سید مصطفی طباطبائی؛ علی شهیدی
چکیده
در این پژوهش منبع تامین آب کشاورزی (قنات) و عملکرد محصولات کشاورزی روستای مزرعهنو از توابع شهرستان اردکان-یزد مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با استفاده از دادههای هواشناسی و نرم افزار CROPWATنیاز آبی محصولات باغی (پسته و انار) و گیاهان زراعی (گندم، جو، یونجه و زعفران) در تمام ماههای سال مشخص شد. سپس حجم آب مازاد بر نیاز و کمبودها در ...
بیشتر
در این پژوهش منبع تامین آب کشاورزی (قنات) و عملکرد محصولات کشاورزی روستای مزرعهنو از توابع شهرستان اردکان-یزد مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با استفاده از دادههای هواشناسی و نرم افزار CROPWATنیاز آبی محصولات باغی (پسته و انار) و گیاهان زراعی (گندم، جو، یونجه و زعفران) در تمام ماههای سال مشخص شد. سپس حجم آب مازاد بر نیاز و کمبودها در هر ماه مشخص شد. با توجه به نیاز آبی هر محصول نسبت به درآمد اقتصادی آن، در یک سناریو کشت گندم، جو و یونجه حذف شد و آب مورد نیاز این گیاهان به کشت جایگزین زعفران اختصاص داده شد. سپس سطح زیر کشت جدید و نیاز آبی در هر ماه مشخص شد. با توجه به غیر همسو بودن نیاز آبی و آب در دسترس در ماههای مختلف، ساخت استخر ذخیره پیشنهاد گردید. و درآمد خالص حاصل از سطح زیر کشت جدید محاسبه و با کشت موجود مقایسه شد. نتایج نشان داد تغییر الگوی کشت راهکار ی مناسب برای افزایش بهرهوری از آب و اصلاح الگوی مصرف آن میباشد. تغییر الگوی کشت مطابق سناریوی تعریف شده باعث افزایش درآمد خالص اقتصادی سه برابری نسبت به الگوی کشت موجود خواهد شد.
میلاد دوست حسینی؛ حمید سودایی زاده؛ رستم یزدانی بیوکی؛ محمدرضا سرافراز اردکانی؛ محمد علی حکیم زاده
چکیده
تحقیق حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل هفت سطح شوری آب (3 (شاهد)، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 دسی زیمنس بر متر) بود که اثر آن برگونه سیاه شور بررسی گردید. در این مطالعه صفاتی از جمله طول گیاه، وزن تر و خشک گیاه، سطح برگ، محتوای کلروفیل، قند محلول و ...
بیشتر
تحقیق حاضر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در گلخانه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل هفت سطح شوری آب (3 (شاهد)، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 دسی زیمنس بر متر) بود که اثر آن برگونه سیاه شور بررسی گردید. در این مطالعه صفاتی از جمله طول گیاه، وزن تر و خشک گیاه، سطح برگ، محتوای کلروفیل، قند محلول و میزان پرولین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سطوح تنش شوری بر تمامی ویژگیهای مورد بررسی معنیدار بود. افزایش شوری سبب کاهش معنیدار طول گیاه شد، به طوری که گیاهان تیمار شده با شوری 60 دسی زیمنس بر متر نسبت به گیاهان تحت تنش شوری سه دسی زیمنس بر متر با 37/12 درصد کاهش طول گیاه مواجه شدند. وزن تر، وزن خشک، سطح برگ، کلروفیل a و کلروفیل کل با افزایش تنش شوری از 3 تا 30 دسیزیمنس بر متر افزایش معنیدار داشتند و سپس با افزایش شوری تا سطح 60 دسی زیمنس بر متر به طور معنیداری کاهش یافتند. با افزایش شوری از 3 تا 30 دسی زیمنس بر متر وزن خشک گیاه به میزان 7/3 گرم در بوته افزایش یافت سپس با افزایش شوری تا سطح 60 دسی زیمنس بر متر وزن خشگ گیاه با کاهش معنیداری مواجه شد. افزایش شوری از تیمار شاهد تا سطح 60 دسیزیمنس بر متر سبب افزایش میزان پرولین (03/52 %) و قندهای محلول (12/21 %) گیاه شد. حدآستانه تحمل به شوری آب آبیاری در گیاه سیاه شور 31 دسی زیمنس بر متر و شیب کاهش ماده خشک آن به ازای افزایش هر واحد شوری 22/0 % بود.
فریبا السادات حسینی؛ علیرضا واعظی
چکیده
محتوای آب خاک نقشی مهم در رشد گیاه بهویژه در کشتزارهای دیم مناطق خشک و نیمه‌خشکایفاء میکند. آگاهی از عوامل مؤثر بر میزان نگهداشت آب در خاک برای مدیریت آب حاصل از بارشآسمانی و همچنین درک طیف وسیعی از فرآیندهای هیدرولوژیکی شامل نفوذ، رواناب، و تبخیر و تعرق ضروری است.این متغیر تحت تأثیر همزمان آب‌وهوا، ویژگیهای خاک، ...
بیشتر
محتوای آب خاک نقشی مهم در رشد گیاه بهویژه در کشتزارهای دیم مناطق خشک و نیمه‌خشکایفاء میکند. آگاهی از عوامل مؤثر بر میزان نگهداشت آب در خاک برای مدیریت آب حاصل از بارشآسمانی و همچنین درک طیف وسیعی از فرآیندهای هیدرولوژیکی شامل نفوذ، رواناب، و تبخیر و تعرق ضروری است.این متغیر تحت تأثیر همزمان آب‌وهوا، ویژگیهای خاک، پوشش زمین و توپوگرافی قرار دارد. در این بررسی، تغییرات محتوای آب خاک در هفت کشتزار گندم دیم با شیب چهار، هشت، 11، 15، 18، 20 و 24 درصد تحت شرایط آیش در غرب استان زنجان مورد بررسی قرار گرفت. محتوای آب خاک در عمق 20 سانتیمتر در سه کرت (5/1 متر ×5/2 متر) با فاصله پنج روز در طول دوره رشد گندم زمستانه از سال 1394 تا 1395 اندازه‌گیری شد. محتوای آب خاک تغییرات زیادی را طی دوره پژوهش نشان داد که با تغییر ماهانه بارش همگام بود. تفاوتی معنیدار بین کشتزارها از نظر محتوای آب خاک وجود داشت (01/ 0P<). محتوای آب خاک از شیب چهار تا 11 درصد به شدت کاهش یافت اما کاهش آن در شیبهای بالاتر (15-24 درصد) ناچیز بود. کاهش در محتوای آب خاک در کشتزارها به افزایش رواناب سطحی در آنها مربوط بود. ماتریس همبستگی (r) برای تعیین اثرات ویژگیهای کشتزارها (درجه شیب و خصوصیات خاک) نشان داد که محتوای آب خاک با درجه شیب، شن، رس، ماده آلی و نفوذپذیری خاک همبستگی معنیداری در سطح یک درصد دارد. تجزیه‌وتحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که محتوای آب خاک رابطهای معنیدار با شیب و مقدار شن دارد (01/0>P و 78/0=2R).بر این اساس محتوای آب خاک در کشتزارهای دیم مناطق نیمهخشک را میتوان با استفاده از درجه شیب و مقدار شن خاک برآورد نمود.
میترا زهتابیان؛ مهدی قبادی نیا؛ علیرضا حسن‌اقلی
چکیده
در دهه اخیر استفاده از انواع مواد ژئوسنتتیک با اهداف گوناگون در پروژه‌های آبیاری و زهکشی، به دلیل مزایای نسبی آنها گسترش یافته است. در پروژه‌های زهکشی نیز استفاده از ژئوتکستایل و PLM به جای پوشش دانه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش به منظور بررسی کارایی پوشش-زهکشهای ژئوکمپوزیت به عنوان زهکشی جدید در کاهش سطح آب زیرزمینی ...
بیشتر
در دهه اخیر استفاده از انواع مواد ژئوسنتتیک با اهداف گوناگون در پروژه‌های آبیاری و زهکشی، به دلیل مزایای نسبی آنها گسترش یافته است. در پروژه‌های زهکشی نیز استفاده از ژئوتکستایل و PLM به جای پوشش دانه‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش به منظور بررسی کارایی پوشش-زهکشهای ژئوکمپوزیت به عنوان زهکشی جدید در کاهش سطح آب زیرزمینی انجام شد. به منظور شبیهسازی شرایط حدی در آزمایشگاه، از یک مخزن آب و خاک (حاوی ماسه)، استفاده گردید. سه پوشش-زهکش با پوششهای ژئوتکستایل متفاوت، زهکش لولهای با پوشش دانه‌ای، زهکش لولهای با پوشش ژئوتکستایل و PLM از نوع PP450 در این شرایط مورد آزمایش قرار گرفتند. سطح تماس با خاک در پوشش-زهکشها و زهکش لولهای باهم برابر بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عملکرد پوشش-زهکشها در تخلیه آب مازاد خاک و کاهش سطح ایستابی، در اکثر بارهای آبی تقریباً نزدیک به زهکش دانه‌ای بود، به گونهای که در بار آبی 110 سانتیمتر و در مرکز زهکش، افت پروفیل سطح آب در پوشش-زهکشهای ژئوکمپوزیت 3/14 درصد کمتر از زهکش با پوشش دانه‌ای بود. با افزایش فاصله افقی نسبت به زهکش، افت در پوشش-زهکشها 9/8 درصد کمتر از زهکش با پوشش دانه‌ای شد.
بیژن نظری؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی‌نژاد؛ صفیه بهمن‌‌پوری؛ حمزه‌علی علیزاده
چکیده
با افزایش یافتن تعرفههای انرژی، بحث مصرف انرژی و هزینههای مربوطه در سامانههای آبیاری ابعاد تازهای به خود گرفته است و در موفقیت این طرحها نقش مهمی بر عهده خواهد داشت. در این تحقیق مبانی تئوریک اثر عوامل طراحی و مدیریتی سامانههای آبیاری تحت فشار بر هزینههای انرژی تبیین گشته و با آنالیز حساسیت هزینههای انرژی به ...
بیشتر
با افزایش یافتن تعرفههای انرژی، بحث مصرف انرژی و هزینههای مربوطه در سامانههای آبیاری ابعاد تازهای به خود گرفته است و در موفقیت این طرحها نقش مهمی بر عهده خواهد داشت. در این تحقیق مبانی تئوریک اثر عوامل طراحی و مدیریتی سامانههای آبیاری تحت فشار بر هزینههای انرژی تبیین گشته و با آنالیز حساسیت هزینههای انرژی به این عوامل، ملاحظات طراحی بهینه سامانه از حیث مصرف انرژی لازم مطرح شده است. همچنین 45 سامانه آبیاری تحتفشار استان قزوین (عمدتاً در محدوده شبکه آبیاری قزوین) از انواع آبیاری بارانی کلاسیک با آبپاش متحرک، بارانی متحرک پیوسته (سنتر و لینیر) و آبیاری موضعی از نظر مصرف انرژی ارزیابی شده و انرژی لازم در هر سامانه برای تامین یک متر مکعب آب در این سیستمها بهترتیب 290/0، 205/0 و 202/0 (KWh/m3) محاسبه گردید که اهمیت لحاظ بررسی میزان مصرف انرژی در انتخاب سیستم آبیاری مناسب در برنامهریزیهای منطقهای و ملی را خاطرنشان میسازد. همچنین برای محصولات کشاورزی عمده شبکه آبیاری قزوین میزان مصرف انرژی و هزینههای مربوطه به واسطه کاربرد سامانههای تحتفشار برای آبیاری محاسبه شد که در مطالعات تعیین الگوی کشت و تحلیلهای اقتصادی میتواند مفید باشد. علاوه بر ضرورت انتخاب سامانه آبیاری کم مصرف انرژی، طراحی صحیح این سامانهها، انتخاب پمپ با راندمان بالا در نقطه کار سامانه و بهرهبرداری و نگهداری اصولی از ایستگاه پمپاژ طبق دفترچه پمپ، در کاهش هزینههای انرژی این سامانهها اهمیت بالا دارد.
پویا اعلایی بازکیایی؛ بهنام کامکار؛ ابراهیم امیری؛ حسین کاظمی؛ مجتبی رضایی
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر دورههای آبیاری و تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی در سال‌های زراعی 1395 و 1396 بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. آبیاری در چهار سطح (غرقاب کامل، دورهای آبیاری 5، 10 و 15 روزه) به عنوان عامل اصلی و ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر دورههای آبیاری و تاریخ‌های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی در سال‌های زراعی 1395 و 1396 بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. آبیاری در چهار سطح (غرقاب کامل، دورهای آبیاری 5، 10 و 15 روزه) به عنوان عامل اصلی و تاریخ کاشت در سه سطح (اول اردیبهشت، 20 اردیبهشت و 10 خرداد) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری و تاریخ کاشت بر عملکرد شلتوک در سطح یک درصد معنیدار شد. بیشترین مقادیر عملکرد زیستی در تیمار دور آبیاری غرقابو پنج‌روزه با میانگین به ترتیب 10960 و 10238 کیلوگرم در هکتار و در تاریخ کاشت یک و 20 اردیبهشت با میانگین 10553 و 10397 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بیشترین وزن صد دانه در تاریخ کاشت 20 اردیبهشت و 10 خرداد ، بیشترین تعداد خوشه در بوته در تیمار غرقاب و در تاریخ کاشت دوم و بیشترین دانه پر در خوشه در تیمار غرقاب دائم مشاهده شد. همچنین بیشترین تعداد دانه پوک در تیمار آبیاری 15 و 10 روزه و تاریخ کاشت 10 خرداد مشاهده گردید.نتایج نشان داد که آبیاری غرقاب با عملکرد دانه 4271 کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشت. تیمارهای دور آبیاری 10 و 15 روزه عملکرد دانه کمتری نسبت به تیمار غرقاب و دورآبیاری 5 روزه داشتند. در دو سال زراعی آزمایش، تاریخ کاشت 20 اردیبهشت بیشترین عملکرد دانه با میانگین 3820 کیلوگرم در هکتار را داشت. در این آزمایش، تاریخ کاشت 20 اردیبهشت مطلوبترین شرایط محیطی برای رشد را داشت و از ثبات عملکرد خوبی برخوردار بود.
محمد علوی؛ جهانگیر عابدی کوپایی؛ بهروز مصطفی زاده
چکیده
به دلیل کمبود آب استفاده از پسابها برای آبیاری اهمیت بیشتری پیداکرده است. همچنین کاربرد مواد طبیعی و غیر سمی مانند زئولیت که سبب افزایش راندمان کاربرد کود میشود و همزمان آبشویی نیترات خاک را کاهش می‌دهند، موردتوجه زیادی قرارگرفته است. پژوهش حاضر با اهداف بررسی تأثیر دو اندازه برای ذرات شامل 1 تا 68/1 میلی متری و 53 تا 63 میکرون و مقدار ...
بیشتر
به دلیل کمبود آب استفاده از پسابها برای آبیاری اهمیت بیشتری پیداکرده است. همچنین کاربرد مواد طبیعی و غیر سمی مانند زئولیت که سبب افزایش راندمان کاربرد کود میشود و همزمان آبشویی نیترات خاک را کاهش می‌دهند، موردتوجه زیادی قرارگرفته است. پژوهش حاضر با اهداف بررسی تأثیر دو اندازه برای ذرات شامل 1 تا 68/1 میلی متری و 53 تا 63 میکرون و مقدار کاربرد (20 و 60 گرم در کیلوگرم خاک) زئولیت کلینوپتیلولایت طبیعیCp)) و زئولیت اصلاح‌شده با سورفکتانت SMZ)) بر آبشویی نیترات و آمونیوم خاک و عملکرد گیاه گندم با استفاده از ستون‌های خاک و برای آبیاری با پساب در فصل زراعی 95-1394 انجام شد. خاک‌های مورد آزمایش در استوانه‌هایی از جنس پلی‌اتیلن با قطر داخلی 11 سانتیمتر و ارتفاع 65 سانتیمتر موردمطالعه و ارزیابی قرار گرفتند.آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار برای هر تیمار طراحی گردید. نتایج نشان داد میزان کل نیتروژن نیتراتی (NO3-N) خارج‌شده از ستون‌های خاک اصلاح‌شده با SMZو Cpدر مقایسه با تیمار کنترل که بدون مواد اصلاح‌کننده بود به ترتیب 32% و 27% کاهش یافت. همچنین، استفاده از اصلاح‌کننده‌های Cpو SMZرشد گیاه گندم را بهبود بخشید. اندازه ذرات اصلاح‌کننده‌ها اثر معنیداری بر آبشویی نیترات و رشد گیاه گندم نداشت. به‌طورکلی نتایج نشان داد که اصلاح‌کننده‌های Cpو SMZبهعنوان موادی سازگار با محیط‌زیست در کنترل آبشویی نیترات خاک و بهبود عملکرد گیاه گندم مؤثر می‌باشند.
زهرا تارمحمدی قورچی؛ غلامحسین عبداله زاده؛ محمد شریف شریف‌زاده؛ عبدالوهاب قزل
چکیده
امروزه مدیریت مشارکتی آب به عنوان یکی از عناصر اصلی مدیریت پایدار منابع آب به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. امکانپذیری حکمروایی خوب در فرآیند مشارکت ذینفعان در بهرهبرداری از منابع آب میتواند منافع کلیه بهره‌برداران را به شیوه‌ای عادلانه تأمین کند. هدف از این تحقیق بررسی امکانپذیری حکمروایی خوب در فرآیند مدیریت ...
بیشتر
امروزه مدیریت مشارکتی آب به عنوان یکی از عناصر اصلی مدیریت پایدار منابع آب به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. امکانپذیری حکمروایی خوب در فرآیند مشارکت ذینفعان در بهرهبرداری از منابع آب میتواند منافع کلیه بهره‌برداران را به شیوه‌ای عادلانه تأمین کند. هدف از این تحقیق بررسی امکانپذیری حکمروایی خوب در فرآیند مدیریت مشارکتی آب است که به صورت موردی در تعاونی تولید پیوند شهرستان آق‌قلا انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی بود و از ابزار پرسشنامه برای جمعآوری دادههای مورد نیاز استفاده شد. جامعه آماری شامل 400 نفر از کشاورزان عضو تعاونی تولید پیوند شهرستان آق‌قلا است که خدمات مرتبط با مدیریت مشارکتی آب را دریافت کردهاند. دادهها از 196 نفر از کشاورزان از هفت روستای هدف گردآوری شد. روایی پرسشنامه تحقیق بر مبنای دیدگاه متخصصان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ در دو قسمت میزان اهمیت و قابلیت تحقق متغیرهای حکمروایی خوب تأیید شد. نتایج بررسی وضعیت تحقق مؤلفههای حکمروایی خوب در فرآیند مدیریت مشارکتی آب نشان داد که، بیشتر پاسخگویان اعتقاد داشتند که مؤلفههای حکمروایی خوب در فرآیند مدیریت مشارکتی آب در منطقه مورد مطالعه در سطح قابل قبولی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین نتایج آزمون t تک نمونه‌ای هم نشان داد که فرآیند مدیریت مشارکتی آب در منطقه مورد مطالعه از نظر توجه به هر پنج مؤلفه حکمروایی خوب یعنی مشارکت‌مردمی و توافق‌جمعی، مسئولیت‌پذیری و قانون‌محوری، پاسخگویی و شفافیت، انصاف و کارایی و اثر بخشی موفق بوده است. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که گروهی که دارای شغل اصلی کشاورزی هستند (در مقایسه با آنهایی که شغل اصلی آنها کشاورزی نیست) و افرادی که نحوه دریافت آب آنها به صورت گروهی است (در مقایسه با افرادی که به صورت فردی آب دریافت میکنند)، امکانپذیری مؤلفههای حکمروایی خوب را در سطحی بالاتر ارزیابی کردهاند.
چکیده
سیب زمینی جزء گیاهان حساس به خشکی است و یکی از محصولات اصلی شهرستان های شمال استان فارس می باشد. از آنجایی که کشت آن همزمان با مرحله داشت و آبیاری گندم می باشد باید به دنبال راه حلی بر ای کاهش مصرف آب در این محصول بود. در این پژوهش به بررسی اثر سولفات پتاسیم در مقاومت به خشکی سیب زمینی پرداخته شد. آزمایش در قالب طرح آماری کرت های خرد ...
بیشتر
سیب زمینی جزء گیاهان حساس به خشکی است و یکی از محصولات اصلی شهرستان های شمال استان فارس می باشد. از آنجایی که کشت آن همزمان با مرحله داشت و آبیاری گندم می باشد باید به دنبال راه حلی بر ای کاهش مصرف آب در این محصول بود. در این پژوهش به بررسی اثر سولفات پتاسیم در مقاومت به خشکی سیب زمینی پرداخته شد. آزمایش در قالب طرح آماری کرت های خرد شده در سه تکرار با تیمارهای کودی زیر در کرت فرعی: 1- مصرف پتاسیم بر اساس آزمون خاک، 2- مصرف پتاسیم20 درصد کمتر از آزمون خاک، 3- مصرف پتاسیم40 درصد کمتر از آزمون خاک، 4- مصرف پتاسیم 20 درصد بیشتر از آزمون خاک و 5- مصرف پتاسیم 40 درصد بیشتر از آزمون خاک و تیمارهای آبیاری در سه تکراردر کرت اصلی به صورت زیر اعمال شد: 1- دور آبیاری 6 روزه، 2- دور آبیاری 12 روزه و 3- دور آبیاری 18 روزه. پاسخ های اندازه گیری شده گیاهی شامل عملکرد غده در هکتار، متوسط وزن یک غده، قطر غده، متوسط وزن غده های یک بوته و تعداد غده در یک بوته بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد غده از تیمار دور آبیاری 6 روزه و پتاسیم40 ٪ بیشتر از آزمون خاک بدست می آید ولی در دوره های خشکسالی و شرایط کمبود آب تیمار دور آبیاری 12 روزه و مصرف پتاسیم 40 درصد بیشتر از آزمون خاک می تواند راه حل مناسبی برای جلو گیری از کاهش عملکرد سیب زمینی در منطقه باشد.
النا تبریزی دخت فرد؛ علی شمس؛ زهرا هوشمندان مقدم فرد
چکیده
رضایت بهره‌برداران نقش مهمی در اثربخشی تشکل‌های آببران دارد و هرگونه برنامهریزی هدفمند در راستای توانمند کردن این تشکل‌ها و نیز مدیریت پایدار منابع آبی، نیازمند شناخت وضعیت رضایت کشاورزان از این تشکل‌ها میباشد. هدف این تحقیق توصیفی همبستگی نیز سنجش رضایت بهره‌برداران از این تشکل‌ها و عوامل مؤثر بر سطح رضایت آنها میباشد. ...
بیشتر
رضایت بهره‌برداران نقش مهمی در اثربخشی تشکل‌های آببران دارد و هرگونه برنامهریزی هدفمند در راستای توانمند کردن این تشکل‌ها و نیز مدیریت پایدار منابع آبی، نیازمند شناخت وضعیت رضایت کشاورزان از این تشکل‌ها میباشد. هدف این تحقیق توصیفی همبستگی نیز سنجش رضایت بهره‌برداران از این تشکل‌ها و عوامل مؤثر بر سطح رضایت آنها میباشد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته‌ای بود که روایی آن از طریق نظرات متخصصان موضوعی تائید شده و با انجام مطالعه مقدماتی و محاسبه آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 برای شاخصهای ترکیبی، پایایی آن حاصل شد. جامعه آماری کلیه اعضای شش تشکل آببر زیر حوضه سد سهند هشترود بودند (270 بهره‌بردار) که بر پایه جدول کرجسی و مورگان (1970) و با خطای پنج درصد تعداد 155 نفر و از طریق روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم انتخاب و مطالعه شدند. دادهها به روش مصاحبه حضوری در محل فعالیت کشاورزان در روستاها جمعآوری و از طریق نرمافزار SPSS18 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که رضایت 2/86 درصد بهره‌برداران در سطح متوسط میباشد و بین رضایت آنها با متغیرهای عوامل اجتماعی، فردی و ارتباطی-ترویجی موردمطالعه رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که سه متغیر اعتماد اجتماعی، تعداد اعضای خانوار و درامد از شغل فرعی 3/44 درصد واریانس سطح رضایت را تبیین میکنند. اجرای دورههای آموزشی متناسب با اصول آموزش بزرگسالان میتواند ضمن افزایش آگاهی اعضا از ماهیت تشکل‌ها زمینه ایجاد اعتماد اجتماعی متقابل بین اعضا و رضایت آنها را فراهم کند.
سمیه رستگار؛ عدنان صادقی لاری
چکیده
تکنولوژی استفاده از آب مغناطیسی در کشاورزی بطور وسیعی در بیشتر کشورها مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف این مطالعه، بررسی اثر آب مغناطیسی بر جوانه‌زنی و رشد رویشی دو رقم گوجه فرنگی در گلخانه میباشد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1393انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، بذرهای آبیاری شده با آب مغناطیسی ...
بیشتر
تکنولوژی استفاده از آب مغناطیسی در کشاورزی بطور وسیعی در بیشتر کشورها مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف این مطالعه، بررسی اثر آب مغناطیسی بر جوانه‌زنی و رشد رویشی دو رقم گوجه فرنگی در گلخانه میباشد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال 1393انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، بذرهای آبیاری شده با آب مغناطیسی در هر دو رقم گوجه فرنگی افزایش قابل توجهی دررشد رویشی، سرعت و درصد جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشهچه وساقهچه، وزنتر گیاهچه و ترکیباتی شیمیایی مانند کلروفیل و کارتنوئید، نسبت به شاهد نشان دادند. جوانه‌زنی بذرهای آبیاری شده با آب مغناطیسی در هر دو رقم6/94 درصد بود در حالیکه درصد جوانه‌زنی در بذرهای شاهد 90 و93 درصد به ترتیب در رقم سانسید و صادین مشاهده شد. نتایج نشان داد که آبیاری با آب مغناطیسی اثرات معنیداری بر فاکتورهای مختلف مورد مطالعه داشته است. به نظر میرسد که کاربرد آب مغناطیسی منجر به بهبود کمی و کیفی رشد گیاهان خواهد شد.
نادر نادری؛ فریبرز عباسی
چکیده
قنات یکی از شگفتانگیزترین سازهها برای استخراج آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمهخشک است. در استان سمنان، 607 رشته قنات با تخلیه متوسط 5/93 میلیون متر مکعب در سال وجود دارد. در پژوهش حاضر، وضعیت 15 رشته قنات و وضعیت آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در این استان بررسی و برخی راهکارها برای بهبود وضعیت قناتهایمورد مطالعه ارائه ...
بیشتر
قنات یکی از شگفتانگیزترین سازهها برای استخراج آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمهخشک است. در استان سمنان، 607 رشته قنات با تخلیه متوسط 5/93 میلیون متر مکعب در سال وجود دارد. در پژوهش حاضر، وضعیت 15 رشته قنات و وضعیت آبیاری در اراضی کشاورزی مربوط به آنها در این استان بررسی و برخی راهکارها برای بهبود وضعیت قناتهایمورد مطالعه ارائه گردیده شده است. در این تحقیق،وضعیت آبدهی قناتها و تغییرات کمی و کیفی آب آنها، راندمان کاربرد و کارآیی مصرف آب در اراضی پاییندست قناتها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که عدم تأمین اعتبار کافی بهعلت کمبود منابع مالی، ریزش کورهها و میلهها به خاطر عدم تجهیز مناسب، عدم استفاده از مصالح و پوششهای لازم، عدم نگهداری صحیح و مناسب قناتها، عدم ایجاد تمهیدات لازم برای جلوگیری از ورود سیلابها به داخل قناتها، تعدد مالکین و بروز مشکل در هماهنگی آنها و مهاجرت به شهرها از مهمترین عوامل کاهش آبدهی و تخریب قناتهای منطقه بودند. تغییرات هدایت الکتریکی و pH آب قناتها در بلندمدت ناچیز بود. متوسط راندمان کاربرد آب در اراضی پاییندست قناتها 6/51 درصد و در اراضی پاییندست چاهها 5/45 درصد بهدست آمد. متوسط بهرهوری مصرف آب در اراضی پاییندست قناتها برای محصولات مختلف 63/0 کیلوگرم بر متر مکعب برآورد گردید. ایجاد تشکل‌های قوی برای مشارکت هرچه بهتر مالکین در بهرهبرداری و نگهداری قناتها، لایروبی منظم، کول‌گذاری کوره، طوقه‌چینی میلهها، لولهگذاری در کوره و نصب شیر فلکه در مظهر قنات، احداث حوضچههای ذخیره آب قناتها، ایجاد تناسب بین نیاز آبی محصولات و آب داده شده در اراضی پاییندست قناتها از مهمترین راهکارهای عملی و اجرایی برای بهبود وضعیت قناتها هستند.
فاطمه عباس پور؛ حمیدرضا اصغری؛ پرویز رضوانی مقدم؛ حمید عباسدخت؛ جواد شباهنگ؛ عادل بیگ بابایی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر بیوچار بر برخی ویژگیهای خاک، عملکرد دانه، درصد روغن و اسیدهای چرب سیاهدانه (.Nigella sativa L) درشرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری بهعنوان عامل اصلی در سه سطح %100=I1 ،70%=I2و40%=I3نیاز آبی و کرتهای فرعی شامل فاکتور بیوچار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر بیوچار بر برخی ویژگیهای خاک، عملکرد دانه، درصد روغن و اسیدهای چرب سیاهدانه (.Nigella sativa L) درشرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری بهعنوان عامل اصلی در سه سطح %100=I1 ،70%=I2و40%=I3نیاز آبی و کرتهای فرعی شامل فاکتور بیوچار در سه سطح شامل بدون کاربرد بیوچار چوب گردو (B1)، 10 تن در هکتار بیوچار(B2)و 20 تن در هکتار بیوچار(B3)؛و کود شیمیایی در دو سطح شامل بدون مصرف کود (F1) و مصرف کود (F2)بود که شامل مصرف کودشیمیایی بر حسب کیلوگرم در هکتار: فسفر(P2O5) =75 ، پتاسیم (K2SO4) =100 و نیتروژنN= 150 از منبع اوره بود. نتایج نشان داد که آبیاری بر ویژگیهای خاک موثر نبود ولی کاربرد 20 تن در هکتار بیوچار موجب افزایش درصد کربن آلی، رطوبت اشباع خاک و درصد نیتروژن کل خاک شد. عملکرد دانه، عملکرد روغن، درصد روغن و اسیدهای چرب بهجز اسیداولئیک تحت تاثیر تیمار تنش آبیاری قرار گرفتند. آبیاری بر اساس 70 % نیاز آبی موجب افزایش میزان اسیدهای چرب بجز اسید استئاریک شد. بیوچار نیز بر عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و اسیدهای چرب مریستک، پالمیتیک و لینولئیک تاثیر معنیداری داشت و کاربرد 10 تن در هکتار بیوچار کارایی بهتری نسبت به سایر تیمارها داشت. کاربرد تلفیقی بیوچار بههمراه کودشیمیایی از تاثیر بهتری نسبت به کاربرد هر یک از آنها به تنهایی برخوردار بود. در استفاده همزمان 10 تن در هکتار بیوچار بههمراه کودشیمیایی و آبیاری بر اساس 70% نیاز آبی (I2B2F2)، بیشترین عملکرد دانه (1158 کیلوگرم در هکتار) بهدست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش بهنظر میرسد استفاده از 10 تن در هکتار بیوچار در شرایطی که گیاه تحت تاثیر محدودیت رطوبتی است یا برای کاهش میزان آب مصرفی مفید باشد.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
محمد خالدی علمداری؛ ابوالفضل مجنونی هریس
چکیده
میزان بارش سالانه و مهمتر از آن توزیع زمانی بارش، از اصلیترین عوامل تعیین کننده عملکرد در شرایط دیم محسوب میشوند. بنابراین ارائه شاخصهایی از بارش که ارتباط مفهومی معنیداری با نوسانات عملکرد داشته باشد، ضروری به نظر میرسد. در این بررسی، ارتباط بین شاخصهای یکنواختی بارش با عملکرد گندم دیم در تبریز در یک بازه زمانی ...
بیشتر
میزان بارش سالانه و مهمتر از آن توزیع زمانی بارش، از اصلیترین عوامل تعیین کننده عملکرد در شرایط دیم محسوب میشوند. بنابراین ارائه شاخصهایی از بارش که ارتباط مفهومی معنیداری با نوسانات عملکرد داشته باشد، ضروری به نظر میرسد. در این بررسی، ارتباط بین شاخصهای یکنواختی بارش با عملکرد گندم دیم در تبریز در یک بازه زمانی 19 ساله مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، به منظور بررسی دقیقتر اثر بارشها، از شاخص زمان – بارش مؤثر (RTI[M1] ) استفاده شد که قابلیت بررسی اثر تغییرات توأم دو عامل زمان و مقدار بارش را بر نوسانات عملکرد محصول دارد. نتایج به دست آمده نشان داد که همبستگی بین عملکرد گندم و شیب خط یکنواختی (نسبت بارش تجمعی بر طول دوره رشد) در سطح یک درصد معنیدار بود درحالی که بین شاخص ناهمواری توزیع و عملکرد همبستگی معنیداری وجود نداشت. همچنین، بر اساس نتایج بهدست آمده، اولین رویداد بارش مؤثر، به عنوان مؤثرترین رویداد بارش بر میزان عملکرد گندم دیم است. بهنظر میرسد عدم کفایت بارشهای مؤثر بهاره که به عنوان یکی از دلایل اصلی پایین بودن عملکرد اراضی دیم نیز مطرح است، مانع از تبیین اثر مثبت بارشهای انتهای فصل رشد بر عملکرد شده است. لذا توصیه میشود بهمنظور ارزیابی دقیقتر اثر بارشهای نوبتی و شاخص زمان-بارش مؤثر بر عملکرد، یک نوبت آبیاری تکمیلی در مرحله پر شدن دانه انجام شود و اثر آن بر شاخصهای مورد مطالعه و در نهایت عملکرد بررسی شود.
حسین بدیع برزین؛ محمود هاشمی تبار؛ سید مهدی حسینی
چکیده
از آنجا که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است، ارائه شیوههای مدیریت منابع آب و تدوین سیاستهای صحیح در این بخش به منظور افزایش بهرهوری این نهاده ضروری به نظر میرسد.در مطالعه حاضر، تحلیل اقتصادی اثرات سهمیهبندی و قیمتی آب آبیاری بر الگوی کشت و مدیریت تقاضای آب در دشت سیستان با استفاده از مدل برنامهریزی ریاضی مثبت ...
بیشتر
از آنجا که بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب است، ارائه شیوههای مدیریت منابع آب و تدوین سیاستهای صحیح در این بخش به منظور افزایش بهرهوری این نهاده ضروری به نظر میرسد.در مطالعه حاضر، تحلیل اقتصادی اثرات سهمیهبندی و قیمتی آب آبیاری بر الگوی کشت و مدیریت تقاضای آب در دشت سیستان با استفاده از مدل برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP)[1]در سال زراعی 95-1394 مورد بررسی قرار گرفت. برای تحقق این هدف، در این مطالعه یک سامانه مدلسازی اقتصادی شامل مدل تولید محصولات کشاورزی منطقهای (SWAP)[2] به کار رفت و برای حل این سامانه مدلسازی از نرمافزار کاربردی GAMSنسخه 1/24 استفاده شد. نتایج نشان داد که اعمال سیاستهای قیمتگذاری و سهمیهبندی آب آبیاری منجر به کاهش مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب و کاهش بازده ناخالص کشاورزان دشت سیستان میشود. این در حالی است که سیاستهای مذکور به ترتیب منجر به صرفهجویی 594/4 تا 456/24 و 123/7 تا 484/29 میلیون مترمکعب آب مصرفی در الگوی کشت منطقه میشود. کاهش مجموع سطح زیرکشت محصولات منتخب زراعی تحت سناریوهای مختلف سیاست سهمیهبندی آب آبیاری، به خصوص محصولات با صرفه اقتصادی بالاتر مانند هندوانه، خربزه و پیاز میزان مجموع بازده ناخالص کشاورزان سیستانی از 1425694 به 1292677 میلیون ریال میرسد که کاهش میزان سود ناخالصی معادل با 17/2 تا 33/9 درصد را در الگوی زراعی منطقه به همراه دارد. بدین ترتیب اعمال سیاست سهمیهبندی آب آبیاری با توجه به صرفهجویی حدود 30 میلیون مترمکعب آب در دسترس کشاورزان، در مقایسه با سیاست قیمتگذاری آب راهکار مناسبتری برای حفظ و صیانت از منابع آب موجود در دشت سیستان است.
[1]- Positive Mathematical Programming
[2]- State Wide Agricultural Production
سارا موسی وند؛ حسن غفاری
چکیده
در علم اقتصاد،هر منبعی که دارای کمیابی بیشتری باشد، باید از مکانیسم‌های قیمتگذاری دقیق‌تری برخوردار باشد.آب یکی از ارزشمندترین منابع طبیعی است که بهعنوان یکی از نهاده‌های اصلی تولید محصولات کشاورزی جایگاه خاصی در توسعه پایدار بخش کشاورزی دارد. تعیین ارزش اقتصادی آب در حوزه آبریز زنجانرود نیز به افزایش بهرهوری منابع آب منطقه ...
بیشتر
در علم اقتصاد،هر منبعی که دارای کمیابی بیشتری باشد، باید از مکانیسم‌های قیمتگذاری دقیق‌تری برخوردار باشد.آب یکی از ارزشمندترین منابع طبیعی است که بهعنوان یکی از نهاده‌های اصلی تولید محصولات کشاورزی جایگاه خاصی در توسعه پایدار بخش کشاورزی دارد. تعیین ارزش اقتصادی آب در حوزه آبریز زنجانرود نیز به افزایش بهرهوری منابع آب منطقه و صرفهجویی مصرف‌کنندگان و مدیریت صحیح تقاضا کمک بسیاری میکند. بدین منظور، با بهره‌گیری از روش تابع تولید برای محصول پیاز در سال زراعی 91- 1390 ارزش اقتصادی آب در این منطقه از طریق تکمیل پرسشنامه از 99 پیازکار تعیینشد. نهاده‌های تولید شامل سطح زیرکشت، آبیاری، کود شیمیایی، سم مصرفی، نیروی کار و متغیر مجازی استفاده از آبیاری تحتفشار بودند. پس از برآورد توابع انعطاف‌پذیر ترانسلوگ،درجه دوم تعمیم‌یافته و لئونتیف تعمیم‌یافته و با توجه به معیارها و آزمون‌های اقتصادسنجی، تابع درجه دوم تعمیم‌یافته بهعنوان تابع تولید برتر شناخته شد. نتایج حاصل از تحلیل دادهها نشان داد که ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در تولید پیاز 1707 ریال بود که از ارزش مبادله‌ای آب در زمان حداکثر تقاضای آب که برابر 705 ریال بود بالاتر است. درنتیجه، می توان گفت که در حوزه آبریز زنجانرود ارزش اقتصادی آب از ارزش مبادله‌ای آب بالاتر است.
مریم یوسفی؛ جابر سلطانی؛ محمد ابراهیم بنی حبیب؛ علی رحیمی خوب؛ عباس روزبهانی؛ الیاس سلطانی
چکیده
به علت فعالیت‌های کشاورزی گسترده در سطح دشت‌ها و استفاده از کودهای شیمیایی حاوی نیترات، مقادیر قابلتوجهی از این یون وارد سفره‌های آب زیرزمینی میشود. از سوی دیگر، پساب تصفیه‌‌خانه‌های فاضلاب بهعنوان جایگزین یا مکمل منابع آب سطحی در شبکه‌های آبیاری و زهکشی مورداستفاده قرار می‌گیرد، لذا ارائه راهکارهایی بهمنظور کاهش ...
بیشتر
به علت فعالیت‌های کشاورزی گسترده در سطح دشت‌ها و استفاده از کودهای شیمیایی حاوی نیترات، مقادیر قابلتوجهی از این یون وارد سفره‌های آب زیرزمینی میشود. از سوی دیگر، پساب تصفیه‌‌خانه‌های فاضلاب بهعنوان جایگزین یا مکمل منابع آب سطحی در شبکه‌های آبیاری و زهکشی مورداستفاده قرار می‌گیرد، لذا ارائه راهکارهایی بهمنظور کاهش و کنترل میزان نیتروژن ورودی به خاک و سفره‌های آب زیرزمینی، مسئله‌ای مهم و حائز اهمیت است.در این پژوهش، توسعه و تدوین مدل بهینه‌سازی الگوی کشت با بهرهبرداری تلفیقی کمی- کیفی از منابع آب سطحی غیرمتعارف (پساب) و آب زیرزمینی با سه هدف حداکثرسازی سود حاصله از الگوی کشت، کاهش آبشویی نیتروژن و بهبود تغذیه آبخوان مدنظر قرارگرفت. مدل بهینه‌سازی سههدفه غیرخطی، بهمنظور مدیریت یکپارچه کمی- کیفی منابع آب آبیاری و پساب برای هفت سناریو (تک هدفه، دو هدفه و سه هدفه) در سال آبی 92-91 در شبکه آبیاری ورامین اجرا شد. همچنین اطلاعات ورودی موردنیاز مدل از دو طریق (انجام آزمایشات منطقهای و اخذ اطلاعات از دستگاههای مختلف) گردآوری شد. حل مدل تک هدفه با تابع هدف اول (سناریوی1: افزایش درآمدزایی)، حاکی از بهبود سود خالص منطقه به میزان 49 % نسبت به وضع موجود بود. در تابع هدف دوم (سناریوی 2: کاهش آبشویی نیتروژن)، کاهش میزان کود مصرفی به میزان 95 % و در تابع هدف سوم (سناریوی 3: افزایش تغذیه آبخوان)، افزایش تغذیه به میزان 120 % نسبت به وضع موجود حادث شد. حل مدل سه هدفه (سناریوی 7: ترکیب اهداف افزایش درآمدزایی، کاهش آبشویی نیتروژن و افزایش تغذیه آبخوان)، نشان داد که با کاهش 23 درصدی سطوح کشت، کاهش 71 درصدی از میزان کود ازته مصرفی و همچنین کاهش 13 درصدی از برداشت تلفیقی پساب و آب زیرزمینی، اهداف افزایش درآمدزایی به میزان 6%، افزایش تغذیه آبخوان به میزان 29 % و همچنین افزایش بهرهوری مصرف آب به میزان 22 % محقق شد. لذا این سناریو بهعنوان سناریوی برتر انتخاب شد. نتایج این پژوهش میتواند در استفاده بهینه منابع آب، افزایش درآمد کشاورزان و کاهش آبشویی نیتروژن در طرح‌های شبکه آبیاری مورداستفاده قرار گیرد. البته به این نکته باید توجه شود که اصولا استفاده از پسابها و فاضلابها در آبیاری محصولات خوراکی کشاورزی توصیه نمیشود.
جلال قلی پور؛ محمد صادق ابراهیمی کوهبنه؛ جهانگیر عابدی کوپایی
چکیده
هدفکلیاین تحقیقاولویت‌بندی عوامل مؤثر بر استفاده از پساب در کشاورزی، از دیدگاه کشاورزانِ شهرستان خرم‌آباد میباشد. روش تحقیق بصورت توصیفی - پیمایشی بوده و از دو شیوه اسنادی و میدانی برای جمعآوری اطلاعات استفاده شده است. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان تأیید و جهت تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده ...
بیشتر
هدفکلیاین تحقیقاولویت‌بندی عوامل مؤثر بر استفاده از پساب در کشاورزی، از دیدگاه کشاورزانِ شهرستان خرم‌آباد میباشد. روش تحقیق بصورت توصیفی - پیمایشی بوده و از دو شیوه اسنادی و میدانی برای جمعآوری اطلاعات استفاده شده است. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان تأیید و جهت تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد (76/0) که نشان از پایا بودن ابزار اندازه‌گیری داشت. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، کشاورزان شهرستان خرم‌آباد بود که از پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر خرم‌آباد برای آبیاری مزارع خود استفاده میکنند. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه به تعداد 199 نفر تعیین گردید که برای جمعآوری اطلاعات از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده با انتساب متناسب، استفاده گردید. از آماره‌های میانگین، مد، انحراف معیار و رگرسیون چند متغیره خطی به روش گام به‌گام به منظور تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد. نتایج نشان داد که کانال‌های دریافت آگاهی کارایی لازم را ندارند و از بین عوامل اقتصادی، تأثیر قیمت پساب بر استفاده از آن، از بین عوامل اجتماعی، موافقت با استفاده از پساب در کشاورزی و از بین عوامل زیست‌محیطی، مقابله با خشکسالی، از اولویت بالاتری نسبت به سایر عوامل برخوردار بودند. نتایج رگرسیون نشان داد که متغیرهای میزان آگاهی از ارزش غذایی پساب برای گیاه، میزان آگاهی از سلامت محصول تولیدی، و اطلاعات به دست آمده از کارشناسان در مزرعه قوی‌ترین متغیرهای تبیین کننده میزان تمایل کشاورزان در استفاده از پساب در کشاورزی می‌باشند که در مجموع 44 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تشکیل می‌دهند. براساس نتایج تحقیق پیشنهاد میشود کارگاههای تخصصی توسط کارشناسان برای افزایش اطلاعات و آگاهی کشاورزان در مورد استفاده از پساب در کشاورزی برگزار گردد.
هدیه پوریزدان‌خواه؛ محمدرضا خالدیان؛ محمدحسن بیگلویی؛ پریسا شاهین‌رخسار
چکیده
با توجه به اینکه نصب سامانه آبیاری بسیار هزینه‌بر و وقت‌گیر است، بهتر است قبل از اجرای سامانه آبیاری، مقدار رطوبت ایجاد شده توسط سامانه در پای گیاه بررسی شود.در این تحقیق عملکرد مدل HYDRUS-2D در برآورد رطوبت الگوی خیس شده تحت آبیاری قطرهای نواری در مزرعه‌ای با بافت خاک سنگین و ناهمگن در منطقه‌ی رشت بررسی شد. سه دبی 5/2، 5 و lit/hr/m 6 و چهار ...
بیشتر
با توجه به اینکه نصب سامانه آبیاری بسیار هزینه‌بر و وقت‌گیر است، بهتر است قبل از اجرای سامانه آبیاری، مقدار رطوبت ایجاد شده توسط سامانه در پای گیاه بررسی شود.در این تحقیق عملکرد مدل HYDRUS-2D در برآورد رطوبت الگوی خیس شده تحت آبیاری قطرهای نواری در مزرعه‌ای با بافت خاک سنگین و ناهمگن در منطقه‌ی رشت بررسی شد. سه دبی 5/2، 5 و lit/hr/m 6 و چهار زمان آبیاری یک ، دو ، سه و چهار ساعت درنظر گرفته شد که این 12 تیمار در سه تکرار اجرا شدند. اختلاف نتایج شبیهسازی شده با نتایج اندازه‌گیری شده براساس شاخصهای RMSE و ضریب کارایی مدل(EF) هم برای کل نیمرخ خاک و هم برای رطوبتهای زیر تیپ برآورد شد که کارایی مدل، با دارا بودن میانگین RMSE و EF برابر باcm3/cm3 0123/0 و 77% برای کل نیمرخ خاک وcm3/cm30236/0 و 76% برای زیر تیپ در این نوع بافت خاک تأیید شد. درکل، با وجود بافت سنگین و ناهمگن خاک در منطقه، مدل توانست مقادیر رطوبت را در الگوی خیسشده به خوبی شبیهسازی نماید.
ناصر صداقتی؛ سید جواد حسینی فرد؛ محمدرضا نیکویی دستجردی
چکیده
برداشت بی‌رویه از منابع آب کشاورزی در استان کرمان، باعث شده تا سطح آب زیرزمینی در این مناطق سالانه به‌طور متوسط حدود یک متر افت داشته باشد. افت سطح آب‌های زیرزمینی علاوه بر کاهش منابع آبی، شور‌شدن تدریجی آنها را نیز سبب شده است. بنابراین، باید با انجام پژوهش‌های کاربردی علاوه بر افزایش بهرهوری مصرف آب، به‌دنبال راهکارهای جدیدی ...
بیشتر
برداشت بی‌رویه از منابع آب کشاورزی در استان کرمان، باعث شده تا سطح آب زیرزمینی در این مناطق سالانه به‌طور متوسط حدود یک متر افت داشته باشد. افت سطح آب‌های زیرزمینی علاوه بر کاهش منابع آبی، شور‌شدن تدریجی آنها را نیز سبب شده است. بنابراین، باید با انجام پژوهش‌های کاربردی علاوه بر افزایش بهرهوری مصرف آب، به‌دنبال راهکارهای جدیدی در راستای استفاده از آب‌های شور بود.براین اساس، پژوهشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد که شامل دو نوع آب آبیاری (آب‌شور معمولی و مغناطیسی با شوری dS/m 7/18) و دو میزان آب آبیاری (85 و 100 درصد نیاز آبی درخت پسته) بود. تیمارها با یک تیمار مخلوط آب‌شور و شیرین به عنوان شاهد (با شوری dS/m 5/6) مقایسه شد. دور آبیاری هر 30 روز یک‌بار (منطبق با دور آبیاری قطعه آزمایشی قبل از انجام پژوهش)، در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بین میانگین صفات رویشی و کمی و کیفی محصول در تیمارهای مختلف آب‌شور در هر دو حالت آب مغناطیسی و معمولی، در اغلب موارد تفاوت معنیداری (P<0.05) وجود نداشت. در موارد خاصی هم که تفاوت معنیدار شد، روند مشخصی مشاهده نشد. از سویی، تیمار مخلوط آب‌شور و شیرین (شاهد)، نسبت به تیمارهای آب‌شور معمولی و مغناطیسی، در تمام موارد وضعیت بهتری داشت و این تفاوت از نظر آماری معنیدار (P<0.05) بود. درمجموع، استفاده از آب‌شور در هردو حالت معمولی و مغناطیسی، نسبت به تیمار شاهد، باعث کاهشی در حدود 20 سانتیمتر مربع در سطح برگ، کاهش 10 درصدی تشکیل جوانه زایشی، کاهش رشد طولی و قطری شاخه‌ها بهترتیب به‌میزان پنج سانتیمتر و 5/1 میلی‌متر، کاهش 5/0 کیلوگرم پسته خشک در هر درخت، افزایش هفت درصد پوکی، کاهش 10 درصدی خندانی و افزایش 5/1 واحدی در انس پسته شد. ضمن اینکه استفاده از آب شور باعث کاهش 120 گرمی میزان محصول خشک تولیدی به ازای هر مترمکعب آب مصرفی (بهرهوری مصرف آب) شد. مغناطیسی‌کردن آب هیچ‌گونه تأثیری بر بهبود وضعیت شیمیایی خاک ازنظر شوری و نسبت جذبی سدیم نداشت. در تمام تیمارهای آب‌شور در هر دو حالت آب معمولی و مغناطیسی، سرعت نفوذ نهایی آب در خاک در انتهای سال دوم آزمایش، تا 6/31 درصد کاهش یافت، درحالی‌که در تیمار شاهد تغییری نکرد. کاهش نفوذپذیری در تیمارهای آب‌شور با میزان آب مصرفی 100 درصد نیاز آبی نسبت به تیمارهای با میزان آب 85 درصد، شدیدتر بود. به نظر میرسد با افزایش میزان آب آبیاری، سدیم بیشتری وارد خاک شده و نهایتاً سرعت نفوذ بیشتر کاهش‌یافته است. این نتایج نشان داد که دستگاههای مغناطیسی‌کننده آب مورد استفاده در این پژوهش هیچ‌گونه تأثیر مثبتی در کاهش اثرات منفی آب‌شور بر درختان پسته و خاک نداشتند. چنین به نظر می رسد که اثر آب مغناطیسی بر گیاهان چندساله، نیاز به بررسیهای طولانی‌تر (5 تا 10 ساله) داشته باشد.
فتوسنتز، رنگدانه ها، کلروفیل
معصومه متانت؛ حسین بانژاد؛ مصطفی قلی زاده؛ مرتضی گلدانی
چکیده
به منظور ارزیابی تاثیر مدت زمان قرارگیری آب در میدان مغناطیسی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه تربچه، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بهصورت طرح کاملا تصادفی با سه تیمار و سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آب مقطر (شاهد)، آب مقطر مغناطیس شده با مدت زمان 30 دقیقه و یک ساعت با شدت میدان 6/0 تسلا بود. نتایج نشان داد ...
بیشتر
به منظور ارزیابی تاثیر مدت زمان قرارگیری آب در میدان مغناطیسی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه تربچه، پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بهصورت طرح کاملا تصادفی با سه تیمار و سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آب مقطر (شاهد)، آب مقطر مغناطیس شده با مدت زمان 30 دقیقه و یک ساعت با شدت میدان 6/0 تسلا بود. نتایج نشان داد که آب مغناطیسی با مدت زمان یک ساعت بهترتیب باعث افزایش 29% 46%، 46%، 43%، 19% و 82% در سطح برگ، محیط غده، کلروفیل a، کارتنوئید، وزن تر اندام هوایی و وزن خشک غده شد. همچنین این تیمار باعث افزایش حدود صددرصدی در حجم و وزن تر غده گردید. با توجه به نتایج بهدست آمده مدت زمان قرارگیری آب آبیاری در میدان مغناطیسی میتواند روشی تاثیرگذار بر عملکرد گیاه تربچه باشد.
محمدمهدی قره داغی؛ سیدمحمود طباطبایی؛ عیسی معروف پور؛ فرزاد حسین پناهی
چکیده
از اساسیترین شرایط موفقیتآمیز بودن بهرهبرداری از یک سامانه آبیاری قطرهای نواری (تیپ)، طراحی درست و متناسب عوامل مؤثر در عملکرد هیدرولیکی آن با توجه به شرایط مزرعه و نوع کشت میباشد. دو پارامتر مهم و حساس در این راستا، فاصله لترالها و فاصله قطرهچکانها میباشد. عدم انتخاب صحیح این دو پارامتر، کارایی یک سامانه آبیاری ...
بیشتر
از اساسیترین شرایط موفقیتآمیز بودن بهرهبرداری از یک سامانه آبیاری قطرهای نواری (تیپ)، طراحی درست و متناسب عوامل مؤثر در عملکرد هیدرولیکی آن با توجه به شرایط مزرعه و نوع کشت میباشد. دو پارامتر مهم و حساس در این راستا، فاصله لترالها و فاصله قطرهچکانها میباشد. عدم انتخاب صحیح این دو پارامتر، کارایی یک سامانه آبیاری قطرهای نواری را تحت تأثیر قرار میدهد و همچنین تأثیر بسزایی در هزینههای اجرای اینگونه سیستمها دارد. بدین منظور آزمایشی فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با هدف بررسی اثر فاصله نوارهای آبیاری و فاصله قطرهچکانها بر روی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب گندم در منطقه مشکیندشت کرج انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل فواصل مختلف نوارهای آبیاری (در سه سطح 30، 45 و 60 سانتیمتری) و فاصله قطرهچکانها (درسه سطح 10، 20 و 30 سانتیمتری) بود. نتایج نشان داد که در بیشتر شاخصهای مورد بررسی، فاصله قطرهچکان 20 سانتیمتر در فاصله لترالهای مختلف، تیمار برتر بودهاست. نتایج کلی این تحقیق نشان داد اگرچه فاصله لترال 30 سانتیمتر منجر به حصول بالاترین عملکرد شد، اما بر اساس بررسیهای اقتصادی مشخص شد که بالاترین صرفه اقتصادی برای یک مزرعه گندم با سامانه آبیاری تیپ، در فاصله لترال 45 سانتیمتری قابل دستیابی خواهد بود که میتواند مورد توجه کشاورزان قرار گیرد.
علی جوادی؛ محمود مشعل؛ حامد ابراهیمیان
چکیده
در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ آب در خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. شناخت کمی این پدیده، برای جلوگیری از فرسایش خاک و تلفات آب ضروری است. هدف اصلی این پژوهش برآورد ضرایب معادلات نفوذ کوستیاکوف–لوییز، فیلیپ و هورتون و ارزیابی حساسیت و عملکرد این معادلات در شرایط اولیه (رطوبت اولیه خاک) و مرزی (بار آبی سطح خاک) مختلف است. بدین منظور ...
بیشتر
در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ آب در خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. شناخت کمی این پدیده، برای جلوگیری از فرسایش خاک و تلفات آب ضروری است. هدف اصلی این پژوهش برآورد ضرایب معادلات نفوذ کوستیاکوف–لوییز، فیلیپ و هورتون و ارزیابی حساسیت و عملکرد این معادلات در شرایط اولیه (رطوبت اولیه خاک) و مرزی (بار آبی سطح خاک) مختلف است. بدین منظور نفوذ دو بعدی آبیاری جویچهای با تغییر در رطوبت اولیه خاک (قبل از آبیاری) و بار آبی سطح خاک (هنگام آبیاری) با استفاده از حل معادله ریچاردز (مدل HYDRUS) شبیهسازی شد. برای تعیین ضرایب معادلات نفوذ، خروجی مدل HYDRUS (نفوذ تجمعی نسبت به زمان) برازش داده شد. ارزیابی عملکرد معادلات نفوذ با شاخصهای ارزیابی آماری نشان داد که معادلات نفوذ تجربی (کوستیاکوف-لوییز و هورتون) نسبت به معادله فیزیکی (فیلیپ) عملکرد بهتری در برآورد نفوذ تجمعی در شرایط اولیه و مرزی مختلف داشتند. معادله کوستیاکوف-لوییز در تمامی حالات شبیهسازی در برآورد نفوذ حایز رتبه نخست بود و معادلات هورتون و فیلیپ در ردههای بعدی ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی حساسیت ضرایب معادلات نشان داد که ضریب توانی (b) معادله کوستیاکوف-لوییز به عنوان حساسترین و ضریب سرعت نفوذ نهایی ( 15ff"> ) معادله هورتون به عنوان کم حساسترین ضرایب شناسایی شدند. همچنین نتایج نشان داد که معادله هورتون به عنوان حساسترین معادله در ارزیابی حساسیت معادلات نفوذ است.
بختیار کریمی؛ فرهاد میرزایی؛ تیمور سهرابی
چکیده
سیستم آبیاری قطرهای از ابتدا به علت کاربرد دقیق کود و آب به عنوان یک روش آبیاری مناسب در مناطق خشک و نیمه خشک شناخته شده است. مدیریت و طراحی درست سیستم کود آبیاری در این روش تا حد زیادی بستگی به فهم درست توزیع رطوبت و کود که به نوبه خود تابع بافت و لایه بندی خاک، دبی قطرهچکان، حجم آب کاربردی و غلظت کود آبیاری دارد. در این تحقیق، آزمایش‌ها ...
بیشتر
سیستم آبیاری قطرهای از ابتدا به علت کاربرد دقیق کود و آب به عنوان یک روش آبیاری مناسب در مناطق خشک و نیمه خشک شناخته شده است. مدیریت و طراحی درست سیستم کود آبیاری در این روش تا حد زیادی بستگی به فهم درست توزیع رطوبت و کود که به نوبه خود تابع بافت و لایه بندی خاک، دبی قطرهچکان، حجم آب کاربردی و غلظت کود آبیاری دارد. در این تحقیق، آزمایش‌ها در یک مدل پلکسی‌گلاس شفاف با ابعاد 5/0×22/1×3 متر و روی سه نوع بافت خاک (متوسط، سنگین و سبک) به انجام رسید. دبی قطرهچکانها با زمان آبیاری 6 ساعت و با مقادیر 4/2 (Q1)، 4 (Q2)و 6 (Q3) لیتر در ساعت اعمال گردید. همچنین تیمارهای کود آبیاری شامل سه تیمار با غلظت نیترات 125، 250 و 375 میلی گرم در لیتر بود. به منظور اعمال تیمارهای کود آبیاری، از کود اوره (CH4N2O) (46 درصد نیتروژن) استفاده گردید.سپس، به کمک قضیه π باکینگهام و با استفاده از آنالیز ابعادی روابطی به منظور شبیهسازی توزیع نیترات در سیستمهای آبیاری قطرهای سطحی و برای سه نوع بافت مورد بررسی ارائه گردید که تابعی از غلظت نیترات اولیه خاک، غلظت نیترات در کود آبیاری، رطوبت اولیه خاک، فاصله شعاعی نقاط مورد نظر، حجم آب کاربردی در زمان آبیاری، هدایت هیدرولیکی خاک و دبی قطرهچکان میباشد. نتایج مقایسه بین مقادیر اندازهگیری‌شده و شبیهسازی‌شده نشان داد که این مدل‌ها با دقت بالایی نیترات را پیش‌بینی نموده میکنند. و همچنین متوسط مقادیر شاخص میانگین ریشه دوم خطا (RMSE) برای خاک رسی و برای دبیهای مورد استفادهQ1، Q2وQ3به ترتیب مقادیر 025/0، 105/0 و 093/0 برآورد گردید و این مقادیر برای خاک لومی به ترتیب مقادیر 032/0، 052/0 و 05/0 و برای خاک شنی به ترتیب مقادیر 023/0، 038/0 و 035/0 میباشد. با به کارگیری این روابط در سیستم آبیاری قطرهای سطحی، میتوان عملکرد این سیستمها را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید.
علی اصغر آقابیگی؛ محمد علی غلامی سفیدکوهی؛ محمود راینی؛ محمدرضا یزدانی
چکیده
برنج پس از گندم مهمترین محصول کشاورزی در جهان است. با توجه به مشکلات کمآبی و مصرف زیاد آب در اراضی شالیزاری، هر ساله شالیزارهای زیادی در استانهای شمالی کشور با هدف افزایش بهرهوری آب، تسطیح و یکپارچهسازی میشوند. در طرح تسطیح و یکپارچهسازی مزارع شالیزاری، عملیات تسطیح انجام میشود که بهنظر میرسد با جابجایی خاک، ...
بیشتر
برنج پس از گندم مهمترین محصول کشاورزی در جهان است. با توجه به مشکلات کمآبی و مصرف زیاد آب در اراضی شالیزاری، هر ساله شالیزارهای زیادی در استانهای شمالی کشور با هدف افزایش بهرهوری آب، تسطیح و یکپارچهسازی میشوند. در طرح تسطیح و یکپارچهسازی مزارع شالیزاری، عملیات تسطیح انجام میشود که بهنظر میرسد با جابجایی خاک، ویژگیهای فیزیکی و عناصر شیمیایی موجود در آن نیز دستخوش تغییر میشود. هدف از این پژوهش، بررسی نقش طرح تسطیح و یکپارچهسازی بر کیفیت شیمیایی و فیزیکی خاک و آب خروجی در اراضی شالیزاری است. این پژوهش در شهرستان آستانه‌اشرفیه در استان گیلان و با مقایسه شالیزارهای سنتی و تسطیح شده در سه منطقه و در پنج تکرار در فصل زراعی ۹5-1394 انجام شد. ویژگیهای شیمیایی خاک و آب خروجی در طرح کرتهای خردشده در سه سطح اصلی (زمینهای بالادست، میاندست و پاییندست) و دو سطح فرعی (زمینهای سنتی و تسطیح شده) تجزیه و با روش توکی، مورد مقایسه میانگین قرار گرفت. نتایج نشان داد مقادیر درصد رطوبت اشباع و کربن آلی خاک در مزارع تسطیح شده بهترتیب 22% و 11 درصد بیشتر از مزارع سنتی و پتاسیم قابل‌استفاده، دو درصد کمتر از مزارع سنتی بود. همچنین، مقادیر SAR، کلر و نیترات زهآب خروجی در مزارع تسطیح شده بهترتیب 14%، 23% و 49 درصد بیشتر از مزارع سنتی و سولفات، حدود 32 درصد کمتر از مزارع سنتی بود. تمام اجزای معدنی خاک به غیر از رس در اراضی تسطیح شده از یکنواختی بیشتری نسبت به اراضی سنتی برخوردار بود. یکنواخت شدن توزیع اجزای معدنی در اراضی تسطیح شده میتواند در بهبود مدیریت آبیاری و تغذیه گیاهان مؤثر باشد.تسطیح اراضی شالیزاری علاوه بر تغییرات زیر بنایی، موجب تغییر در شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک و همچنین تغییر در کیفیت آب خروجی میشود که باید در مدیریت زراعی و استفاده مجدد از زهآب خروجی در مزارع پاییندست مدنظر قرار گیرد.