مهشاد سادات فرحبخش؛ مهدی سرائی تبریزی؛ حسین بابازاده
چکیده
برآورد نیاز آبی واقعی گیاه در برنامه‌ریزی آبیاری و در نتیجه برای مدیریت اثربخش آب در مزرعه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه روش‌های مرسوم برآورد نیاز آبی و برآورد نیاز آبی واقعی گیاه ریحان در مزرعه تحقیقاتی- پژوهشی دوشان تپه تهران بود. بدین منظور آزمایشی در سه مزرعه یک هکتاری به‌صورت مجزا با سه روش متفاوت برآورد ...
بیشتر
برآورد نیاز آبی واقعی گیاه در برنامه‌ریزی آبیاری و در نتیجه برای مدیریت اثربخش آب در مزرعه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه روش‌های مرسوم برآورد نیاز آبی و برآورد نیاز آبی واقعی گیاه ریحان در مزرعه تحقیقاتی- پژوهشی دوشان تپه تهران بود. بدین منظور آزمایشی در سه مزرعه یک هکتاری به‌صورت مجزا با سه روش متفاوت برآورد نیاز آبی شامل روش تشتک تبخیر استاندارد کلاس A، روش رطوبتسنج تتاپروب و روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی در چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (FI)، کم آبیاری درحد 80 (DI80%)، 60 (DI60%) و 40 (DI40%) درصد نیاز آبی گیاه در دو سال متوالی 1395 و 1396 انجام شد. بر اساس نتایج، بیشترین مقدار تبخیر و تعرق ریحان به میزان 2/11 میلیمتر در روز 53ام کاشت در تاریخ هفتم مردادماه اندازه‌گیری شد. همچنین ضریب گیاهی ریحان در مراحل اولیه، توسعه، میانی و انتهایی رشد به ترتیب برابر 63/0، 08/1، 12/1 و 97/0 و بیشترین مقدار ضریب گیاهی ریحان در بیست و پنجم تیرماه و برابر 26/1 بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده تر در روش برآورد نیاز آبی مستقیم با مقدار 5998 و 5966 کیلوگرم در هکتار بهترتیب در سالهای 1395 و 1396 در تیمار آبیاری کامل به‌دست آمد. همچنین، روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی نسبت به روش تشتک و روش مکش خاک بهترتیب10% و 8 درصد صرفهجویی در مصرف آب داشت و عملکرد محصول هم بهترتیب 10% و پنج درصد نسبت به این دو روش بهبود یافت. نیز، با این روش حداکثر بازده ریالی به ازای هر مترمکعب آب مصرفی 4186 ریال بدست آمد.
خدیجه فتاحی دولت آبادی؛ حسین بابازاده؛ پیام نجفی؛ حسین صدقی
چکیده
تعیین سریع و دقیق زمان آبیاری به‌منظور جلوگیری از تنش آبی گیاه، از مهم‌ترین مسائل مدیریت پایدار آب در مزرعه است. اندازه‌گیری رطوبت خاک و درجه حرارت سطح برگ، دو روش تعیین زمان آبیاری است. در این تحقیق با ترکیب این دو روش مدلی برای برنامه‌ریزی و مدیریت آبیاری ذرت علوفه‌ای (SC-701) ارائه شده است. رطوبت نسبی (RH)، دمای هوا (Ta)، دمای سطح برگ ...
بیشتر
تعیین سریع و دقیق زمان آبیاری به‌منظور جلوگیری از تنش آبی گیاه، از مهم‌ترین مسائل مدیریت پایدار آب در مزرعه است. اندازه‌گیری رطوبت خاک و درجه حرارت سطح برگ، دو روش تعیین زمان آبیاری است. در این تحقیق با ترکیب این دو روش مدلی برای برنامه‌ریزی و مدیریت آبیاری ذرت علوفه‌ای (SC-701) ارائه شده است. رطوبت نسبی (RH)، دمای هوا (Ta)، دمای سطح برگ (TL) و رطوبت خاک (SM) در سال1392 اندازه‌گیری شد و با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی ورگرسیون خطی چندگانهآزمون (stepwise Method)، مدلی ارائه شد. در سال 1393 پنج تیمار شامل 35،% 65%، 75%، 85% و 100% کل آب قابل دسترس با چهار تکرار تعریف شد، زمانی که رطوبت خاک به رطوبت‌های مزبور می‌رسید آبیاری صورت می‌گرفت. اندازه‌گیری‌های سال قبل تکرار و مدل واسنجی شد. نتایج سال اول، همبستگی بین پارامترهای RH، Ta، TL، Ta-TLبه‌عنوان متغیر مستقل و SMبه‌عنوان متغیر وابستهR2=0.87را نشان داد. ضریب تبیین مدل رطوبت خاک با سه پارامتر ورودی دمای هوا، دمای سطح برگ و رطوبت نسبی، R2=0.92به دست آمد. در این مدل، رطوبت خاک رابطه معکوس با متغیرهای (Ta) و (TL-Ta) و رابطه مستقیم با RH دارد. رطوبت خاک با استفاده از مدل برای تیمارهای سال دوم به‌کار رفت و با مقادیر اندازه‌گیری شده مقایسه شد. اختلاف میانگین رطوبت خاک اندازه‌گیری و برآورد شده با مدل در زمان اوج تشعشع خورشید (هنگام ظهر) کمتر از 10± درصد بود. مدل مزبور داده‌های تیمار 75% کل آب قابل دسترس را به‌خوبی و با اختلاف بسیارکم تخمین زد.
حسین بابازاده؛ علی عبدزادگوهری؛ آرش خنک
چکیده
مصرف مناسب آب و استفاده بهینه از کود علاوه بر افزایش میزان عملکرد گیاه، موجب افزایش بهرهوری نیز میشود. به منظور بررسی تأثیر مدیریت آبیاری قطرهای و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد بادامزمینی، آزمایشی با کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی، شامل بدون آبیاری و آبیاری با 60%، 80% و 100 درصد نیاز ...
بیشتر
مصرف مناسب آب و استفاده بهینه از کود علاوه بر افزایش میزان عملکرد گیاه، موجب افزایش بهرهوری نیز میشود. به منظور بررسی تأثیر مدیریت آبیاری قطرهای و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد بادامزمینی، آزمایشی با کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی، شامل بدون آبیاری و آبیاری با 60%، 80% و 100 درصد نیاز آبیگیاه و تیمار فرعی شامل کود نیتروژن با مقادیر 0، 30، 60 و90 کیلوگرم در هکتار در سالهای زراعی 1391 و 1392، در شهرستان آستانه اشرفیه در استان گیلان اجرا شد. نتایج نشان داد که عملکرد غلاف در تیمارهای 80% و 100 درصد نیاز آبی گیاه مشابه بود و مقدار آن در سال 1391، بهترتیب 2385 و 2452 و در سال 1392 بهترتیب 2383 و 2448 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد غلاف در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سالهای 1391 و 1392 به ترتیب 2351 و 2667 کیلوگرم در هکتار و بیشترین عملکرد دانه در تیمار 100 درصد نیاز آبی گیاه به ترتیب 1885 و 1877 کیلوگرم در هکتار بود. میانگین عملکرد در تیمار 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سالهای زراعی مزبور به ترتیب 1829 و 2012 کیلوگرم در هکتار و مقدار بهرهوری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه در تیمار 100 درصد نیاز آبی به ترتیب 28/0 و 40/0 کیلوگرم بر متر مکعب به دست آمد. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از عملکرد و بهرهوری مصرف آب، مدیریت 100 درصد نیاز آبی و مقدار کودی 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، مناسبترین تیمار برای کشت بادامزمینی در منطقه مورد مطالعه میباشد.
حسن ابراهیمی راد؛ حسین بابازاده؛ ابراهیم امیری؛ حسین صدقی
چکیده
کمبود منابع آب و کم بودن راندمان آبیاری در مزارع برنج، استفاده بهینه و افزایش بهرهوری از منابع موجود را ضروری میسازد. این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل مدیریتآبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهرهوری آب برنج رقم هاشمی، در منطقه کوشال- لاهیجان، واقع در شمال ایران، به اجرا در آمد. طرح به صورت کرتهای خرد شده، بر پایه طرح بلوکهای ...
بیشتر
کمبود منابع آب و کم بودن راندمان آبیاری در مزارع برنج، استفاده بهینه و افزایش بهرهوری از منابع موجود را ضروری میسازد. این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل مدیریتآبیاری و تراکم کشت بر عملکرد و بهرهوری آب برنج رقم هاشمی، در منطقه کوشال- لاهیجان، واقع در شمال ایران، به اجرا در آمد. طرح به صورت کرتهای خرد شده، بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار،طی فصلهای زراعی 1393 و 1394 انجام شد. تیمارهایآبیاری در پنج سطح(غرقابI1=، اشباعI2=، آبیاری با دور هشت روز تا گلدهیI3= ، آبیاری با دور هشت روز بعد از گلدهیI4= ، آبیاری با دور هشت روز در کل دوره رشدI5= ) و تراکم در سه سطح(15×15D1=، 20 ×20D2= و 25×25D3= سانتیمتر) بودند. براساس نتایج، تأثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر صفات مورد مطالعه معنیدار بود(01/0P <). از نظر عملکرد محصول، تیمار I1 با 4151 کیلوگرم در هکتار بیشترین میزان را داشت و تیمارهای I2، I3، I4و I5با مقادیر 4054، 3949، 3244 و 2787 کیلوگرم در هکتار در ردههای بعدی قرار داشتند. بر پایه عملکرد زیست توده، تیمارهای I3 و I5 به ترتیب بیشترین و کمترین بهرهوری آب (آبیاری + بارش) را داشتند که برابر 90/1 و 45/1 کیلوگرم به ازای مصرف یک مترمکعب آب بود. آبیاری با دور هشت روز تا گلدهی تنها با 4% کاهش عملکرد نسبت به روش معمول غرقاب باعث کمتر شدن مصرف آب و صرفهجویی معادل 16% در آب مصرفی شد. در بررسی تراکم کشتهای مختلف، در تراکم زیاد(D1) اجزای عملکرد در بوته کاهش یافت و با افزایش فاصله یا کاهش تراکم(D3) عملکرد در واحد سطح و کارآیی کاهش یافت. بنابراین، تراکم D2 بهینه و مطلوب بود.
یاسر حسینی؛ حسین بابازاده؛ بابک خاکپورعربلو
چکیده
مدل‌های ریاضی متعددی در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آنها در کاهش جذب آب، وجود دارد. مدل‌های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع‌پذیر، ضرب‌پذیر و مدل‌های مفهومی تقسیم‌بندی می‌شوند. دراین مطالعه پنج تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان‌گنوختن جمع‌پذیر و ضرب‌پذیر، دیرکسن و آگوستیجن، وان‌دام ...
بیشتر
مدل‌های ریاضی متعددی در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آنها در کاهش جذب آب، وجود دارد. مدل‌های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع‌پذیر، ضرب‌پذیر و مدل‌های مفهومی تقسیم‌بندی می‌شوند. دراین مطالعه پنج تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان‌گنوختن جمع‌پذیر و ضرب‌پذیر، دیرکسن و آگوستیجن، وان‌دام و همکاران و همایی همکاران با استفاده از داده‌های کشت گلدانی گیاه فلفل دلمه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت.آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در سه سطح شوری (5/2، 5/4، 5/6 دسی زیمنس بر متر) انجام شد. سطوح خشکی به صورت تغییرات پتانسیل ماتریک (سه سطح تخلیه رطوبتی50،60 و70 درصد ظرفیت زراعی) اعمال گردید. نتایج نشان داد که درسطح شوری 5/2دسی‌زیمنس بر متر واکنش گیاه به تنش همزمان شوری و خشکی بیشتر جمع‌پذیر و در سطوح 5/4 و 5/6 دسی‌زیمنس بر متر ضرب‌پذیر است. همچنین مدل وان‌گنوختن (متوسط خطای ماکسیمم 15/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 3) از بیشترین تطابق در سطح شوری پایین (5/2 دسی‌زیمنس بر متر) برخوردار بود. از میان مدل‌های ضرب‌پذیر مدل دیرکسن در سطوح شوری 5/4 دسی‌زیمنس بر متر( متوسط خطای ماکسیمم 09/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 5) نزدیکی بیشتری با نتایج اندازه‌گیری‌ها داشتند. در سطح شوری بالاتر (5/6 دسی زیمنس بر متر)، مدل همایی (متوسط خطای ماکسیمم 12/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 9) و وان‌دام (متوسط خطای ماکسیمم 11/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 9)برازش بهتری را با داده‌های اندازه‌گیری شده نشان داد.
حسین بابازاده؛ علی عبدزادگوهری؛ آرش خنک
چکیده
پوشش مالچ از راهکارهایی است که می تواند ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک، میزان مصارف خالص آب آبیاری گیاهان را کاهش دهد. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر آبیاری و مالچ کاه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، آزمایش کرتهای خرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال 1391 اجرا شد. در این پژوهش، مدیریت آبیاری شامل بدون ...
بیشتر
پوشش مالچ از راهکارهایی است که می تواند ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک، میزان مصارف خالص آب آبیاری گیاهان را کاهش دهد. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر آبیاری و مالچ کاه بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا، آزمایش کرتهای خرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال 1391 اجرا شد. در این پژوهش، مدیریت آبیاری شامل بدون آبیاری و آبیاری با دورهای 6 ، 12 و 18 روز و مقادیر مختلف مالچ کاه شامل 0 ،1 ،2 و 3 سانتی متر ضخامت در هر پلات بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که مدیریت آبیاری و سطوح مختلف مالچ بر عملکرد دانه در سطح پنج درصد معنیدار بود.ولی اثر متقابل آنها بر عملکرد دانه معنیدار نشد. نتایج بررسی روند تغییرات نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد دانه در دور آبیاری شش روز به مقدار 3/2431 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین مقدار عملکرد دانه در سطوح مختلف مالچ با تولید 6/1585 و 4/1518 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمار 2 و 1 سانتی متر به دست آمد و مصرف مالچ کاه در شرایط آبیاری از افت شدید عملکرد در مقایسه با شرایط بدون مالچ جلوگیری به عمل آورد. بیشترین مقدار کارآیی مصرف آب در دور آبیاری 18 روز با میانگین 58/0 کیلوگرم بر متر مکعب به دست آمد. مقدار کارایی مصرف آب در سطوح مختلف مالچ کاه در تیمار یک و دو سانتی متر در هر پلات به ترتیب با میانگین 63/0 و 60/0 کیلوگرم بر متر مکعب مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مالچ کاه با جلوگیری از تبخیر آب از سطح خاک، مانع از افت عملکرد شد و دور آبیاری شش روز مدیریت مناسب آبیاری در منطقه مورد مطالعه است.
آرش تافته؛ نیازعلی ابراهیمی پاک؛ حسین بابازاده؛ فریدون کاوه
چکیده
از آنجایی که برنامه ریزی توزیع آب در دشت قزوین به صورت ماهانه انجام می گیرد توابعی مورد نیاز است که در بازه های زمانی ماهانه با دقت مناسب میزان کاهش محصول را در شرایط کم آبیاری ارزیابی نماید. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی توابع تولید حداقل، میانگین، حاصل ضربی، حاصل ضرب اصلاح شده توسط ریس و حاصل ضربی با توان ضریب واکنش عملکرد (Ky) در ...
بیشتر
از آنجایی که برنامه ریزی توزیع آب در دشت قزوین به صورت ماهانه انجام می گیرد توابعی مورد نیاز است که در بازه های زمانی ماهانه با دقت مناسب میزان کاهش محصول را در شرایط کم آبیاری ارزیابی نماید. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی توابع تولید حداقل، میانگین، حاصل ضربی، حاصل ضرب اصلاح شده توسط ریس و حاصل ضربی با توان ضریب واکنش عملکرد (Ky) در منطقه قزوین انجام شد. به منظور تخمین میزان عملکرد گوجه فرنگی در شرایط کمآبیاری از داده های طرح بلوک های کامل تصادفی با تیمار های آبیاری، T4, T3, T2, T1 به ترتیب 60 ،90 ،120 و150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی فیض آباد اجراء شده بود، استفاده گردید. نتایج نشان داد که بیشترین نیاز آبی گیاه گوجه فرنگی در دوره رشد برابر با 1073 میلی متر بود و تیمار T1 با محصول برابر 88500 کیلوگرم در هکتار حداکثر و تیمارT4 با محصول برابر 57000 کیلوگرم در هکتار حداقل عملکرد را داشتند. با توجه به مطابقت آماری، روش پیشنهادی که روشی حاصل ضربی بر اساس توان (Ky) ماهانه می باشد، نسبت به روش های دیگر کمترین مقدار ریشه مربعات خطای استاندارد (RMSE)، ریشه مربعات خطای استاندارد نرمال شده (NRMSE) و بیشترین مقدار ضریب توافق (d) و ضریب تبیین (2R ) را داشت. در نتیجه روش پیشنهادی، روش مناسبی برای منطقه است . با استفاده از روش پیشنهادی مقدار ضریب واکنش عملکرد گیاه در ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر به ترتیب برابر با 0/7، 1/1، 1/1، 1/14 و 0/4 و برای مراحل رشد ابتدایی، توسعه گیاه، میانی و نهایی به ترتیب برابر با 0/7، 1/1، 1/14 و 0/4 و متوسط آن برای کل دوره رشد گوجه فرنگی برابر با 0/89 بدست آمد.