رسول اسدی؛ فرزاد حسن پور؛ میترا مهربانی؛ امین باقی زاده؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
مدیریت صحیح آب در مزرعه باعث استفاده بهینه از منابع آب، خاک، کود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا میشود. در این راستا، به‌منظور ارزیابی اثر دور مختلف آبیاری بر اساس تبخیر از تشت در دو سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی بر شاخصهای رشد رزماری، آزمایشی بصورت کرتهای یک بار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
مدیریت صحیح آب در مزرعه باعث استفاده بهینه از منابع آب، خاک، کود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا میشود. در این راستا، به‌منظور ارزیابی اثر دور مختلف آبیاری بر اساس تبخیر از تشت در دو سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی بر شاخصهای رشد رزماری، آزمایشی بصورت کرتهای یک بار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شهر کرمان در سال زراعی 1394 اجرا گردید. در این آزمایش سه دور آبیاری بر اساس سه سطح تبخیر (25=1I، 40=2Iو 55=3Iمیلیمتر تبخیراز تشت) به عنوان عامل اصلی ودو سیستم آبیاری قطرهای (سطحی =1Sو زیرسطحی =2S)به عنوان عامل فرعیمورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه زایا و شاخص سطح برگ در 2I در مقایسه با1I، بهترتیب 9/12، 6/12، 6/13 و 3/5 درصد کاهش داشت ولی با وجود این، صرفهجویی 1/44 میلیمتر آب (1/21 درصد) و افزایش 6/3 درصدی بهرهوری آب حاصل شد. از طرف دیگر بهرهوری آب، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه زایا و شاخص سطح برگ در سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی بهترتیب 1/15، 3/18، 7/9، 5/12 و 15 درصد نسبت به سیستم آبیاری سطحی بیشتر بود و تنظیم دور آبیاری بر اساس سطح 40 میلیمتر تبخیر از تشت اعمال شده در سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی در بهترین جایگاه از لحاظ صفت بهرهوری آب قرار دارد. بنابراین استفاده از آبیاری قطرهای زیرسطحی در تیمارI2 در کشت گیاه دارویی رزماری در شهر کرمان میتواند راهکاری مناسب برای صرفهجویی در مصرف آب و افزایش بهرهوری آب در دورههای خشکسالی باشد.
مهدی کلانکی؛ فاطمه کاراندیش؛ سید فرهاد صابرعلی
چکیده
در این پژوهش، پس از واسنجی و صحتسنجی مدل گیاهی DSSAT-CERES Maize، تاثیر توامانِ تغییر تقویم کشت و عمق آب آبیاری بر کارآیی مصرف آب گیاهِ ذرت در چهار ایستگاه قراخیل، بابلسر، رامسر و نوشهر از استان مازندران تحلیل شد. بدین منظور، ابتدا مدل بر اساس دادههای بدست آمده از کشت دوسالهی ذرت در یک تقویم کشت در شهرستان ساری، تحت سه تیمار آبیاری ...
بیشتر
در این پژوهش، پس از واسنجی و صحتسنجی مدل گیاهی DSSAT-CERES Maize، تاثیر توامانِ تغییر تقویم کشت و عمق آب آبیاری بر کارآیی مصرف آب گیاهِ ذرت در چهار ایستگاه قراخیل، بابلسر، رامسر و نوشهر از استان مازندران تحلیل شد. بدین منظور، ابتدا مدل بر اساس دادههای بدست آمده از کشت دوسالهی ذرت در یک تقویم کشت در شهرستان ساری، تحت سه تیمار آبیاری کامل و کمآبیاری در دو سطح 55 و 75 درصد، طی فصول زراعیِ 1389 و 1390 واسنجی و صحتسنجی شد. سپس، توابع آب-محصول برای تاریخ های کشت منتخب در حدفاصل 21 فروردین تا 8 تیر برای چهار شهرستان منتخب تعیین شد. پس از آن، عمق بهینهی آبیاری با هدف جلوگیری از کاهش معنیدارِ عملکرد محصول به دست آمد. بر اساس شاخصهای ارزیابی منتخب، مدل از دقت کافی در شبیهسازی پارامترهای شاخص سطح برگ، تاریخهای مورفولوژیکیِ مهم، ماده خشک کل، عملکرد دانه ذرت و کل جذب نیتروژن به وسیلهی گیاه برخوردار بود. به استثنای شهرستان قراخیل و صرفنظر از نوع تیمار آبیاری، تعویق کشت، با کاهش طول دورهی رشد گیاه، عمق بهینهی آبیاری را 14 تا 75 درصد کاهش میدهد. بر مبنای میانگین 30 سالهی داههای هواشناسی، کمترین عمق بهینهی آبیاری در شهرستانهای بابلسر، نوشهر و رامسر به ترتیب 366، 200 و 122 میلیمتر بوده که به ترتیب، تحت تاریخهای کشت 19 خرداد، 8 تیر و 8 تیر بدست میآید. این در حالی است که اختلاف بین عمق بهینهی آبیاری بین تیمارهای کمآبیاری با آبیاری کامل در کشتهای زودهنگام بیشتر بود. بر اساس نتایج، مدیریت عمق آب آبیاری و تعدیل تاریخ کشت منتج به 6/1 تا 8/22 درصد صرفهجویی در آب مصرفی در کشت ذرت در استان مازندران خواهد شد. با این وجود، راستیآزمایی نتایج این پژوهش، مستلزم انجام پژوهشهای مزرعهایِ دیگر در شهرستانهای منتخب و تحت تاریخ های کشت پیشنهادی خواهد بود.
معظم خالقی؛ علی شاهنظری؛ فرزاد حسن پور؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
کمبود آب غیرشور و افزایش تقاضای آب برای آبیاری منجر به کاربرد روشهای جدید آبیاری و همچنین به کارگیری منابع آب شور شده است. به همین دلیل، آزمایش مزرعهای طی دو سال زراعی 1393 و 1394 برای ارزیابی اثر مدیریت کمی و کیفی آب آبیاری بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد کیفی آفتابگردان در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ...
بیشتر
کمبود آب غیرشور و افزایش تقاضای آب برای آبیاری منجر به کاربرد روشهای جدید آبیاری و همچنین به کارگیری منابع آب شور شده است. به همین دلیل، آزمایش مزرعهای طی دو سال زراعی 1393 و 1394 برای ارزیابی اثر مدیریت کمی و کیفی آب آبیاری بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد کیفی آفتابگردان در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. پژوهش حاضر در قالب طرح فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری کامل با آب غیرشور (FI)،آبیاری کامل با آب شور (SI)، آبیاری کامل با تناوب آب شور و غیرشور (FSI)،آبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد آب مورد نیاز با آب غیرشور (PRD1)، آبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد آب مورد نیاز با آبشور (PRD2) وآبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد آب مورد نیاز با تناوب آبشور و غیرشور (PRD3) بود. آبشور با هدایت الکتریکی 4/5 دسی زیمنس بر متر از اختلاط20 درصد آب دریای خزر با آب غیرشور به دست آمد. نتایج نشان داد که تیمارهای PRD1، PRD3، FSIبا تیمار کنترل (FI) در اکثر خصوصیات مورفولوژیکی اختلاف معنیداری نداشتند. بالاترین درصد روغن از تیمار PRD2 و PRD3 با مقدار یکسان 56 درصد به دست آمد. تیمار SI کمترین میزان درصد روغن را داشت. حداکثر عملکرد روغن با مقادیر 1831 و 5/1783 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمارهای FIوPRD1مشاهده شد. تیمارهای PRD2و SI کمترین مقادیر عملکرد روغن و پروتئین را در هر دو سال داشتند. براساس نتایج، درشرایط بحران آبی و نیاز به استفاده از آب کمتر و یا جایگزین نمودن آب شور با آب غیر شور،روشهای PRD3و FSIبه عنوان مدیریت بهینه توصیه میشود تا علاوه بر صرفهجویی در منابع آب، تلفات کمی و کیفی محصول را به حداقل رساند.
عبداله درزی نفت‌چالی؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
تغییر اقلیم با تغییر فنولوژی و فیزیولوژی برنج، بیلان آب خاک، تبخیر-تعرق و آب سبز، بر نیاز آب آبیاری این محصول تاثیر دارد. حفظ عملکرد فعلی برنج یا بهبود آن، مستلزم تطابق با این چالش مهم زیست محیطی در دورههای آتی میباشد. با توجه به نقش حیاتی استان مازندران در تامین برنج مورد نیاز کشور، در این تحقیق، اثر تغییر اقلیم و تقویمهای ...
بیشتر
تغییر اقلیم با تغییر فنولوژی و فیزیولوژی برنج، بیلان آب خاک، تبخیر-تعرق و آب سبز، بر نیاز آب آبیاری این محصول تاثیر دارد. حفظ عملکرد فعلی برنج یا بهبود آن، مستلزم تطابق با این چالش مهم زیست محیطی در دورههای آتی میباشد. با توجه به نقش حیاتی استان مازندران در تامین برنج مورد نیاز کشور، در این تحقیق، اثر تغییر اقلیم و تقویمهای مختلف کشت بر نیاز آب آبیاری و میزان آب سبز فصل کشت برنج در این استان تا سال 2100، بررسی شد. با استفاده از دادههای هواشناسی دوره پایه (2010-1980) ایستگاههای بابلسر، قایمشهر، نوشهر و رامسر و مدل ریزمقیاسساز LARS-WG، دادههای هواشناسی دوره 2011 تا 2100 تحت سناریوهای مختلف اقلیمی تولید شد. بر اساس مقادیر دمای حداقل و حداکثر، بازهی زمانی مشترک مناسب برای کشت در دورهی پایه و آتی تعیین شد. نیاز آبی برنج با استفاده از سیستم استنتاج عصبی-فازی تعیین شد. ارزیابی کارایی مدل با استفاده از آمارههای مختلف نشاندهنده کارایی مناسب آن برای شبیهسازی وضعیت اقلیمی آینده در منطقه مطالعه بود. در اثر تغییر اقلیم، کشت برنج میتواند 2 تا 23 روز زودتر انجام شود و تعداد روزهای لازم برای رسیدگی فیزیولوژیکی نیز بین یک تا 20 روز کاهش خواهد یافت. با وجود کوتاهتر شدن طول دورهی کشت، تاریخهای کشت دیر هنگام بهدلیل اثرات منفی دمای زیاد و کاهش آب سبز، سبب افزایش نیاز آب آبیاری خواهد شد. با این وجود، کشت برنج در زمان مناسب، نیاز آبی آن در دورههای آتی را تا 681 مترمکعب در هکتار کاهش خواهد داد. براساس نتایج، مدیریت تقویم کشت برنج راهکاری موثر برای دستیابی به کشاورزی پایدار در اقلیم آینده استان مازندران میباشد.
محمد قاسمی نصر؛ فاطمه کاراندیش؛ عبداله درزی نفت چالی؛ علی مختصی بیدگلی
چکیده
یکی ازروشهای بهبود بهرهوری آب آبیاری در کشت برنج(Oryza sativa L.)، استفاده از روش آبیاری متناوب میباشد. در این تحقیق، اثر این نوع آبیاری در تلفیق با دو بار زهکشی میانفصل بر شاخصهای رشد دو رقم برنج در شالیزارهای مجهز به زهکشی زیرزمینی به صورت آزمایش کرت خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در فصل زراعی 1393 بررسی شد. عامل ...
بیشتر
یکی ازروشهای بهبود بهرهوری آب آبیاری در کشت برنج(Oryza sativa L.)، استفاده از روش آبیاری متناوب میباشد. در این تحقیق، اثر این نوع آبیاری در تلفیق با دو بار زهکشی میانفصل بر شاخصهای رشد دو رقم برنج در شالیزارهای مجهز به زهکشی زیرزمینی به صورت آزمایش کرت خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در فصل زراعی 1393 بررسی شد. عامل اصلی شامل سیستمهای زهکشی موجود در مزرعه متشکل از سه سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی با عمق 9/0 متر بافاصله 30 متر (D0.9L30)، عمق 65/0 متر بافاصله 15 متر(D0.65L15)و عمق 65/0 متر بافاصله 30 متر(D0.65L30)، یک سیستم زهکشی زیرزمینی دو عمقی با چهار خط زهکش بهفاصله 15 متر با اعماق 65/0 متر و 9/0 متر بهصورت یک‌درمیان (Bilevel)و یک تیمار زهکش سطحی به عنوان تیمار شاهد می‌باشند. عامل فرعی شامل ارقام برنج طارم دیلمانی و هاشمی بود که در اراضی مورد مطالعه کشت شد. زهکشی میانفصل در دو دوره 10 روزه (25 تا 34 روز پس از نشاکاری) و 5 روزه (43 تا 47 روز پس از نشاکاری) اعمال شد. در طول فصل رشد، برای تعیین شاخص سطح برگ (LAI)، وزن خشک کل اندام هوایی (TDW)، سرعت رشد گیاه (CGR)، سرعت نسبی رشد(RGR)، نسبت سطح برگ (LAR)و سرعت جذب خالص (NAR)، نمونه‌برداری‌های لازم انجام شد. اعمال این نوع مدیریت آب از طریق سیستمهای زهکشی زیرزمینی، سبب افزایش غالب شاخصهای مورد بررسی برای رقم هاشمی شد بهطوریکه اختلاف معنیداری بین مقادیر CGR، NARو RGR در تیمارهای D0.9L30و شاهد وجود داشت. حداکثر وزن خشک ارقام هاشمی و دیلمانی بهترتیب برابر 8/858 و 6/1006 گرم بر متر مربع بود که در تیمار D0.65L15 رخ داد و حداکثر شاخص سطح برگ این ارقام به ترتیب برابر 87/4 و 43/5 بود که در تیمارهای دو عمقی و شاهد مشاهده شد، هرچند اختلاف معنیداری بین تیمارهای مختلف در هر رقم مشاهده نشد. براساس نتایج، در صورت رعایت زمان مناسب زهکشی، اعمال دو دوره زهکشی میانفصل از طریق زهکشی زیرزمینی، نقش موثری در بهبود شاخصهای رشد برنج خواهد داشت.