچنین یک کانالت و شش کانال خاکی تحت مدیریت کشاورز قرار داشت.دامنه تغییرات راندمان انتقال در کانالتها از 9/38% در شهرستان رامشیر تا 7/99% در شهرستان شوشتر و در کانالهای خاکی از 9/46% در شهرستان باغملک تا 3/89% در شهرستان شوش در نوسان بود. مقایسه میانگین شاخصهای اندازهگیری و محاسبه شده با آزمونt نشان داد کهمقدار تلفات در هر کیلومتر طول کانال خاکی با مقدار 7/3017 مترمکعب در روز نسبت به کانالتها با مقدار 2/2166 مترمکعب در روز اختلاف معنیداری نداشت.نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان دادکه همبستگی منفی و معنیداری در سطح یک درصد بین راندمان انتقال با مقدار تلفات در هر کیلومتر طول کانال و نیز بین میزان تلفات با دبی ورودی در هر کیلومتر کانال وجود دارد. 7/16% از کل کانالتهای مورد بررسی، راندمان انتقال کمتر از 8/67% (بین 9/38% تا 8/67%) داشتند، در حالی که در 50 % کانالهای خاکی، راندمان انتقال کمتر از 6/68% بود.میزان کم تلفات آب در نیمی از کانالتها و زیاد بودن بیش از حد تلفات در 11% کانالتها که حتی از تلفات آب در کانالهای خاکی هم بیشتر بود، ضرورت توجه هر چه بیشتر به مدیریت بهینه استفاده از کانالتها را نمایان میسازد. این مدیریت، هم در مراحل طراحی و ساخت این سازه و هم در مراحل نصب و قرارگیری در اراضی کشاورزی باید مدنظر قرار گیرد. همچنین باید به واشرهای آب بندی و دیگر تجهیزات مناسب جلوگیری از نشت آب توجه ویژه شود.
محی الدین گوشه؛ سعید غالبی
چکیده
از ویژگیهای مهم اراضی جنوبی دشت خوزستان، سطح ایستابی بالا، عدم وجود زهکشی کافی، بافت سنگین خاک و درجه حرارت و تبخیر بالا می باشد. بی شک، دور و عمق آبیاری در اراضی با زهکش ضعیف با اراضی بدون مشکل (با شرایط زهکشی مناسب) یکسان نخواهد بود. از دیگر مسائل این گونه اراضی، وجود آب آبیاری با کیفیت نامطلوب (اغلب شور) می باشد. ...
بیشتر
از ویژگیهای مهم اراضی جنوبی دشت خوزستان، سطح ایستابی بالا، عدم وجود زهکشی کافی، بافت سنگین خاک و درجه حرارت و تبخیر بالا می باشد. بی شک، دور و عمق آبیاری در اراضی با زهکش ضعیف با اراضی بدون مشکل (با شرایط زهکشی مناسب) یکسان نخواهد بود. از دیگر مسائل این گونه اراضی، وجود آب آبیاری با کیفیت نامطلوب (اغلب شور) می باشد. واضح است که در شرایط سطح ایستابی بالا و همچنین شوری آب آبیاری، برای جلوگیری از کاهش شدید عملکرد محصول، مدیریت ویژه آبیاری لازم است. بنابراین، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقاتی شاوور (در مزرعه ای با زهکشی ضعیف) اجرا شد. تیمار اول دور آبیاری شامل سه سطح، 70 درصد آب قابل دسترس گیاه در خاک (یا 30 درصد کاهش رطوبت از حد ظرفیت زراعی)، 50 درصد و 30 درصد آب قابل دسترس گیاه (یا به ترتیب 50 درصد و 70 درصد کاهش رطوبت از حد ظرفیت زراعی) بود. فاکتور دوم میزان شوری آب آبیاری بود که شامل کمتر از دو دسی زیمنس برمتر (رودخانه کرخه) ، سه تا پنج (زهکش اصلی ایستگاه) و شش تا هشت دسی زیمنس برمتر (منبع آب شور) است. نتایج نشان داد آبیاری با آب شور حداکثر پنج دسی زیمنس بر متر و با دور آبیاری 30 درصدآب قابل دسترس گیاه، کاهش معنی دار در عملکرد مشاهده شد. لیکن، آبیاری با آب شورتر (شش تا هشت دسی زیمنس برمتر) کاهش معنی دار در عملکرد دانه ایجاد نمود (در تمام دورهای آبیاری).