آبهای نامتعارف، آلودگی،آب شور
رضا سعیدی؛ محمدمهدی ضرابی؛ داود بابائی
چکیده
در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلولپاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S1) 2، (S2) 4، (S3) 6 و (S4) 8 دسیزیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A1) 0، (A2) 5/0، (A3) 1 و (A4) 2 میلیمولار اعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلولپاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S1) 2، (S2) 4، (S3) 6 و (S4) 8 دسیزیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A1) 0، (A2) 5/0، (A3) 1 و (A4) 2 میلیمولار اعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه اجرا شد. مقدار رطوبت خاک بهصورت روزانه اندازهگیری شد و برنامهریزی آبیاری بر اساس آن انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش جذب آب توسط گیاه و کاهش وزن غده موسیر شد. اما کاربرد سالیسیلیک اسید موجب بهبود وضعیت رطوبتی گیاه و افزایش عملکرد غدهها در شرایط تنش شوری شد. تیمار A4 غلظت ایدهآل سالیسیلیک اسید برای تولید حداکثر محصول در سطوح مختلف تنش شوری بود. بهطوری که کاربرد دو میلیمولار سالیسیلیک اسید در سطوح شوری S1، S2، S3 و S4 به ترتیب باعث افزایش عملکرد تَر غدهها به میزان 6/11%، 32%، 40% و 91% در مقایسه با عدم کاربرد سالیسیلیک اسید (A1) شد. پاسخ عملکرد خشک غده به تبخیر-تعرق نشان داد که با افزایش تنش شوری، درصد کاهش عملکرد بیش از درصد کاهش تبخیر و تعرق بود. اما مصرف سالیسیلیک اسید باعث کاهش حساسیّت عملکرد خشک غده نسبت به تنش شوری شد، به طوری که از تیمار S1 تا S4 مقدار ضریب واکنش عملکرد (Ky) بین 1/01- 1/62 (در تیمار A1)، 0/93- 1/3 (A2)، 0/48- 1/09 (A3) و 0/31- 0/97 (A4) برآورد شد. اثر سالیسیلیک اسید بر میزان بهره وری آب در شرایط تنش شوری بین 2/13-1/14 (در تیمار A1)، 2/15-1/68 (A2)، 2/26-2 (A3) و 2/38-2/19 (A4) کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از آبهای لب شور برای آبیاری گیاه، کاربرد سالیسیلیک اسید باعث افزایش بهرهوری آب خواهد شد. بر اساس این نتایج، در شرایط نبود منابع آب باکیفیت برای آبیاری، برای مقابله با اثرات زیانبار تنش شوری بر عملکرد محصول، محلولپاشی سالیسیلیک اسید روی گیاه راهکاری مناسب خواهد بود.
استفاده از مدل ها، معادلات انتقالی، شبکه عصبی
فرزین پرچمی عراقی؛ عدنان صادقی لاری
چکیده
از آنجا که نتایج شبیهسازیهای زراعی-هیدرولوژیکی با درجات مختلفی از عدم قطعیت همراه است، لذا ارزیابی عدم قطعیت آنها حایز اهمیت است. تحلیل عدم قطعیت نتایج مدلهای زراعی-هیدرولوژیکی میتواند اطلاعات مفیدی در خصوص درجه اطمینان از نتایج مدل فراهم آورد. در این بررسی، تحلیل عدم قطعیت کاربرد توزیعی مدل SWAP برای یک مزرعه نیشکر با زهکشی ...
بیشتر
از آنجا که نتایج شبیهسازیهای زراعی-هیدرولوژیکی با درجات مختلفی از عدم قطعیت همراه است، لذا ارزیابی عدم قطعیت آنها حایز اهمیت است. تحلیل عدم قطعیت نتایج مدلهای زراعی-هیدرولوژیکی میتواند اطلاعات مفیدی در خصوص درجه اطمینان از نتایج مدل فراهم آورد. در این بررسی، تحلیل عدم قطعیت کاربرد توزیعی مدل SWAP برای یک مزرعه نیشکر با زهکشی زیرزمینی کنترل شده (واقع در کشت و صنعت نیشکر شعیبیه، خوزستان) با استفاده از یک روش ترکیبی حاصل از تلفیق روش برآورد عدم قطعیت درستنمایی تعمیم یافته (GLUE) با گونه یکپارچهسازی شده الگوریتم بهینهسازی رفتار جمعی اجزا (UPSO) انجام شد. نتایج حاکی از تغییرپذیری قابل توجه مقادیر رفتاری پارامترهای واسنجی و ضرورت ارزیابی عدم قطعیت شبیهسازیهای مدل SWAP بود. وجود ضرایب همبستگی قوی بین مجموعه پارامترهای رفتاری، مبین ضرورت واسنجی همزمان پارامترهای مختلف مدل بهازای دادههای اندازهگیری شده معیار متنوع بود. محدودههای عدم قطعیت پیشبینی 95 درصد (95PPU) محاسباتی برای شبیهسازیهای هیدرولوژیکی (رطوبت خاک، نوسانات سطح ایستابی و جریان زهآب خروجی از زهکش زیرزمینی)، انتقال املاح (نیمرخ غلظت املاح آب خاک و شوری زهآب) و بیوفیزیکی (شاخص سطح برگ، عملکرد نی و عملکرد ساکارز) بهترتیب، بین 80-73%، 58-45% و 100-75% از کل دادههای اندازهگـیری شـده (مشتمل بر هردو مجموعه دادههای واسنجی و صحتسنجی) را با r-factor (نسبت متوسط ضخامت محدوده 95PPU به انحراف معیار داده مشاهداتی متناظر آن) بین 0/83 تا 0/98، 1/43 تا 1/96 و 0/75 تا 1/11 در بر گرفتند. میزان ضخامت محدوده 95PPU محاسباتی برای شبیهسازیهای بیوفیزیکی در طول دوره شبیهسازی دارای روندی افزایشی بود.
مسعود سلطانی؛ علی رحیمی خوب؛ عباس ستوده نیا؛ مجتبی اکرم
چکیده
اراضی تحت آبیاری مناطق خشک و نیمهخشک با خطر شور شدن خاک مواجه هستند. پایداری کشاورزی در این شرایط در گرو خروج نمک اضافی از ناحیه ریشه گیاه است. اگرچه سامانههای زهکشی مصنوعی میتوانند با خروج آب و املاح اضافی، شرایط مناسب رشد گیاه را فراهم کنند، ولی اجرا و بهرهبرداری این سامانهها با چالشهایی ازجمله هزینه بالای احداث، ...
بیشتر
اراضی تحت آبیاری مناطق خشک و نیمهخشک با خطر شور شدن خاک مواجه هستند. پایداری کشاورزی در این شرایط در گرو خروج نمک اضافی از ناحیه ریشه گیاه است. اگرچه سامانههای زهکشی مصنوعی میتوانند با خروج آب و املاح اضافی، شرایط مناسب رشد گیاه را فراهم کنند، ولی اجرا و بهرهبرداری این سامانهها با چالشهایی ازجمله هزینه بالای احداث، مسائل زیستمحیطی، حجم بالا و کیفیت پایین زه آب خروجی، همراه است. برای رویارویی با این مشکلات، میتوان از روشهای جایگزین و یا ترکیب آنها با روشهای مرسوم کمک گرفت. در این پژوهش، در سال 1394، زهکشی خشک بهعنوان یک روش جایگزین با هزینه کمتر و تا اندازهای سازگار با محیطزیست، در پردیس ابوریحان دانشگاه تهران موردبررسی قرار گرفت و از مدل HYDRUS_2Dبرای شبیهسازی و تعیین پارامترهای هیدرولیکی و انتقال شوری استفاده شد. تیمارها شامل دو نسبت عرض کاشت به نکاشت (1(کاشت):1(نکاشت) و 1:2) و دو شوری آب آبیاری (5/1 و 3 دسی زیمنس بر متر) در چهار لایسیمتر با ابعاد 1×1×1 متر اجرا شد. در این آزمایش از چمن اسپرت در قسمت کاشت استفاده شد. بافت خاک لومی، سطح ایستابی در 90 سانتیمتری از سطح و تعداد روزهای آبیاری 70 روز بود. نتایج نشان داد در تمام تیمارها، جهت حرکت شوری از ناحیه آبیاری به ناحیه تبخیر بود و شوری نهایی خاک در قسمت نکاشت بیشتر از قسمت کاشت بود. افزایش عرض کاشت به نکاشت از 1:1 به 1:2، اگرچه توانست شوری را از ناحیه آبیاری به ناحیه تبخیر منتقل کند، ولی نتوانست شوری ناحیه ریشه را تثبیت کند. بهطوریکه شوری نهایی ناحیه ریشه در تیمارهای با عرض کاشت به نکاشت برابر، از شش دسی زیمنس بر متر (7/1 تا 7/2 برابر شوری اولیه) فراتر نرفت، درحالیکه در دو تیمار دیگر این مقدار به بیش از 14 دسی زیمنس بر متر (9/4 تا 7/7 برابر شوری اولیه) رسید. نتایج خروجی مدل و شاخصهای آماری نشان داد مدل HYDRUS_2Dتوانست حرکت آب و انتقال شوری را برای زهکشی خشک در شرایط آزمایش لایسیمتری با دقت معقولی برآورد کند. مقدار خطای استاندارد و ریشه میانگین مربعات خطا در برآورد رطوبت خاک به ترتیب بین هفت تا 11 درصد و 021/0 تا 057/0 سانتیمترمکعب بر سانتیمترمکعب بود و این مقدار برای برآورد شوری به ترتیب بین 24 تا 29 درصد و 01/2 تا 73/2 دسی زیمنس بر متر بود. با توجه به شاخصهای آماری، مدل HYDRUS_2D رطوبت خاک را بهتر از مقادیر شوری شبیه سازی کرد.