ادریس مرسلی؛ نادر حیدری؛ عباس زارع؛ حمیدرضا حاتمی
چکیده
زیرساختها که بستر اصلی برای فعالیت و تولید کشاورزی از منابع محدود آب را فراهم میکنند، از الزامات راهبردی توسعه این بخش محسوب میشوند. هدف پژوهش حاضر شناسایی، تعیین اهمیت، میزان تأثیر و بررسی روابط مؤلفهها و شاخصهای زیرساختی در ارتقاء بهرهوری آب کشاورزی بود. روش این تحقیق میدانی و پیمایشی بود که در آن پس از مطالعات اسنادی ...
بیشتر
زیرساختها که بستر اصلی برای فعالیت و تولید کشاورزی از منابع محدود آب را فراهم میکنند، از الزامات راهبردی توسعه این بخش محسوب میشوند. هدف پژوهش حاضر شناسایی، تعیین اهمیت، میزان تأثیر و بررسی روابط مؤلفهها و شاخصهای زیرساختی در ارتقاء بهرهوری آب کشاورزی بود. روش این تحقیق میدانی و پیمایشی بود که در آن پس از مطالعات اسنادی و کتابخانهای و مصاحبه با خبرگان، به کمک ابزار پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت شاخصها را در یک طیف لیکرت 5 گزینهای دریافت کرده و به بررسی سؤالات و فرضیات پرداخته است. این تحقیق با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLSروابط و میزان تأثیر متغیرها را مشخص کرده است. طبق نتایج حاصله، تمرکز زیرساختها روی عرضه آب کشاورزی بود و ضعف رویکرد تقاضا محوری، جامعنگری، سیستمی، و فرایندی را به عنوان مسائل اصلی این زیرساختها نشان می داد. همچنین مؤلفه «مجهز کردن اراضی پایاب چاهها به تجهیزات اندازهگیری و کاربرد آب آبیاری» و شاخص «سهم اراضی پایاب چاههای مجهز به سامانههای کم مصرف آب از کل این اراضی»، از مؤثرترین آنها بود و مشخص گردید که (با فرض ثابت بودن سایر متغیرها)، «زیرساختهای آب کشاورزی» حدود 6/87 درصد در «ارتقاء بهرهوری آب کشاورزی» تأثیر داشته و بین هر یک از مؤلفهها و شاخصهای مربوطه نیز رابطه مثبت و معنیداری برقرار میباشد.
ادریس مرسلی؛ نادر حیدری؛ عباس زارع؛ حمیدرضا حاتمی
چکیده
ایران با محدودیتهای شدید منابع آبی مواجه است و سهم قابل توجهی از این منابع کمیاب در بخش کشاورزی استفاده میشود. یکی از مهمترین راهبردهای کاهش تاثیر این محدودیت ارتقای بهرهوری آب کشاورزی و تقلیل برداشت از منابع آبی کشور است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. نوع این تحقیق کاربردی- توسعهای و روش آن کتابخانهای و میدانی به ...
بیشتر
ایران با محدودیتهای شدید منابع آبی مواجه است و سهم قابل توجهی از این منابع کمیاب در بخش کشاورزی استفاده میشود. یکی از مهمترین راهبردهای کاهش تاثیر این محدودیت ارتقای بهرهوری آب کشاورزی و تقلیل برداشت از منابع آبی کشور است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. نوع این تحقیق کاربردی- توسعهای و روش آن کتابخانهای و میدانی به شیوههای بررسی اسنادی، پیمایشی و اکتشافی است که در آن جامعه آماری شامل کارشناسان و متخصصان دستگاههای اداری مرتبط، اساتید دانشگاه و پژوهشگران رشتههای مربوطه و کشاورزان خبره در حوزه بهرهوری آب کشاورزی به شیوه نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند. در این مقاله با هدف شناسایی و تعیین مهمترین فرایندها برای ارتقای بهرهوری آب و نیز اولویت توجه به آنها، ابتدا از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای و سپس به کمک نظرات اخذ شده از نشستها و مصاحبههای تخصصی با خبرگان، تعداد دو فرایند محوری، چهار فرایند اصلی و 16 فرایند شاخص شناسایی شده و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت آنها در یک طیف پنج گزینهای لیکرت دریافت شد و به کمک نرمافزارهای آماری نتایج، سوالات و فرضیات بررسی گردید. بر این اساس میزان اثرگذاری فرایندهای تعیین شده در ارتقای بهرهوری آب کشاورزی متفاوت بوده ولی تمامی فرایندها در ارتقای بهرهوری آب کشاورزی تاثیر مثبت و قوی دارند. در بین دو فرایند محوری، « فرایند اصلاحی محصول کشاورزی » با ضریب 938/0، در بین چهار فرایند اصلی فرایند « اصلاح تولید محصول کشاورزی » با ضریب مسیر 885/0 و در بین 16 فرایند شاخص نیز دو فرایند « فراوری محصولات کشاورزی » با ضریب مسیر 786/0 و « مصرف مجدد (بازچرخانی) آب کشاورزی » با ضریب مسیر 785/0بیشترین تاثیر را در ارتقای بهرهوری آب کشاورزی کشور دارند.