آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
سولماز مکرم؛ جواد بهمنش؛ وحید رضاوردی نژاد
چکیده
بیوچار مادهای متخلخل و غنی از کربن زیستی (بیولوژیک) به شکل پایدار است که ساختار آن قادر به ذخیره‌سازی آب و عناصر غذایی بوده و به همین دلیل به‌عنوان نگهدارنده این مواد (بهویژه در خاک‌های شنی) در نظر گرفته می‌شود. برای نیل به امنیت غذایی در شرایط تنش خشکی، بیوچار میتواند بهرهوری آب را در بخش کشاورزی ارتقا بخشد. این پژوهش به‌منظور ...
بیشتر
بیوچار مادهای متخلخل و غنی از کربن زیستی (بیولوژیک) به شکل پایدار است که ساختار آن قادر به ذخیره‌سازی آب و عناصر غذایی بوده و به همین دلیل به‌عنوان نگهدارنده این مواد (بهویژه در خاک‌های شنی) در نظر گرفته می‌شود. برای نیل به امنیت غذایی در شرایط تنش خشکی، بیوچار میتواند بهرهوری آب را در بخش کشاورزی ارتقا بخشد. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کمآبیاری و سطوح مختلف بیوچار بر عملکرد گیاه گشنیز در خاکی با بافت سبک در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه و بر پایه فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری 50٪، 75٪ و 100٪ نیاز آبی گیاه و سه سطح کاربرد بیوچار شامل 0، 2/5٪ و 5٪ وزنی هر گلدان بود که در مجموع شامل 27 تیمار شد. آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه و جبران کمبود آب خاک تا حد ظرفیت زراعی (FC) با افزودن مقدار آب لازم به آنها اعمال شد و آب اضافه‌شده نیز در طول فصل رشد اندازهگیری گردید. پارامترهای کمی وزن تر و خشک کل گیاه، ساقه، برگ، و ریشه در هر گلدان به دقت اندازهگیری شد. همچنین عملکرد محصول و بهرهوری مصرف آب آبیاری در پایان فصل کشت در هر تیمار تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثرات سطوح آبیاری و بیوچار بر برخی پارامترهای اندازهگیری شده در سطح احتمال 1% و 5% معنیدار بود. با اعمال کمآبیاری، مقادیر پارامترهای کمّی اندازهگیری شده و عملکرد گیاه کاهش یافت. بیشترین مقدار پارامترهای مذکور از تیمار100% مقدار آب آبیاری به دست آمد و استفاده از بیوچار تا سطح 2/5% وزنی خاک باعث افزایش آن پارامترها شد. بر این پایه، استفاده از مقدار مناسب بیوچار به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک باعث بهبود رشد و عملکرد گیاه گشنیز می‌شود.
مینا طاهری؛ وحید رضاوردی نژاد؛ جواد بهمنش؛ فریبرز عباسی؛ جواد باغانی
چکیده
محدودیت منابع آب از یک سو و لزوم حفظ تولید در اراضی فاریاب از سوی دیگر، امروزه باعث جذب نگرش به بهرهوری آب شده است. در این راستا، تحلیل، برآورد و تهیه نقشه بهرهوری آب به عنوان یکی از عوامل مؤثر در شناسایی پتانسیل زراعی اراضی کشاورزی، ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، انتخاب روش مناسب میانیابی برای برآورد بهرهوری آب و ...
بیشتر
محدودیت منابع آب از یک سو و لزوم حفظ تولید در اراضی فاریاب از سوی دیگر، امروزه باعث جذب نگرش به بهرهوری آب شده است. در این راستا، تحلیل، برآورد و تهیه نقشه بهرهوری آب به عنوان یکی از عوامل مؤثر در شناسایی پتانسیل زراعی اراضی کشاورزی، ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، انتخاب روش مناسب میانیابی برای برآورد بهرهوری آب و بررسی تغییرات مکانی آن در قطبهای تولید گندم است. در این پژوهش، از دادههای میدانی 241 مزرعه در قطبهای تولید گندم ایران در سال زراعی 96-1395 استفاده شد که دامنه دادههای بهرهوری آب (آب آبیاری+ بارش مؤثر) بین 30/0 تا 58/2 کیلوگرم بر مترمکعب با میانگین 79/0 کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد. روشهای میانیابی استفاده شده شامل کریجینگ معمولی ، درونیابی عکس فاصله وزندار (IDW) و تابع پایه شعاعی (RBF) بود. برای ارزیابی روشها، از فن ارزیابی متقاطع با معیارهای آماری مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین انحراف خطا (MBE) و خطای نسبی (MARE)، استفاده شد. بررسی روشهای درونیابی نشان داد که در بین روشهای بکار گرفته شده، روش کریجینگ معمولی با مدل نیمتغییرنمای نمایی، شرایطمناسبی را برای تهیه نقشه پهنهبندی بهرهوری آب گندم داشت. برآیند ارزیابی تحلیل مکانی شاخص بهرهوری آب گندم مؤید این مطلب بود که زمینآمار توانسته بود با دقت قابل قبولی (005/0 = MBE) در تهیه نقشه پهنهبندی شاخص بهرهوری آب گندم مورد استفاده قرار گیرد. بر پایه نتایج تجزیه خوشه ای (کلاستر) عوامل تأثیرگذار (شوری آب آبیاری، شوری خاک و نوع رقم) در شاخص بهرهوری آب گندم، مناطق مستعد کشت گندم به 13 گروه مستقل در سطح پنج درصد در محدوده مطالعاتی تفکیک شد به نحوی که بیشترین و کمترین میانگین بهرهوری آب گندم به ترتیب در گروه 5 (کیلوگرم بر مترمکعب 84/0 = میانگین) و گروه 10 (کیلوگرم بر مترمکعب 41/0 = میانگین) مشاهده شد.
فرشاد خشائی؛ جواد بهمنش؛ وحید رضاوردی نژاد؛ نسرین آزاد
چکیده
امروزه روند استفاده از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی در گیاهان ردیفی بهعلت افزایش کارایی آب و کود، رو به افزایش است. به منظور بررسی اثر مقدار آبیاری و تعداد تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهرهوری آب در گیاه ذرت، مطالعه مزرعهای در سال 1397 بهصورت کرتهای نواری خرد شده برپایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
امروزه روند استفاده از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی در گیاهان ردیفی بهعلت افزایش کارایی آب و کود، رو به افزایش است. به منظور بررسی اثر مقدار آبیاری و تعداد تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهرهوری آب در گیاه ذرت، مطالعه مزرعهای در سال 1397 بهصورت کرتهای نواری خرد شده برپایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد. کرتهای اصلی این آزمایش شامل سه سطح آبیاری با میزان 100%، 75% و 50 درصد نیاز خالص آبیاری و کرتهای فرعی شامل سه تقسیط کود اوره بهصورت هفتگی، یک هفته در میان و سه مرحله در فصل رشد بود. بر اساس نتایج بدست آمده، اثر تیمار مقدار آبیاری و تعداد تقسیط کود بر عملکرد و اجزای عملکرد در سطح یک درصد معنیدار بود. همچنین اثر مقادیر آبیاری روی بهرهوری آب در سطح یک درصد معنیدار بود ولی اثر تیمار تعداد تقسیط کود بر بهرهوری آب معنیدار نشد. اثرات متقابل دو فاکتور نیز روی ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ در سطح یک درصد معنیدار بود ولی روی عملکرد دانه، زیستتوده و بهرهوری آب معنیدار نشد.بیشترین عملکرد دانه و زیستتوده ذرت بهترتیب با 92/14 و 85/39 تن در هکتار در تیمار آبیاری کامل بدست آمد. همچنین مقدار عملکرد دانه و زیستتوده در تیمارهای سه تقسیط بهترتیب با 31/12 و 56/32 تن در هکتار نسبت به تیمارهای تقسیط هفتگی و یک هفته در میان، دارای بیشترین مقدار بود. بیشترین بهرهوری آب به میزان 98/2 کیلوگرم بر هکتار با اعمال کمآبیاری به میزان 75% نیاز آبی خالص گیاه بدست آمد. بهنظر میرسد اعمال کمآبیاری به میزان 75 درصد نیاز آبی ذرت به علت بهرهوری آب بالا در نواحی دارای مشکل کمبود منابع آب میتواند راهکار مناسبی برای صرفهجویی آب و رسیدن به بازده بیشتر باشد. همچنین تزریق کود با مقادیر بیشتر ولی دفعات کمتر و بهویژه در مراحل حساس رشد، میتواند راهکار موثرتری نسبت به کاربرد مقادیر کمتر ولی تعداد دفعات کود بیشتر باشد.
حسین زاهدپور؛ وحید رضاوردی نژاد؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
ارتقاء بهرهوری و بازده کاربرد آب به علت محدودیت کمی و کیفی آب در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه به منظور بررسی و تحلیل بازده کاربرد و بهرهوری آب در مقیاس مزرعهای در مزارع دشت نازلوی شهرستان ارومیه و در سال زراعی 95-1394 انجام شد. برای این منظور، پنج مزرعه گندم در کشت پاییزه و مزارع ذرت و کدو (هر کدام دو مزرعه) و آفتابگردان ...
بیشتر
ارتقاء بهرهوری و بازده کاربرد آب به علت محدودیت کمی و کیفی آب در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه به منظور بررسی و تحلیل بازده کاربرد و بهرهوری آب در مقیاس مزرعهای در مزارع دشت نازلوی شهرستان ارومیه و در سال زراعی 95-1394 انجام شد. برای این منظور، پنج مزرعه گندم در کشت پاییزه و مزارع ذرت و کدو (هر کدام دو مزرعه) و آفتابگردان (یک مزرعه) برای کشت بهاره در نظر گرفته شد. روش آبیاری مزارع گندم، سطحی و بصورت نواری انتها بسته و محصولات کشت بهاره روش جویچهای و با شرایط انتها بسته بود.برای ارزیابی و اندازهگیری بازده کاربرد در هر رویداد آبیاری، عمق آبیاری، پارامترهای هندسی، مقدار تخلیه‌ی رطوبت خاک در ناحیه ریشه قبل از آبیاری و پارامترهای مربوط به گیاه اندازهگیری شد. در پنج مزرعه زیر کشت گندم، در مجموع 21 رویداد آبیاری انجام شد و تمام آنها پایش و ارزیابی گردید. متوسط بازده کاربرد و انحراف معیار 21 رویداد آبیاری در این پنج مزرعه به ترتیب 9/30%و 5/19 درصد به دست آمد. برای سه محصول کشت بهاره، در مجموع 27 آبیاری ارزیابی گردید که متوسط بازده کاربرد محصولات آفتابگردان، کدو و ذرت به ترتیب 3/69%، 5/51% و 5/52 درصد محاسبه شد. متوسط انحراف معیار بازده کاربرد مزارع کشت بهاره حدود 9/13 درصد به دست آمد که نشان دهنده پراکنش کمتر بازدههای کاربرد کشت بهاره نسبت به کشت پاییزه بود. بر پایه نتایج، متوسط بهرهوری فیزیکی گندم 1/1 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. این شاخص برای محصولات آفتابگردان، کدو (تخم کدو) و ذرت به ترتیب 27/0، 17/0 و 02/7 کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه گردید. همچنین متوسط بهرهوری اقتصادی گندم 4/14512 ریال بر مترمکعب و متوسط بهرهوری اقتصادی آفتابگردان، ذرت و کدو (تخم کدو) به ترتیب 6/20252، 9/13463 و 3/23305 ریال بر مترمکعب محاسبه گردید که نشان دهنده بالا بودن بهرهوری اقتصادی کدو (تخم کدو) و آفتابگردان میباشد. بطور کلی مدیریت زراعی در تمام محصولات از نظر کود و سموم مطابق توصیه علمی بود ولی مدیریت آبیاری در مزارع ضعف داشت. از دلایل اصلی کاهش بازده کاربرد آب در مزارع (به ویژه کشت پاییزه)، تسطیح ضعیف مزارع بود که باعث افزایش عمق آب کاربردی در مزارع می شد.