علی اصغر آقابیگی؛ محمد علی غلامی سفیدکوهی؛ محمود راینی؛ محمدرضا یزدانی
چکیده
مدیریت منابع آب و خاک از طریق افزایش عملکرد و بهرهوری آب در شالیزارهادارای اهمیت ویژهای میباشد. تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری یکی از اقداماتی است که با هدف افزایش بهرهوری آب اجرا میشود. بهمنظور بررسی و ارزیابی اثر اجرای طرح تجهیز و نوسازی بر میزان عملکرد و بهرهوری آب، پژوهشی در شالیزارهای شهرستان آستانه اشرفیه، ...
بیشتر
مدیریت منابع آب و خاک از طریق افزایش عملکرد و بهرهوری آب در شالیزارهادارای اهمیت ویژهای میباشد. تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری یکی از اقداماتی است که با هدف افزایش بهرهوری آب اجرا میشود. بهمنظور بررسی و ارزیابی اثر اجرای طرح تجهیز و نوسازی بر میزان عملکرد و بهرهوری آب، پژوهشی در شالیزارهای شهرستان آستانه اشرفیه، در قالب طرح کرتهای دو بار خرد شده در سه سطح اصلی بالادست، میاندست و پاییندست و دو سطح فرعی تجهیز شده و سنتی، طی دو سال 1394 و 1395 انجام شد. دادههای عملکرد، میزان آب مصرف شده براساس نیازهای مختلف و میزان هزینه و درآمد از مزارع در مناطق مختلف جمعآوری شد. نتایج نشان داد میانگین عملکرد در شالیزارهای سنتی و تجهیز و نوسازی شده بهترتیب برابر 3958 و 3901 کیلوگرم بر هکتار بود و اختلاف معنیداری وجود نداشت. مقادیر بهرهوری ناخالص براساس تبخیر-تعرق و تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ در اراضی سنتی بهترتیب 3% و 3% بیشتر از مقادیر آن در اراضی تجهیز شده بود. نتایج نشان داد که علیرغم عدم وجود اختلاف معنی دار در عملکرد محصول در سطح اطمینان 95 درصد، بهرهوری خالص براساس تبخیر-تعرق، تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ، و مصرف آب در مزرعه در اراضی تجهیز شده بهترتیب 50%، 51% و 54% بیش از اراضی سنتی بود.یافته‌ها نشان می‌دهد که طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری، با کاهش هزینههای کاشت، داشت و برداشت، موجب افزایش بهرهوری خالص میشود.
مصطفی یوسفیان؛ علی شاهنظری؛ میرخالق ضیاء تباراحمدی؛ محمود راینی؛ بهروز عرب زاده
چکیده
با توجه به بروز بحران خشکسالی طی سالهای اخیر در سطح جهان، استفاده از روشهای کشت جایگزین که ضمن حفظ میزان عملکرد، موجب صرفهجویی در مصرف آب شود، رو به افزایش است. لذا بهمنظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد و میزان بهرهوری آب در برنج هاشمی تحت رژیمهای مختلفآبیاری و مقایسه آن با روش غرقاب، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
با توجه به بروز بحران خشکسالی طی سالهای اخیر در سطح جهان، استفاده از روشهای کشت جایگزین که ضمن حفظ میزان عملکرد، موجب صرفهجویی در مصرف آب شود، رو به افزایش است. لذا بهمنظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد و میزان بهرهوری آب در برنج هاشمی تحت رژیمهای مختلفآبیاری و مقایسه آن با روش غرقاب، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران طی دو سال زراعی 1394و 1395 انجام گردید. تیمارها شامل دو روش کمآبیاری تنظیم شده (آبیاری همه جویچه ها) و خشکی بخشی ریشه(آبیاری یک در میان جویچه ها)، هر کدام با سه سطح تنش خشکی10، 30، و 60 کیلوپاسکال (RDI10، PRD10، RDI30، PRD30،RDI60 و PRD60) در کشت جویو پشته و تیمارآبیاری کرتی با مدیریت غرقاب دایم در زمین گلخراب به روش سنتی بهعنوان تیمار شاهد(FI)و در سه تکرار انتخاب گردید. در هر تیمار میزان عملکرد، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، آب مصرفی و میزان بهرهوری آب بر اساس میزان محصول تولید شده در ازای حجم آب مصرف شده(kg/m3) اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، آب مصرفی و میزان بهرهوری در تیمارهای مختلف اختلاف معنیدار از لحاظ آماری داشته است. طبق نتایج این آزمایش، اگرچه بیشترین عملکرد در تیمار غرقاب دائم آبیاری بدست آمد، اما کاهش عملکرد در تیمارهای با تنش جزیی (RDI10 وPRD10) ناچیز میباشد، همچنین استفاده از روش خشکی بخشی ریشه(PRD)موجب کاهش چشمگیر مصرف آب و افزایش بهرهوری میشود، بهطوریکه تیمارPRD10موجب 32درصد صرفهجویی در مصرف آب نسبت به تیمار شاهد شده و بیشترین میزان بهرهوری آب براساس شاخصCPDدر تیمارPRD30 به‌مقدار724/0کیلوگرم شلتوک بر مترمکعب آب مصرفی محاسبه گردید. براساس نتایج، اعمال خشکی بخشی ریشه در مقایسه با کمآبیاری تنظیم‌شده با تنش مشابه ضمن اینکه مصرف آب کمتری داشت، عملکرد و بهرهوری آب بالاتری را نشان میداد، بهطوریکه متوسط مصرف آب تیمارPRD10 در دو سال نسبت به تیمارRDI10حدود 15درصد کاهش داشت درحالی‌که عملکرد آن بیش از یک درصد و بهرهوری آن بیش از 18درصد(متوسط دو سال) بیشتر بود.
علی اصغر آقابیگی؛ محمد علی غلامی سفیدکوهی؛ محمود راینی؛ محمدرضا یزدانی
چکیده
برنج پس از گندم مهمترین محصول کشاورزی در جهان است. با توجه به مشکلات کمآبی و مصرف زیاد آب در اراضی شالیزاری، هر ساله شالیزارهای زیادی در استانهای شمالی کشور با هدف افزایش بهرهوری آب، تسطیح و یکپارچهسازی میشوند. در طرح تسطیح و یکپارچهسازی مزارع شالیزاری، عملیات تسطیح انجام میشود که بهنظر میرسد با جابجایی خاک، ...
بیشتر
برنج پس از گندم مهمترین محصول کشاورزی در جهان است. با توجه به مشکلات کمآبی و مصرف زیاد آب در اراضی شالیزاری، هر ساله شالیزارهای زیادی در استانهای شمالی کشور با هدف افزایش بهرهوری آب، تسطیح و یکپارچهسازی میشوند. در طرح تسطیح و یکپارچهسازی مزارع شالیزاری، عملیات تسطیح انجام میشود که بهنظر میرسد با جابجایی خاک، ویژگیهای فیزیکی و عناصر شیمیایی موجود در آن نیز دستخوش تغییر میشود. هدف از این پژوهش، بررسی نقش طرح تسطیح و یکپارچهسازی بر کیفیت شیمیایی و فیزیکی خاک و آب خروجی در اراضی شالیزاری است. این پژوهش در شهرستان آستانه‌اشرفیه در استان گیلان و با مقایسه شالیزارهای سنتی و تسطیح شده در سه منطقه و در پنج تکرار در فصل زراعی ۹5-1394 انجام شد. ویژگیهای شیمیایی خاک و آب خروجی در طرح کرتهای خردشده در سه سطح اصلی (زمینهای بالادست، میاندست و پاییندست) و دو سطح فرعی (زمینهای سنتی و تسطیح شده) تجزیه و با روش توکی، مورد مقایسه میانگین قرار گرفت. نتایج نشان داد مقادیر درصد رطوبت اشباع و کربن آلی خاک در مزارع تسطیح شده بهترتیب 22% و 11 درصد بیشتر از مزارع سنتی و پتاسیم قابل‌استفاده، دو درصد کمتر از مزارع سنتی بود. همچنین، مقادیر SAR، کلر و نیترات زهآب خروجی در مزارع تسطیح شده بهترتیب 14%، 23% و 49 درصد بیشتر از مزارع سنتی و سولفات، حدود 32 درصد کمتر از مزارع سنتی بود. تمام اجزای معدنی خاک به غیر از رس در اراضی تسطیح شده از یکنواختی بیشتری نسبت به اراضی سنتی برخوردار بود. یکنواخت شدن توزیع اجزای معدنی در اراضی تسطیح شده میتواند در بهبود مدیریت آبیاری و تغذیه گیاهان مؤثر باشد.تسطیح اراضی شالیزاری علاوه بر تغییرات زیر بنایی، موجب تغییر در شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک و همچنین تغییر در کیفیت آب خروجی میشود که باید در مدیریت زراعی و استفاده مجدد از زهآب خروجی در مزارع پاییندست مدنظر قرار گیرد.