کلثوم داودی؛ عبداله درزی نفت چالی؛ قاسم آقاجانی مازندرانی
چکیده
زهکشی زیرزمینی، بهعنوان یک تغییر ساختاری در راستای بهبود بهرهوری اراضی شالیزاری، هیدرولوژی این اراضی را تغییر میدهد. در این پژوهش، با استفاده از مدل DRAINMOD-S،تأثیر مدیریتهای زهکشی آزاد و کنترلشده بر مؤلفههای بیلان آب و شوری زهاب در کشت کلزای دیم به عنوان کشت دوم، پس از برنج در اراضی شالیزاری بررسی شد. دادههای موردنیاز ...
بیشتر
زهکشی زیرزمینی، بهعنوان یک تغییر ساختاری در راستای بهبود بهرهوری اراضی شالیزاری، هیدرولوژی این اراضی را تغییر میدهد. در این پژوهش، با استفاده از مدل DRAINMOD-S،تأثیر مدیریتهای زهکشی آزاد و کنترلشده بر مؤلفههای بیلان آب و شوری زهاب در کشت کلزای دیم به عنوان کشت دوم، پس از برنج در اراضی شالیزاری بررسی شد. دادههای موردنیاز برای ارزیابی مدل طی دو فصل کشت کلزا (1396-1394) از یک مزرعه شالیزاری دارای سامانه زهکشی زیرزمینی (عمق زهکش 65/0 متر و فاصله زهکش 30 متر) تهیه شد. با استفاده از مدل واسنجی و صحتسنجی شده، تأثیر سامانههای مختلف زهکشی زیرزمینی معمولی و کنترل شده (با کنترل عمق سطح ایستابی در 40 سانتیمتری از سطح زمین) بر بیلان آب و شوری خاک و زهاب ارزیابی شد. مدل از قابلیت قابل قبولی برای برآورد عمق سطح ایستابی و شوری زهاب در فرایندهای واسنجی و صحتسنجی برخوردار بود. بر اساس شبیهسازیها، برای عمق زهکش 5/1 متر، افزایش فاصله زهکشها از 30 به 70 متر در دو سامانه زهکشی آزاد و کنترلشده، بار نمک خروجی را بهترتیب 3/805 و 6/741 کیلوگرم بر هکتار کاهش داد. برای فاصله زهکش 30 متر، با افزایش عمق زهکشها از 5/0 به 8/1 متر، حجم زهاب خروجی در سامانه زهکشی کنترلشده از 7/2 به 9 سانتیمتر و در سامانه زهکشی آزاد از 1/5 به 3/14 سانتیمتر افزایش یافت. براساس نتایج شبیهسازیها، برای کاهش تخلیه نمک، مناسبترین عمق و فاصله زهکش چه در زهکشی آزاد و چه در زهکشی کنترل شده بهترتیب 5/0 و30 متر بود. نتایج نشان داد که، سامانه زهکشی کنترلشده میتواند بهعنوان یک ابزار مدیریتی مفید برای کاهش مسائل زیستمحیطی از منظر میزان بار نمک و زهابدر زراعت کلزا به عنوان کشت دوم در اراضی شالیزاری مورد استفاده قرار گیرد.