طراحی آب، آبیاری تحت فشار، شبکه های آبیاری زهکشی
حسین پرویزی؛ امیر پرنیان؛ حدیث حاتمی؛ محمدحسن رحیمیان
چکیده
در این پژوهش، اثرات تغییر فشار و نوع قطره‌چکان انتخابی بر عملکرد سامانه‌های آبیاری قطره‌ای در 21 باغ پسته و در شرایط کاربرد آب شور بررسی شد. بر اساس نتایج، میزان تغییرات یکنواختی پخش آب در نقاط مختلف مزرعه (EU) در باغ‌های متفاوت از 71% تا 95% و میزان آبدهی متوسط قطره‌چکان‌های مختلف از 5/5 تا 28/8 لیتر در ساعت متغیر بود. کمترین و بیشترین ...
بیشتر
در این پژوهش، اثرات تغییر فشار و نوع قطره‌چکان انتخابی بر عملکرد سامانه‌های آبیاری قطره‌ای در 21 باغ پسته و در شرایط کاربرد آب شور بررسی شد. بر اساس نتایج، میزان تغییرات یکنواختی پخش آب در نقاط مختلف مزرعه (EU) در باغ‌های متفاوت از 71% تا 95% و میزان آبدهی متوسط قطره‌چکان‌های مختلف از 5/5 تا 28/8 لیتر در ساعت متغیر بود. کمترین و بیشترین مقدار فشار کارکرد در پشت قطره‌چکان‌ها نیز به ترتیب 0/1 و 1/8 بار بود. باغ شماره چهار دارای کمترین (3/3%) و شماره 13 دارای بیشترین (21%) ضریب تغییرات بودند. علاوه بر این، کمترین (0/6%) و بیشترین (26%) مقادیر انحراف آبدهی میانگین نسبت به آبدهی اسمی نیز به ترتیب در طرح‌های شماره 3 و 18 مشاهده گردید. میزان ضریب تغییرات در طرح‌های شماره 3، 4، 10، 11، 12، 19 و 21 کمتر از ده درصد و عالی بودند. طرح‌های شماره 2، 13، 14 و 15 با ضریب تغییرات تقریبا 20% در حد فاصل خوب و بسیار خوب و سایر طرح‌ها نیز دارای ضریب تغییرات بسیار خوب در عمل بودند. نتایج نشان داد که در باغ‌هایی که درآنها تامین، یا توزیع فشار کارکرد مناسب بود (0/5 تا 4 بار)، قطره‌چکان‌ها، فارغ از برند و نوع، دارای ضریب تغییرات پایین و یکنواختی پخش بالا بود. با این حال، دو نمونه یوروپلاست کینگ و یورودریپ با آبدهی هشت لیتر در ساعت برای نفوذپذیری کم خاک و برای جاهایی که آبدهی بالا با تامین فشار بین 0/5 تا 1 بار مدنظر است، نمونه یورودریپ با آبدهی اسمی26/2 لیتر در ساعت را می‌توان توصیه کرد. نتایج نشان داد که اغلب باغها نیاز به اصلاح برنامه آبیاری (دور و یا مدت) دارند. به نظر می‌رسد که شوری آب های بررسی شده روی گرفتگی قطره چکان ها و در نتیجه یکنواختی پخش آب در نقاط مختلف باغ اثر چندانی نداشت.
آبهای نامتعارف، آلودگی،آب شور
رضا سعیدی
چکیده
در این پژوهش، اثر تنش شوری بر مقدار اجزاءِ تبخیر-تعرق ذرت (در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد) و در مقیاس مینی‌لایسیمتر بررسی شد. تیمارهای شوری از طریق آب دارای هدایت الکتریکی (S0) 0/5، (S1) 2/1، (S2) 3/5 و (S3) 5/7 دسی زیمنس بر متر اِعمال شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در کل دوره رشد، از تیمار S0 تا S3، مقادیر ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر تنش شوری بر مقدار اجزاءِ تبخیر-تعرق ذرت (در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد) و در مقیاس مینی‌لایسیمتر بررسی شد. تیمارهای شوری از طریق آب دارای هدایت الکتریکی (S0) 0/5، (S1) 2/1، (S2) 3/5 و (S3) 5/7 دسی زیمنس بر متر اِعمال شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. در کل دوره رشد، از تیمار S0 تا S3، مقادیر تبخیر- تعرق در محدوده (420 -320)، تعرق(285-124) و تبخیر (196-135) میلی‌متر اندازه‌گیری شد. به‌طوری‌که در اثر شوری، سهم تعرق گیاه (T/ETc) 29% کاهش و سهم تبخیر (E/ETc) به همان نسبت افزایش یافت. در مراحل مختلف رشد ذرت نیز واکنش‌های مذکور مشاهده شد. از تیمار S0 تا S3، مقادیر تبخیر-تعرق، تعرق و تبخیر به ترتیب در محدوده 79-72، 19-10 و 61-62 میلی‌متر (در مرحله اولیه)، 202-150، 150-71 و 51-79 میلی‌متر (در مرحله توسعه)، 124-84، 110-39 و 14-45 میلی‌متر (در مرحله میانی) و 15-14، 6-4 و 9-10 میلی‌متر (در مرحله پایانی رشد) اندازه‌گیری شد. بیشترین تا کمترین سهم تعرق گیاه به ترتیب متعلق به مراحل توسعه، میانی، اولیه و پایانی رشد بود و در مورد سهم تبخیر، مربوط به مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد بود. در اثر تنش شوری، مقدار عملکرد زیست‌توده خشک ذرت کاهش یافت و مقدار آن در تیمارهای S0، S1، S2 و S3 به ترتیب برابر با 12942، 12168، 10872 و 8928 کیلوگرم بر هکتار اندازه‌گیری شد. از سوی دیگر، ضرایب تنش تبخیر-تعرق (KS)، تعرق (KS-T) و تبخیر (KS-E) به ترتیب در بازه 1-0/76، 1-0/43 و 1-1/45 محاسبه شد. با استفاده از ضرایب مذکور می‌توان در شرایط تنش شوری، مقادیر واقعی تبخیر-تعرق، تعرق و تبخیر را (نسبت به شرایط استاندارد منطقه) برآورد نمود. نیز، با هر دسی زیمنس بر متر افزایش شوری آب، مقادیر تبخیر-تعرق نسبی و تعرق نسبی به ترتیب 4/7% و 11/1% کاهش و مقدار تبخیر نسبی 9% افزایش داشت. و جزءِ تعرق نسبت به تبخیر-تعرق، با شیب بیشتری کاهش یافت.
یاسر حسینی؛ جواد رمضانی مقدم؛ محمدرضا نیک‌پور؛ عطیه عبدلی
چکیده
مدل‌های ریاضی متعددی در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آنها در کاهش جذب آب، وجود دارد. مدل‌های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع‌پذیر، ضرب‌پذیر و مدل‌های مفهومی تقسیم‌بندی می‌شوند. دراین مطالعه، شش تابع ماکروسکوپی کاهش جذب آب شامل ون‌گنوختن جمع‌پذیر و ضرب‌پذیر، دیرکسن و آگوستیجن، ...
بیشتر
مدل‌های ریاضی متعددی در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آنها در کاهش جذب آب، وجود دارد. مدل‌های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع‌پذیر، ضرب‌پذیر و مدل‌های مفهومی تقسیم‌بندی می‌شوند. دراین مطالعه، شش تابع ماکروسکوپی کاهش جذب آب شامل ون‌گنوختن جمع‌پذیر و ضرب‌پذیر، دیرکسن و آگوستیجن، ون‌دام و همکاران، همایی و همکاران و اسکگز و با استفاده از داده‌های کشت گلدانی گیاه گوجه فرنگی مینیاتوری مورد ارزیابی قرار گرفت.پژوهش در قالب طرح آزمایشی کاملاً تصادفی با سه تکرار و در دو سطح شوری (4 و 7 دسی‌زیمنس بر متر) انجام شد. سطوح خشکی به صورت تغییرات پتانسیل ماتریک (سه سطح تخلیه رطوبتی40%، 50% و 65% گنجایش مزرعه‌ای) اعمال گردید. نتایج نشان داد که در سطوح چهار و هفت دسی‌زیمنس بر متر واکنش گیاه به تنش همزمان شوری و خشکی بیشتر ضرب‌پذیر است. از میان مدل‌های ضرب‌پذیر، مدل دیرکسن در سطح شوری هفت دسی‌زیمنس بر متر (متوسط خطای بیشینه 14/0 و متوسط ریشه مربعات خطا 15/0) نزدیکی بیشتری با نتایج اندازه‌گیری‌ها داشتند. در سطح شوری هفت دسی زیمنس بر متر، مدل ون‌دام (متوسط خطای بیشینه 09/0 و متوسط ریشه مربعات خطا 017/0) و اسکگز (متوسط خطای بیشینه 14/0 و متوسط ریشه مربعات خطا 018/0)برازش بهتری را با داده‌های اندازه‌گیری شده نشان داد.
یاسر حسینی؛ حسین بابازاده؛ بابک خاکپورعربلو
چکیده
مدل‌های ریاضی متعددی در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آنها در کاهش جذب آب، وجود دارد. مدل‌های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع‌پذیر، ضرب‌پذیر و مدل‌های مفهومی تقسیم‌بندی می‌شوند. دراین مطالعه پنج تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان‌گنوختن جمع‌پذیر و ضرب‌پذیر، دیرکسن و آگوستیجن، وان‌دام ...
بیشتر
مدل‌های ریاضی متعددی در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آنها در کاهش جذب آب، وجود دارد. مدل‌های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع‌پذیر، ضرب‌پذیر و مدل‌های مفهومی تقسیم‌بندی می‌شوند. دراین مطالعه پنج تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان‌گنوختن جمع‌پذیر و ضرب‌پذیر، دیرکسن و آگوستیجن، وان‌دام و همکاران و همایی همکاران با استفاده از داده‌های کشت گلدانی گیاه فلفل دلمه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت.آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در سه سطح شوری (5/2، 5/4، 5/6 دسی زیمنس بر متر) انجام شد. سطوح خشکی به صورت تغییرات پتانسیل ماتریک (سه سطح تخلیه رطوبتی50،60 و70 درصد ظرفیت زراعی) اعمال گردید. نتایج نشان داد که درسطح شوری 5/2دسی‌زیمنس بر متر واکنش گیاه به تنش همزمان شوری و خشکی بیشتر جمع‌پذیر و در سطوح 5/4 و 5/6 دسی‌زیمنس بر متر ضرب‌پذیر است. همچنین مدل وان‌گنوختن (متوسط خطای ماکسیمم 15/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 3) از بیشترین تطابق در سطح شوری پایین (5/2 دسی‌زیمنس بر متر) برخوردار بود. از میان مدل‌های ضرب‌پذیر مدل دیرکسن در سطوح شوری 5/4 دسی‌زیمنس بر متر( متوسط خطای ماکسیمم 09/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 5) نزدیکی بیشتری با نتایج اندازه‌گیری‌ها داشتند. در سطح شوری بالاتر (5/6 دسی زیمنس بر متر)، مدل همایی (متوسط خطای ماکسیمم 12/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 9) و وان‌دام (متوسط خطای ماکسیمم 11/0 و درصد متوسط ریشه مربعات خطا 9)برازش بهتری را با داده‌های اندازه‌گیری شده نشان داد.
یوسف هاشمی نژاد؛ محمود غلامی؛ ولی سلطانی
چکیده
در شرایط آبیاری با آبهای شور توزیع املاح در منطقه ریشه، علاوه بر برهمکنشهای شیمیایی محلول خاک، وابسته به کسر آبشویی و همچنین الگوی برداشت آب محصول می باشد. به منظور بررسی اثر کسر آبشویی بر توزیع املاح منطقه ریشه یونجه یک آزمایش لایسیمتری (لایسیمترهای استوانه‌ای با قطر داخلی 40 و ارتفاع 180 سانتیمتر) به صورت آزمایش فاکتوریل ...
بیشتر
در شرایط آبیاری با آبهای شور توزیع املاح در منطقه ریشه، علاوه بر برهمکنشهای شیمیایی محلول خاک، وابسته به کسر آبشویی و همچنین الگوی برداشت آب محصول می باشد. به منظور بررسی اثر کسر آبشویی بر توزیع املاح منطقه ریشه یونجه یک آزمایش لایسیمتری (لایسیمترهای استوانه‌ای با قطر داخلی 40 و ارتفاع 180 سانتیمتر) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه سطح شوری آب آبیاری (3، 7 و 13 دسی زیمنس بر متر) و سه سطح کسر آبشویی ( 12، 25 و 50 درصد) و با چهار تکرار اجرا شد. بعد از پر کردن و اطمینان از صحت روش مورد استفاده، ستونهای خاک تا زمان کاهش شوری آب زهکش تا حد 3 دسی زیمنس بر متر آبشویی شدند و سپس مورد کشت یونجه رقم یزدی قرار گرفتند. برای تنظیم سطح شوری آب آبیاری از آب شور طبیعی مزرعه تحقیقات شوری صدوق با شوری 14 دسی زیمنس بر متر استفاده شد که با نسبتهای مختلف با آب شرب مخلوط می‌شد. میزان آب مورد نیاز گیاه با در نظر گرفتن کسر آبشویی در هر آبیاری به طور دقیق توزین شده و در اختیار گیاه قرار گرفت. پس از 48 ساعت میزان آب زهکش شده از انتهای ستون بار دیگر توزین می شد که در آن کیفیت زهکش خروجی نیز اندازه‌گیری می‌شد. حداقل تعداد آبیاری مورد نیاز برای حصول شرایط ماندگار 12 دور آبیاری بود که با افزایش سطح شوری آب و نیز کاهش کسر آبشویی بر تعداد آن اضافه می شد. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که اعمال یک کسر آبشویی مشخص منجر به کاهش شوری خاک بیش از آن مقداری می شود که مدلی مانند واتسویت پیش بینی می‌کند. بنابراین در این شرایط می‌توان با اعمال کسر آبشویی کمتر نیز به متوسط شوری مورد نظر دست یافت که خود از جنبه مصرف بهینه آب به خصوص در شرایط شور که آبیاری با آبهای با شوری بیشتر می باشد، بسیار قابل توجه است.