اعظم رضایی؛ رامتین جولایی؛ علی کرامتزاده
چکیده
مدیریت تقاضای آب یکی از مهمترین موضوعات برای رسیدن به توسعه پایدار بالاخص در کشورهای خشک و نیمهخشک میباشد. این مطالعه با هدف ارزیابی پایداری منابع آب ناشی از سیاستهای مدیریت تقاضا (افزایش قیمت آب به میزان 50% و 100% و سهمیهبندی آب 10% و 20%) در بخش کشاورزی استان گلستان با استفاده از روش برنامهریزی ریاضی مثبتو شاخصهای ...
بیشتر
مدیریت تقاضای آب یکی از مهمترین موضوعات برای رسیدن به توسعه پایدار بالاخص در کشورهای خشک و نیمهخشک میباشد. این مطالعه با هدف ارزیابی پایداری منابع آب ناشی از سیاستهای مدیریت تقاضا (افزایش قیمت آب به میزان 50% و 100% و سهمیهبندی آب 10% و 20%) در بخش کشاورزی استان گلستان با استفاده از روش برنامهریزی ریاضی مثبتو شاخصهای پایداری منابع آبی انجام گرفت. دادههای لازم از آب منطقهای و سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان و تکمیل پرسشنامه و مصاحبه رودررو با 280 کشاورز در استان گلستان در سال زراعی 98-1397 جمعآوری گردید. بر اساس نتایج، اعمال سناریوی افزایش 50% و 100% قیمت آب به ترتیب منجر به کاهش72/2% و 44/5% مصرف آب و همچنین 06/5% و 99/9% سودناخالص (بازده برنامهای) خواهد شد. همچنین اعمال سناریوی 10% و 20% سهمیهبندی منابع آبی به ترتیب منجر به کاهش 9/8% و 56/11% مصرف آب و کاهش 54/0% و 75/1% سودناخالص خواهد شد. به علاوه سود ناخالص به ازای واحد حجم آب در بخش زراعی با اعمال سناریوی افزایش 50% و 100%قیمت آب به ترتیب 41/2%و 81/4% کاهش و با اعمال سناریوی 10%و 20% سهمیهبندی منابع آبی به ترتیب 17/9%و 09/11% افزایش مییابد. همچنین، کارایی اشتغال مصرف آب، با اعمال سناریوهای افزایش 50%و 100% قیمت آب به ترتیب به میزان 78/0% و 6/1% افزایش و بر اساس سناریوهای 10% و 20% کاهش منابع آبی به ترتیب 6/2%و 8/5% افزایش خواهد یافت. بنابراین، توصیه می شود از سیاستهای سهمیهبندی آب مانند توزیع نوبتی آب بین کشاورزان یا تحویل حجمی آب بر اساس نیاز آبی و راندمان آبیاری، با توجه به الگوی کشت در منطقه استفاده کنند و برای جبران کاهش سود کشاورزان، از پرداختهای مستقیم به کشاورزان حمایت شود. همچنین پیشنهاد میگردد از روشهایی در آبیاری استفاده کنند که بهرهوری آب را افزایش می دهد.
سمیه شیرزادی؛ مصطفی مردانی؛ علی شاهنظری
چکیده
مدیریت عرضه و تقاضای آب نقش مهمی در بخش کشاورزی دارد. اراضی کشاورزی تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی تجن، از جمله مناطقی است که در سالهای اخیر به دلیل عدم مدیریت صحیح در توزیع مصرف آب کشاورزی، دچار استفاده بیرویه از منابع آب زیرزمینی و شوری شده است. لذا، هدف این تحقیق بررسی وضعیت پایداری آب زیرزمینی و مدیریت مصرف و توزیع آب شبکه آبیاری ...
بیشتر
مدیریت عرضه و تقاضای آب نقش مهمی در بخش کشاورزی دارد. اراضی کشاورزی تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی تجن، از جمله مناطقی است که در سالهای اخیر به دلیل عدم مدیریت صحیح در توزیع مصرف آب کشاورزی، دچار استفاده بیرویه از منابع آب زیرزمینی و شوری شده است. لذا، هدف این تحقیق بررسی وضعیت پایداری آب زیرزمینی و مدیریت مصرف و توزیع آب شبکه آبیاری و زهکشی تجن با اجرای سیاستهای قیمتی آب و کاهش مقدار آب در دسترس اراضی بالادست تحت پوشش شبکه مزبور از آب سطحی میباشد که با استفاده از الگوی برنامهریزی ریاضی اثباتی و محاسبه شاخص پایداری آسانو بررسی شد. دادههای مورد نیاز مطالعه، از آمارنامه جهادکشاورزی، مراجعه مستقیم به سازمان جهادکشاورزی و شرکت آب منطقهای مازندران در سال ۹۶-۱۳۹۵ جمع آوری گردید. نتایج نشان داد وضعیت منابع آب در منطقه پایدار نبوده و تغییر الگوی کشت و ایجاد سیاستهای مختلف آبیاری در منطقه باعث افزایش پایداری منابع آب شده و میزان پایداری آب را از 45/0 به 27/0 و از وضعیت بحرانی به وضعیت خوب تغییر میدهد. سیاست قیمتی آب تا 30 درصد افزایش نسبت به شرایط کنونی، تاثیر چندانی بر مصرف آب آبیاری ندارد. ولی کاهش مقدار آب در دسترس دراراضی بالادست شبکه آبیاری و زهکشی تجن علاوه بر کاهش مقدار آب مصرفی و مدیریت مصرف آن، منافع اقتصادی پایین دست شبکه را با لحاظ نمودن حداقل کاهش در منافع اقتصادی بالادست، بهبود خواهد بخشید. لذا پیشنهاد میشود به منظور کمک به پایداری آب زیرزمینی منطقه، سیاست کاهش مقدار آّب در دسترس در اراضی بالادست شبکه تجن در دستور کار مدیران قرار گیرد.
ابوذر پرهیزکاری؛ حسین بدیع برزین
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین ...
بیشتر
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین شد. سپس، واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس تحت سناریوهای کاربردی 5%، 10%، 20% و 30 درصد تحلیل و ارزیابی شد. دادههای موردنیاز مربوط به سال زراعی 93-1392 هستند. برای حل مدل تجربی ارائه شده از نرم افزار GAMS نسخه 1/24 استفاده شد. پس از حل مدل، ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب آبیاری در سطح شهرستان تاکستان 1690 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد که تفاوت فاحشی بین ارزش اقتصادی آب آبیاری و نرخ آببهای پرداختی کشاورزان در این شهرستان وجود دارد و کاهش آب دردسترس سبب افزایش ارزش اقتصادی آب آبیاری و کاهش سود ناخالص کشاورزان میشود. در پایان، به منظور جلوگیری از مصرف بیرویه آب آبیاری، تعیین نرخ آببهای پرداختی برای کشاورزان شهرستان تاکستان با توجه به روند تغییرات ارزش اقتصادی آب آبیاری و ملاحظه برابری توصیه شد.