امید زمانی؛ سید ابوالقاسم مرتضوی؛ حمید بلالی
چکیده
موضوعارتقای بهرهوریآبدرتولیدموادغذاییازمسایلاساسیدرکشورهایمختلفجهانو بهخصوصکشورهایکمآبنظیرایراناست .اندازهگیریوتحلیلشاخصهایبهرهوریآبکشاورزیدرایرانبهعلت محدودیتکمیوکیفیاینمادهارزشمندازجایگاهخاصیبرخورداراست. بر همین اساس در مطالعه حاضر بهرهوری اقتصادی و فیزیکی آب در زیربخش زراعت دشت همدان-بهار برای سال ...
بیشتر
موضوعارتقای بهرهوریآبدرتولیدموادغذاییازمسایلاساسیدرکشورهایمختلفجهانو بهخصوصکشورهایکمآبنظیرایراناست .اندازهگیریوتحلیلشاخصهایبهرهوریآبکشاورزیدرایرانبهعلت محدودیتکمیوکیفیاینمادهارزشمندازجایگاهخاصیبرخورداراست. بر همین اساس در مطالعه حاضر بهرهوری اقتصادی و فیزیکی آب در زیربخش زراعت دشت همدان-بهار برای سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفت. متدلوژی تحقیق در این مطالعه بر اساس مطالعات میدانی استوار بوده و شامل برآورد عملکرد، توابع هزینه بویژه تابع هزینه بهرهبرداری و استحصال منابع آب زیر زمینی، بازده ناخالص و بهرهوری آب در تولید محصولات زراعی در شیوه های مختلف آبیاری است. متناسب با اهداف تحقیق از شاخصهای فیزیکی و مالی بهرهوری آب شامل شاخص عملکرد به ازای واحد حجم آب(CDP)، درآمد به ازای واحد حجم آب(BPD) و بازده خالص به ازای واحد حجم آب(NBPD) برای محاسبه بهره وری آب استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بهرهوری آب در شیوههای نوین آبیاریهای بطور معنیدار بیشتر از روش آبیاری سنتی بوده و بر اساس شاخص NBPD،کشت محصول سیر و یونجه به ترتیب بیشترین و کمترین بهرهوری آب در منطقه مورد مطالعه را نشان میدهند.
فرزین پرچمی عراقی؛ فاطمه سمیع پور؛ عدنان صادقی لاری
چکیده
بهدلیل تغییرات زمانی سریع تراز آب زیرزمینی کم‌عمق و اجزای بیلان آب و نیز به‌لحاظ وسعت قابل توجه (حدود 20 هکتار) هر قطعه از مزارع نیشکر با زهکشی زیرزمینی در استان خوزستان، شبیهسازی واقع‌بینانه فرآیندهای زراعی-هیدرولوژیکی حاکم بر این مزارع چالش‌برانگیز است. در پژوهش حاضر، از طریق کاربرد نسخه تصحیح شده‌ای از مدل SWAPو گونه ...
بیشتر
بهدلیل تغییرات زمانی سریع تراز آب زیرزمینی کم‌عمق و اجزای بیلان آب و نیز به‌لحاظ وسعت قابل توجه (حدود 20 هکتار) هر قطعه از مزارع نیشکر با زهکشی زیرزمینی در استان خوزستان، شبیهسازی واقع‌بینانه فرآیندهای زراعی-هیدرولوژیکی حاکم بر این مزارع چالش‌برانگیز است. در پژوهش حاضر، از طریق کاربرد نسخه تصحیح شده‌ای از مدل SWAPو گونه بهبود یافته‌ای از الگوریتم بهینهسازی رفتار جمعی اجزای یکپارچه (UPSO)، یک طرح مدل‌سازی زراعی-هیدرولوژیکی توزیعی با قابلیت واسنجی زیرروزانه با امکان شبیهسازی زهکشی زیرزمینی کنترل شده ساخته شد. طرح مدل‌سازی مزبور در یکی از مزارع کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) با مدیریت زهکشی کنترل شده (کنترل سطح ایستابی در عمق 90 سانتیمتر) و کشت اول نیشکر (رقم CP48-103) طی دوره شبیهسازی 28/4/1389 تا 20/9/1390 (به‌مدت 481 روز) به‌کاربرده شد. نتایج واسنجی و صحت‌یابی مدل مزبور حاکی از قابلیت تعمیم‌پذیری مناسب مدل در شبیهسازی رطوبت خاک، عمق سطح ایستابی و جریان زه‌آب خروجی (با آماره ضریب راندمان مدل، EF، به‌ترتیب، برابر با 829/0، 922/0 و 857/0 طی مرحله واسنجی و آماره EF به‌ترتیب، برابر با 877/0، 781/0 و 712/0 طی مرحله صحت‌یابی)، شبیهسازی نیم‌رخ غلظت املاح آب خاک و شوری زه‌آب خروجی از سیستم زهکش زیرزمینی )با آمارهریشه میانگین خطای نرمال شده، NRMSE، به‌ترتیب، برابر با 124/0 و 079/0 در مرحله واسنجی و آماره NRMSE به‌ترتیب، برابر با 152/0 و 072/0 طی مرحله صحت‌یابی) و شبیهسازی شاخص سطح برگ، عملکرد نی و عملکرد ساکارز (با آماره EFبه‌ترتیب، برابر با 997/0، 993/0 و 988/0 در مرحله واسنجی) بود. بر اساس اجزای بیلان املاح شبیهسازی شده طی دوره مطالعاتی، حدود 10/30 تن نمک بر هکتار از طریق آبیاری به مزرعه مطالعاتی وارد و حدود 25/46 تن نمک بر هکتار از طریق سیستمهای زهکشی سطحی و زیرزمینی به بدنه‌های آبی پذیرنده تخلیه شد.
عبداله درزی؛ سید مجید میرلطیفی؛ علی شاهنظری؛ فرید اجلالی؛ محمد‌حسین مهدیان
چکیده
مدیریت مناسب آب در شالیزارها، مهمترین اقداماتی است که نقش مهمی در میزان سودمندی سایر نهادههای تولید در کشت برنج دارد. یک عملیات مهم برای مدیریت آب، احداث سیستمهای زهکشی میباشد. در این تحقیق، اثر سیستمهای مختلف زهکشی شامل سه سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی، زهکشی زیرزمینی دوعمقی و زهکشی سطحی بهعنوان تیمار کنترل بر عملکرد ...
بیشتر
مدیریت مناسب آب در شالیزارها، مهمترین اقداماتی است که نقش مهمی در میزان سودمندی سایر نهادههای تولید در کشت برنج دارد. یک عملیات مهم برای مدیریت آب، احداث سیستمهای زهکشی میباشد. در این تحقیق، اثر سیستمهای مختلف زهکشی شامل سه سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی، زهکشی زیرزمینی دوعمقی و زهکشی سطحی بهعنوان تیمار کنترل بر عملکرد برنج طارم در مزرعه شالیزاری تجهیز و نوسازی شده دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بررسی شد. آزمایشهای لازم در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با پنج تیمار انجام شد. در زمان برداشت، برخی شاخصهای گیاهی از قبیل ارتفاع بوته، طول برگ پرچم، طول خوشه اصلی، تعداد پنجه، تعداد شاخههای جانبی خوشه اصلی، عملکرد کاه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت تعیین شد. تجزیه و تحلیل آماری دادهها نشان داد که اغلب شاخصهای مورد بررسی در تیمارهای زهکشی زیرزمینی اختلاف معنیداری با مقدار متناظر در تیمار کنترل داشت. عملکرد دانه در تیمارهای زهکشی زیرزمینی 92/0 تا 65/1 تن در هکتار بیشتر از مقدار متناظر در تیمار زهکشی سطحی بود. بیشترین تعداد پنجه، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و عملکرد کاه مربوط به زهکشی دوعمقی و کمترین مقدار پارامترهای فوق مربوط به تیمار زهکشی سطحی بود.
استفاده از مدل ها، معادلات انتقالی، شبکه عصبی
فرزین پرچمی عراقی؛ عدنان صادقی لاری
چکیده
از آنجا که نتایج شبیه‌سازی‌های زراعی-هیدرولوژیکی با درجات مختلفی از عدم قطعیت همراه است، لذا ارزیابی عدم قطعیت آنها حایز اهمیت است. تحلیل عدم قطعیت نتایج مدلهای زراعی-هیدرولوژیکی میتواند اطلاعات مفیدی در خصوص درجه اطمینان از نتایج مدل فراهم آورد. در این بررسی، تحلیل عدم قطعیت کاربرد توزیعی مدل SWAP برای یک مزرعه نیشکر با زهکشی ...
بیشتر
از آنجا که نتایج شبیه‌سازی‌های زراعی-هیدرولوژیکی با درجات مختلفی از عدم قطعیت همراه است، لذا ارزیابی عدم قطعیت آنها حایز اهمیت است. تحلیل عدم قطعیت نتایج مدلهای زراعی-هیدرولوژیکی میتواند اطلاعات مفیدی در خصوص درجه اطمینان از نتایج مدل فراهم آورد. در این بررسی، تحلیل عدم قطعیت کاربرد توزیعی مدل SWAP برای یک مزرعه نیشکر با زهکشی زیرزمینی کنترل شده (واقع در کشت و صنعت نیشکر شعیبیه، خوزستان) با استفاده از یک روش ترکیبی حاصل از تلفیق روش برآورد عدم قطعیت درست‌نمایی تعمیم یافته (GLUE) با گونه یکپارچه‌سازی شده الگوریتم بهینهسازی رفتار جمعی اجزا (UPSO) انجام شد. نتایج حاکی از تغییرپذیری قابل توجه مقادیر رفتاری پارامترهای واسنجی و ضرورت ارزیابی عدم قطعیت شبیه‌سازی‌های مدل SWAP بود. وجود ضرایب همبستگی قوی بین مجموعه پارامترهای رفتاری، مبین ضرورت واسنجی هم‌زمان پارامترهای مختلف مدل به‌ازای دادههای اندازهگیری شده معیار متنوع بود. محدوده‌های عدم قطعیت پیش‌بینی 95 درصد (95PPU) محاسباتی برای شبیه‌سازی‌های هیدرولوژیکی (رطوبت خاک، نوسانات سطح ایستابی و جریان زه‌آب خروجی از زهکش زیرزمینی)، انتقال املاح (نیم‌رخ غلظت املاح آب خاک و شوری زه‌آب) و بیوفیزیکی (شاخص سطح برگ، عملکرد نی و عملکرد ساکارز) به‌ترتیب، بین 80-73%، 58-45% و 100-75% از کل دادههای اندازه‌گـیری شـده (مشتمل بر هردو مجموعه دادههای واسنجی و صحت‌سنجی) را با r-factor (نسبت متوسط ضخامت محدوده 95PPU به انحراف معیار داده مشاهداتی متناظر آن) بین 0/83 تا 0/98، 1/43 تا 1/96 و 0/75 تا 1/11 در بر گرفتند. میزان ضخامت محدوده 95PPU محاسباتی برای شبیه‌سازی‌های بیوفیزیکی در طول دوره شبیهسازی دارای روندی افزایشی بود.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
محمد رضا یزدانی؛ حدیث صادقی؛ ابراهیم اسعدی اسکویی؛ سعیده کوزه گران؛ بهاره دلسوز خاکی
چکیده
در این پژوهش، تغییرات مقادیر تبخیر و تعرق گیاه برنج در مناطقی غیر از شمال کشور در سه تاریخ کشت متفاوت (زود، به موقع و دیر کاشت) و با چهار احتمال وقوع متفاوت 75%، 50%، 25% و 10% (به ترتیب معرف سالهای کم تبخیر و تعرق، متوسط، پرتبخیر و تعرق و بسیار پر تبخیر و تعرق)، با استفاده از معادله پنمن-مانتیث و دادههای هواشناسی 15 ایستگاه با دوره آماری ...
بیشتر
در این پژوهش، تغییرات مقادیر تبخیر و تعرق گیاه برنج در مناطقی غیر از شمال کشور در سه تاریخ کشت متفاوت (زود، به موقع و دیر کاشت) و با چهار احتمال وقوع متفاوت 75%، 50%، 25% و 10% (به ترتیب معرف سالهای کم تبخیر و تعرق، متوسط، پرتبخیر و تعرق و بسیار پر تبخیر و تعرق)، با استفاده از معادله پنمن-مانتیث و دادههای هواشناسی 15 ایستگاه با دوره آماری 30 ساله (2020-1990) بررسی شد. برای احتساب ضریب گیاهی برنج در مراحل مختلف رشد، دورههای 10 روزه به صورت میانگین بر اساس مدل احتمالات ویبول برآورد و محاسبه شد. نتایج نشان داد که در تمام این مناطق اقلیمی اتخاذ رویکرد زودکاشت موجب کاهش نیاز آبی در تمام سناریوهای تبخیر و تعرق میشود. اتخاذ رویکرد زودکاشت در سالهای بسیار پر تبخیر و تعرق موجب کاهش نیاز آبی برنج مناطق گرم، سرد و معتدل به ترتیب به میزان 125/9، 113/5 و 115 میلیمتر در طول فصل رشد (به طور متوسط 0/7 تا 0/9 میلیمتر در روز) نسبت به وضعیت دیرکاشت میشود. با این وجود در اقلیمهای سرد و معتدل تفاوت زیادی بین زود کشت و کشت به موقع و حتی دیر کشت مشاهده نشد. ازاینرو، در این مناطق برای فرار از احتمال سرمازدگی دیررس بهتر است از تقویمهای دیر کشت استفاده شود. مقایسه نتایج میزان تبخیر و تعرق گیاه برنج در تمام تاریخهای کاشت و سطوح احتمالاتی مختلف در مناطق اقلیمی سرد، معتدل، گرم و بسیار گرم، نشان داد که بیشترین میزان تبخیر و تعرق مربوط به منطقه گرم به میزان 1021/3 میلیمتر بوده و مناطق معتدل و سرد به ترتیب با میزان تبخیر 784/8 و 729 میلیمتر به مراتب میزان تبخیر و تعرق کمتری را نسبت به مناطق گرم دارا میباشند. ازاینرو به علت کمبود منابع آبی و اثرات منفی تغییرات آب و هوایی در مناطق خشک یا نیمه خشک ایران بهتر است از کشت برنج در مناطق گرم به ویژه در سالهای پر تبخیر و تعرق اجتناب شود. همچنین بهتر است که در مناطق سرد و معتدل نیز نوع مدیریت آبیاری و طراحی سازهها و سامانه های آبی با محاسبات سالهای پر تبخیر و تعرق متناسب شود.
بیژن حقیقتی؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری
چکیده
بحران آب و افزایش جمعیت، توجه جدی به بهرهوری آب و ارتقای آن را ضروری مینماید. لذا کاربرد شیوههای جدید آبیاری و اعمال مدیریت کمآبیاری راهکاری مناسب برای استفاده بهینه از منابع آب موجود میباشد.بهمنظور بررسی اثر مدیریتهای مختلف کمآبیاری در دو روش آبیاریجویچهای و قطرهای نواری بر بهرهوری آب و عملکرد سیبزمینی، ...
بیشتر
بحران آب و افزایش جمعیت، توجه جدی به بهرهوری آب و ارتقای آن را ضروری مینماید. لذا کاربرد شیوههای جدید آبیاری و اعمال مدیریت کمآبیاری راهکاری مناسب برای استفاده بهینه از منابع آب موجود میباشد.بهمنظور بررسی اثر مدیریتهای مختلف کمآبیاری در دو روش آبیاریجویچهای و قطرهای نواری بر بهرهوری آب و عملکرد سیبزمینی، آزمایشی در سال 1392 بهصورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای مورد آزمایش در این تحقیق شامل دو روش آبیاری جویچهای و قطرهاینواری در کرتهای اصلی، دو رقم سیبزمینیدر کرتهای فرعی و تیمارهای مدیریت کمآبیاری در چهار سطح آبیاری به میزان تأمین 100، 80 و 65 درصد کمبود رطوبت خاک و آبیاری بخشی ناحیهریشهدر کرتهای فرعیفرعی قرار گرفتند. اثر مدیریتهای کمآبیاری بر عملکرد غده، درصد ماده خشک، وزن مخصوص غدهها، تعداد غده در بوته،بهرهوری آب و درصد اندازهغدههای تولیدی در سطح یک درصد معنیدار بود. آبیاری قطرهاینواری در مقایسه با آبیاریجویچهای منجر به کاهش 40 درصدی میزان آب مصرفی و به ترتیب باعث افزایش 10 درصدی عملکرد و 43 درصدی بهرهوری آب و 40 درصدی بهرهوری اقتصادی آب گردید. بیشترین بهرهوری اقتصادی آب برابر 24/73 هزار ریال بر مترمکعب مربوط به تیمار آبیاری بخشی ناحیه ریشهبود.بنابراین با توجه به محدودیت منابع برای استفاده بهینه از آب، روش آبیاری قطرهای نواری و مدیریت کمآبیاری بخشیمنطقه ریشه بسیار سودمند و قابل توصیه میباشد.
سیده ایدا نجبایی؛ مهدی قاجار سپانلو؛ محمد علی بهمنیار
چکیده
به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سرب و کروم موجود در آب آبیاری بر تجمع آنها در خاک و جذب گیاهی (در شاهی و جعفری)، آزمایشی در گلدان هایی با ارتفاع 22 و قطر 28 سانتیمتر، بهصورت فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی، در 3 تکرار و 16 تیمار و بافت خاک لومی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1390 اجرا گردید. تیمارها شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سرب و کروم موجود در آب آبیاری بر تجمع آنها در خاک و جذب گیاهی (در شاهی و جعفری)، آزمایشی در گلدان هایی با ارتفاع 22 و قطر 28 سانتیمتر، بهصورت فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی، در 3 تکرار و 16 تیمار و بافت خاک لومی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1390 اجرا گردید. تیمارها شامل چهار سطح سرب در آب (0، 500، 1000، 1500 میلیگرم در لیتر از منبع نیترات سرب) و چهار سطح کروم در آب (0، 100، 200، 400 میلیگرم در لیتر از منبع نیترات کروم) به صورت مجزا از هر تیمار و تلفیقی از هر دو تیمار در نظر گرفته شد. نتایج همبستگی نشان داد کاربرد مقادیر مختلف سرب و کروم بر میزان سرب و کروم کل و قابل جذب خاک تاثیر معنیدار داشت. افزایش مقدار سرب باعث کاهش مقدار کروم در لایه سطحی و افزایش میزان سرب کل و سرب قابل جذب خاک تحت کشت شاهی و جعفری شد و همچنین با افزایش مقدار کروم در آب آبیاری و کاهش مقدار سرب در تیمارهای تلفیقی، مقدار کروم کل و قابل جذب افزایش یافت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب در آب تا حد 1000 میلیگرم در لیتر و بالا رفتن سطح آلودگی خاک ، مقدار سرب در بخش هوایی در مقایسه با شاهد افزایش یافت. در سطوح بالاتر آلودگی مقدار سرب و کروم مقدار آنها در بخش هوایی کاهش یافت. این نتیجه در مورد مقدار سرب به احتمال زیاد به این دلیل است که با افزایش مقدار سرب در بخش زیرزمینی، این عنصر به صورت ترکیبات نامحلول در ریشه رسوب کرده و به بخش هوایی منتقل نشده است. اما در مورد کروم، به دلیل باقی ماندن آن در جایگاههای تبادلی کاتیونی و تمایل به هیدرولیز و جذب سطحی شدن، غیر متحرک میگردد. پیوند کروم به گروههای هیدروکسی در دیواره سلولهای ریشه، از جابجایی این فرم یونی بهاندامهای هوایی ممانعت میکند. بیشترین سرب تجمع یافته در اندام هوایی سبزیجات نیز در تیمار 1000 میلیگرم در لیتر سرب و بیشترین کروم تجمع یافته در اندام هوایی سبزیجات نیز در تیمار 400 میلی گرم در لیتر کروم اتفاق افتاد. بدیهی است که خطرات بهداشتی قابل توجهی در استفاده از آبهای آلوده برای آبیاری مزارع سبزی و باغ‌های میوه وجود دارد و محصولات به‌دست آمده از این مزارع معضلی را ایجاد کرده که به گفته متخصصان حوزه سلامت فاجعه است.
رستا نظری؛ عباس کاویانی
چکیده
افزایش تولید محصول به تأمین نیاز آبی گیاه وابسته است، لذا تخمین صحیح نیاز آبی گیاه نه‌‌تنها به تولید محصول کمک میکند، بلکه در مدیریت منابع آب نیز مؤثر است. بر همین اساس، هدف از پژوهش حاضر، بررسی نتایج تبخیر و تعرق گیاه مرجع چمن حاصل از اجرای مدلهای متریک و سبال با تصاویر ماهواره‌های لندست هفت و هشت و ترا در دشت قزوین است. ابتدا ...
بیشتر
افزایش تولید محصول به تأمین نیاز آبی گیاه وابسته است، لذا تخمین صحیح نیاز آبی گیاه نه‌‌تنها به تولید محصول کمک میکند، بلکه در مدیریت منابع آب نیز مؤثر است. بر همین اساس، هدف از پژوهش حاضر، بررسی نتایج تبخیر و تعرق گیاه مرجع چمن حاصل از اجرای مدلهای متریک و سبال با تصاویر ماهواره‌های لندست هفت و هشت و ترا در دشت قزوین است. ابتدا برآوردهای مدلهای متریک و سبال با مجموع 10 تصویر از تصاویر سنجنده MODIS ماهواره ترا و سنجنده ETM+ ماهواره لندستهفت با داده‌برداری‌های لایسیمتری گیاه مرجع چمن در سال 1380 مورد ارزیابی قرار گرفت. سنجنده MODISبا 88/0R =، 91/1RMSE=و 85/0 SE=میلیمتر بر روز و سنجنده ETM+با 00/1 R=، 91/0RMSE=، 09/0 SE=و انحراف از معیار 59/0 میلیمتر بر روز در مدل متریک در مقایسه با مدل سبال در سطح معنیدار 95 درصد برآورد دقیق‌تری را نسبت به داده‌برداری‌های صورت گرفته توسط لایسیمتر نشان داده‌اند. سپس، نتایج مدلهای متریک و سبال حاصل از تصاویر سنجنده OLI & TIRSماهواره لندستهشت (به دلیل عدم وجود داده‌برداری لایسیمتری در زمان بررسی) با نتایج حاصل از اجرای مدل متریک بر روی سنجنده ETM+ارزیابی شد. نتایج ارزیابی‌ها حاکی از آن است که مدل متریک با 96/0R =، 28/0 RMSE=، 29/0 SE=و انحراف از معیار 61/0میلیمتر بر روز نسبت به مدل سبالدر سطح معنی دار 90 درصد، بهعنوان مدل برتر برای برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع در منطقه دشت قزوین قابل توصیه است.
علی اسماعیلی منزه؛ حشمت امیدی؛ عبدالامیر بستانی
چکیده
کشت گلرنگ به عنوان‌گیاهی با اهمیت دانه روغنی و سازگار با شرایط اقلیمی کشور میتواند از نظر بهرهوری منابع آب و اقتصاد تولید موثر باشد. در این زمینه آزمایشی با هدف، ارزیابی عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ژنوتیپهای جدید‌گلرنگ در شرایط تنش‌خشکی به صورت اسپیلت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
کشت گلرنگ به عنوان‌گیاهی با اهمیت دانه روغنی و سازگار با شرایط اقلیمی کشور میتواند از نظر بهرهوری منابع آب و اقتصاد تولید موثر باشد. در این زمینه آزمایشی با هدف، ارزیابی عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ژنوتیپهای جدید‌گلرنگ در شرایط تنش‌خشکی به صورت اسپیلت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1389-1390 اجرا شد. تنش‌خشکی به صورت پتانسیل‌های رطوبتی خاک (5/0 بهعنوان تیمار شاهد(FC)، 5/3، 5/6 اتمسفر) به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپهای گلرنگ (صفه،گلدشت، Mec12،۴۱۱، Mec50، Mec141، C44، پدیده وKw2) به عنوان فاکتور فرعی پس از گلدهی اعمال گردید. نتایج تجزیه آماری تأثیر معنیداری از نظر تنش‌خشکی بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، رنگدانه‌های فتوسنتزی، محتوای نسبی‌آب‌برگ(RWC) و محتوای پرولین نشان داد. با افزایش تنش خشکی محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی، وزن هزار دانه و مقدار پرولین افزایش و محتوای نسبی‌آب‌برگ، عملکرد دانه کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه مربوط به ژنوتیپ گلدشت و کمترین آن مربوط بهKw2 و بهترین ژنوتیپ مقاوم به شرایط خشکی ژنوتیپ Mec141 بود. همبستگی میان وزن هزاردانه، عملکرد دانه و محتوای پرولین معنیدار شد که ناشی از اهمیت آنها در افزایش عملکرد دانه میباشد.
علی مومن پور؛ علی ایمانی؛ داوود بخشی
چکیده
ترکیب پایه و پیوندک، خصوصیات بیوشیمیایی بادام را در شرایط شوری، تحت تاثیر قرار میدهد. بهمنظور ارزیابی اثر تنش شوری بر تغییرات بیوشیمیایی تعدادی از ژنوتیپهای بادام،آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با دو عامل ژنوتیپ در چهار سطح (’شکوفه‘،’سهند‘ و ژنوتیپ’40-13‘ پیوند شده روی پایه GF677و پایه GF677بدون ...
بیشتر
ترکیب پایه و پیوندک، خصوصیات بیوشیمیایی بادام را در شرایط شوری، تحت تاثیر قرار میدهد. بهمنظور ارزیابی اثر تنش شوری بر تغییرات بیوشیمیایی تعدادی از ژنوتیپهای بادام،آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با دو عامل ژنوتیپ در چهار سطح (’شکوفه‘،’سهند‘ و ژنوتیپ’40-13‘ پیوند شده روی پایه GF677و پایه GF677بدون پیوند)و شوری آب آبیاری در پنج سطح (5/0، 5/2، 9/4، 3/7 و 8/9 دسیزیمنس بر متر)، انجام شد. پس از اعمال تیمارهای آزمایشی، صفات بیوشیمیایی از قبیل فنل کل، ظرفیت آنتی اکسیدانتی، قندهای محلول و نامحلول، پرولین، پروتئینهای محلول کل، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز، پراکسید هیدروژن، مالون دیآلدئید و سایر آلدئیدها اندازهگیری شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد، محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دیآلدئید و سایر آلدئیدها، با افزایش غلظت نمکتا سطح شوری 8/9دسیزیمنس بر متر در ژنوتیپهای مورد مطالعه، افزایش یافت. همچنین، محتوای فنل کل، ظرفیت آنتی اکسیدانی، قندهای محلول، پرولین، پروتئین محلول کل، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در ژنوتیپهای مطالعه شده، ابتدا با زیاد شدن غلظت نمک، افزایش یافت و سپس با افزایش بیشتر سطح شوری، مقدار آنها کم شد. در مجموع، بیشترین محتوای پروتئینهای محلول کل، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در سطح شوری 3/7 دسیزیمنس بر متر و بیشترین محتوای فنل کل، ظرفیت آنتیاکسیدانی، قندهای محلول و پرولین در سطح شوری8/9 دسیزیمنس بر متر و کمترین محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دیآلدئید، سایر آلدئیدها و قندهای نامحلول در دو سطوح شوری 3/7 و 8/9 دسیزیمنس بر متر در رقم ’شکوفه‘، مشاهده شدند. در مجموع، از میان ژنوتیپهای مورد مطالعه، ارقام ’شکوفه‘ و ’سهند‘ پیوند شده روی پایهGF677به ترتیب، به عنوان متحملترین و حساسترین ارقام به شوری، تشخیص داده شدند.
فخرالدین قاسمی صاحبی؛ ام‌البنی محمدرضا پور؛ معصومه دلبری؛ عباس خاشعی سیوکی؛ علی چراتی
چکیده
به منظور بررسی اثر آبهای نامتعارف و زئولیت بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری سورگوم آزمایشی بصورت اسپلیت پلات براساس بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل قائمشهر اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای اصلی کیفیت آب آبیاری شامل (آب چاه W1، ترکیب یک به سه آب دریای خزر با چاهW2، ترکیب سه به یک آب دریای خزر با آب چاه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر آبهای نامتعارف و زئولیت بر عملکرد و کارایی مصرف آب آبیاری سورگوم آزمایشی بصورت اسپلیت پلات براساس بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی قراخیل قائمشهر اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای اصلی کیفیت آب آبیاری شامل (آب چاه W1، ترکیب یک به سه آب دریای خزر با چاهW2، ترکیب سه به یک آب دریای خزر با آب چاه W3، ترکیب یک به یک فاضلاب تصفیه شده با آب دریای خزر W4، آبیاری تناوبی فاضلاب تصفیه شده و آب دریای خزر W5و فاضلاب تصفیه شده شهری W6) و تیمار فرعی شامل سه سطح زئولیت به عنوان اصلاح کننده خاک ( بدون زئولیت Z1، زئولیت کلسیک Z2و زئولیت پتاسیک Z3) بودند. نتایج حاصل از تجزیه دادهها نشان داد که اثر تیمارهای کیفیت آب آبیاری و سطوح زئولیت بر عملکرد گیاه تاثیر معنیداری در سطح احتمال پنج درصد داشته است. با افزایش شوری کارایی علوفه تر و خشک کاهش یافت اما تفاوت معنیداری بین تیمار W5و W4 مشاهده نگردید. عملکرد علوفه تر و خشک در تیمار فاضلاب تصفیه شده با زئولیت کلسیک بیشتر از بقیه تیمارها بود. بیشترین میزان شاخص سطح برگ در تیمار W6Z2به میزان 62/7 و کمترین در تیمار W3Z1به میزان 80/3 مشاهده شد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب علوفه تر نیز در تیمار W6Z2 به میزان 71/12 کیلوگرم بر متر مکعب و کمترین در تیمار W3Z1 به میزان 62/4 کیلوگرم بر متر مکعب مشاهده گردید.
مینا طاهری؛ وحید رضاوردی نژاد؛ جواد بهمنش؛ فریبرز عباسی؛ جواد باغانی
چکیده
محدودیت منابع آب از یک سو و لزوم حفظ تولید در اراضی فاریاب از سوی دیگر، امروزه باعث جذب نگرش به بهرهوری آب شده است. در این راستا، تحلیل، برآورد و تهیه نقشه بهرهوری آب به عنوان یکی از عوامل مؤثر در شناسایی پتانسیل زراعی اراضی کشاورزی، ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، انتخاب روش مناسب میانیابی برای برآورد بهرهوری آب و ...
بیشتر
محدودیت منابع آب از یک سو و لزوم حفظ تولید در اراضی فاریاب از سوی دیگر، امروزه باعث جذب نگرش به بهرهوری آب شده است. در این راستا، تحلیل، برآورد و تهیه نقشه بهرهوری آب به عنوان یکی از عوامل مؤثر در شناسایی پتانسیل زراعی اراضی کشاورزی، ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، انتخاب روش مناسب میانیابی برای برآورد بهرهوری آب و بررسی تغییرات مکانی آن در قطبهای تولید گندم است. در این پژوهش، از دادههای میدانی 241 مزرعه در قطبهای تولید گندم ایران در سال زراعی 96-1395 استفاده شد که دامنه دادههای بهرهوری آب (آب آبیاری+ بارش مؤثر) بین 30/0 تا 58/2 کیلوگرم بر مترمکعب با میانگین 79/0 کیلوگرم بر مترمکعب برآورد شد. روشهای میانیابی استفاده شده شامل کریجینگ معمولی ، درونیابی عکس فاصله وزندار (IDW) و تابع پایه شعاعی (RBF) بود. برای ارزیابی روشها، از فن ارزیابی متقاطع با معیارهای آماری مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین انحراف خطا (MBE) و خطای نسبی (MARE)، استفاده شد. بررسی روشهای درونیابی نشان داد که در بین روشهای بکار گرفته شده، روش کریجینگ معمولی با مدل نیمتغییرنمای نمایی، شرایطمناسبی را برای تهیه نقشه پهنهبندی بهرهوری آب گندم داشت. برآیند ارزیابی تحلیل مکانی شاخص بهرهوری آب گندم مؤید این مطلب بود که زمینآمار توانسته بود با دقت قابل قبولی (005/0 = MBE) در تهیه نقشه پهنهبندی شاخص بهرهوری آب گندم مورد استفاده قرار گیرد. بر پایه نتایج تجزیه خوشه ای (کلاستر) عوامل تأثیرگذار (شوری آب آبیاری، شوری خاک و نوع رقم) در شاخص بهرهوری آب گندم، مناطق مستعد کشت گندم به 13 گروه مستقل در سطح پنج درصد در محدوده مطالعاتی تفکیک شد به نحوی که بیشترین و کمترین میانگین بهرهوری آب گندم به ترتیب در گروه 5 (کیلوگرم بر مترمکعب 84/0 = میانگین) و گروه 10 (کیلوگرم بر مترمکعب 41/0 = میانگین) مشاهده شد.
آبهای نامتعارف، آلودگی،آب شور
رضا سعیدی؛ محمدمهدی ضرابی؛ داود بابائی
چکیده
در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلولپاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S1) 2، (S2) 4، (S3) 6 و (S4) 8 دسیزیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A1) 0، (A2) 5/0، (A3) 1 و (A4) 2 میلی‌مولار اعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر شوری آب آبیاری و محلولپاشی سالیسیلیک اسید بر عملکرد گیاه موسیر رقم بومی قزوین بررسی شد. تیمارهای شوری آب در چهار سطح (S1) 2، (S2) 4، (S3) 6 و (S4) 8 دسیزیمنس بر متر و تیمارهای سالیسیلیک اسید در چهار غلظت (A1) 0، (A2) 5/0، (A3) 1 و (A4) 2 میلی‌مولار اعمال شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار، در محیط گلخانه اجرا شد. مقدار رطوبت خاک بهصورت روزانه اندازهگیری شد و برنامه‌ریزی آبیاری بر اساس آن انجام شد. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش جذب آب توسط گیاه و کاهش وزن غده موسیر شد. اما کاربرد سالیسیلیک اسید موجب بهبود وضعیت رطوبتی گیاه و افزایش عملکرد غدهها در شرایط تنش شوری شد. تیمار A4 غلظت ایده‌آل سالیسیلیک اسید برای تولید حداکثر محصول در سطوح مختلف تنش شوری بود. به‌طوری که کاربرد دو میلی‌مولار سالیسیلیک اسید در سطوح شوری S1، S2، S3 و S4 به ترتیب باعث افزایش عملکرد تَر غدهها به میزان 6/11%، 32%، 40% و 91% در مقایسه با عدم کاربرد سالیسیلیک اسید (A1) شد. پاسخ عملکرد خشک غده به تبخیر-تعرق نشان داد که با افزایش تنش شوری، درصد کاهش عملکرد بیش از درصد کاهش تبخیر و تعرق بود. اما مصرف سالیسیلیک اسید باعث کاهش حساسیّت عملکرد خشک غده نسبت به تنش شوری شد، به طوری که از تیمار S1 تا S4 مقدار ضریب واکنش عملکرد (Ky) بین 1/01- 1/62 (در تیمار A1)، 0/93- 1/3 (A2)، 0/48- 1/09 (A3) و 0/31- 0/97 (A4) برآورد شد. اثر سالیسیلیک اسید بر میزان بهره وری آب در شرایط تنش شوری بین 2/13-1/14 (در تیمار A1)، 2/15-1/68 (A2)، 2/26-2 (A3) و 2/38-2/19 (A4) کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. نتایج نشان داد که در صورت استفاده از آبهای لب شور برای آبیاری گیاه، کاربرد سالیسیلیک اسید باعث افزایش بهرهوری آب خواهد شد. بر اساس این نتایج، در شرایط نبود منابع آب باکیفیت برای آبیاری، برای مقابله با اثرات زیان‌بار تنش شوری بر عملکرد محصول، محلولپاشی سالیسیلیک اسید روی گیاه راهکاری مناسب خواهد بود.
علی رسول‌زاده؛ سکینه رضوی قلعه جوق؛ محمدرضا نیشابوری
چکیده
هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از خصوصیات مهم فیزیکی خاک در مدل کردن انتقال آب و املاح، مدیریت آبیاری و مسائل زهکشی میباشد. روشهای آزمایشگاهی و صحرایی برای اندازهگیری مستقیم این ویژگی زمان بر و پرهزینه میباشد. به همین منظور، روشهای غیرمستقیم استفاده از توابع انتقالی برای برآورد این ویژگی توسعه یافته است. هدف از این تحقیق، ...
بیشتر
هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از خصوصیات مهم فیزیکی خاک در مدل کردن انتقال آب و املاح، مدیریت آبیاری و مسائل زهکشی میباشد. روشهای آزمایشگاهی و صحرایی برای اندازهگیری مستقیم این ویژگی زمان بر و پرهزینه میباشد. به همین منظور، روشهای غیرمستقیم استفاده از توابع انتقالی برای برآورد این ویژگی توسعه یافته است. هدف از این تحقیق، ارزیابی مدلهای توابع انتقالی رگرسیونی مختلف، مدل تابع انتقالی رزتا (Rosetta) با ماهیت شبکه عصبی مصنوعی و مدل فرکتال برای برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع است. همچنین، به علت اهمیت و نقش جریانهای ترجیحی در انتقال ترکیبات شیمیایی در خاک، هدایت هیدرولیکی منافذ درشت خاک با استفاده از مدل فرکتال بدست آمد. این هدف با انتخاب 31 نمونه خاک با بافتهای مختلف و اندازهگیری هدایت هیدرولیکی اشباع با روش بار افتان، مورد آزمون قرار گرفت. خصوصیات فیزیکی زود یافت خاک شامل توزیع اندازه ذرات، جرم مخصوص ظاهری، جرم مخصوص حقیقی، محتوای مواد آلی در آزمایشگاه اندازهگیری شد. هدایت هیدرولیکی اشباع با استفاده از خصوصیات زود یافت خاک به وسیله مدلهای ذکر شده، برآورد شد. به منظور مقایسه و ارزیابی مدلهای مختلف محکهای آماری درجه انحراف (DT)، نسبت خطای متوسط هندسی (GMER) و نسبت خطای انحراف معیار هندسی (GSDER) برای تمام مدلها محاسبه شد. نتایج نشان داد مدل وستن و همکاران بالاترین دقت را باDT و GMER به ترتیب 117/23 و 055/0 و با GSDER برابر با 372/3 نسبت به سایر مدلها برای مناطق مورد مطالعه دارد. مدل کمپل و شوزاوا با DT برابر854/4931 ضعیفترین برآورد را برای هدایت هیدرولیکی اشباع ماتریس خاک ارائه داد. محکهای آماری حاکی از آن است که مدل فرکتال تعدیل شده در این تحقیق، با DT برابر 91/4 بهترین برآورد را برای هدایت هیدرولیکی اشباع منافذ درشت خاک ارائه می کند.
چکیده
با توجه به محدودیت منابع آب در بیشتر مناطق کشور، از جمله استان اصفهان که در آن کشت پنبه انجام می‌گیرد ولی زمان کاشت آن مقارن با دورة حساس رشد غلات میباشد، ابداع و استفاده از تکنیک هایی که بتوان تا حد امکان از منابع موجود حداکثر استفاده را نمود ضرورت مییابد. کشت نشایی و انتقال آن به زمین اصلی در زمان مناسب یکی از روشهای صرفه جویی و ...
بیشتر
با توجه به محدودیت منابع آب در بیشتر مناطق کشور، از جمله استان اصفهان که در آن کشت پنبه انجام می‌گیرد ولی زمان کاشت آن مقارن با دورة حساس رشد غلات میباشد، ابداع و استفاده از تکنیک هایی که بتوان تا حد امکان از منابع موجود حداکثر استفاده را نمود ضرورت مییابد. کشت نشایی و انتقال آن به زمین اصلی در زمان مناسب یکی از روشهای صرفه جویی و استفاده بهینه از آب است. این تحقیق درایستگاه تحقیقات کشاورزی رودشت و به صورت فاکتوریل و در قالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. فاکتورها شامل دو روش آبیاری کرتی و شیاری و چهار زمان کاشت(نشاء) در زمین بود. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بر آب مصرفی، عملکرد وش، کارآیی مصرف آب آبیاری، تعداد غوزه در بوته و وزن ده غوزه تأثیر گذار بود. همچنین روش آبیاری بر همه پارامترهای فوق تأثیر گذار بود ولی بر تعداد غوزه در بوته تأثیری نداشت. در مجموع میتوان گفت که در صورت عدم امکان کشت به موقع پنبه در زمین میتوان آن را در خزانه کشت نموده و پس از 20 روز نشائ آن را به زمین انتقال داد.
استفاده از مدل ها، معادلات انتقالی، شبکه عصبی
طاهره غلامی اسطلخی کوهی؛ مریم نوابیان؛ مهدی اسمعیلی ورکی
چکیده
برای کنترل سطح ایستابی هنگام برداشت محصول برنج و کشت گیاه دوم در اراضی شالیزاری، احداث سامانه‌های زهکشی اجتناب‌ناپذیر است. یافتن بهترین گزینه طراحی زهکش از دیدگاه مسائل محیطی و اقتصادی اهمیت بسیاری دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد زهکش روباز در کنترل سطح ایستابی در کشت گیاه برنج و گیاه دوم در اراضی شالیزاری انجام شد. در این راستا، ...
بیشتر
برای کنترل سطح ایستابی هنگام برداشت محصول برنج و کشت گیاه دوم در اراضی شالیزاری، احداث سامانه‌های زهکشی اجتناب‌ناپذیر است. یافتن بهترین گزینه طراحی زهکش از دیدگاه مسائل محیطی و اقتصادی اهمیت بسیاری دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد زهکش روباز در کنترل سطح ایستابی در کشت گیاه برنج و گیاه دوم در اراضی شالیزاری انجام شد. در این راستا، عملکرد زهکش‌های روباز شامل بار آبی و شدت تخلیه آب به زهکش در دوره رشد گیاهان برنج و کشت دوم با استفاده از مدل HYDRUS-2D شبیهسازی شد. برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل HYDRUS-2D، اطلاعات مورد نیاز از 130 هکتار از اراضی شالیزاری روستاهای نوده، جیرسر و نوپاشان در شهرستان صومعه‌سرا، در سال 1398 برداشت شد. پارامترهای بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، تخلخل و سرعت نفوذ اندازهگیری شدند. همچنین بار آبی بهصورت ماهانه در منطقه اندازهگیری شد. پس از اعتبارسنجی مدل HYDRUS-2D، گزینه‌های مختلف طراحی زهکش روباز شامل عمق و عرض کف در مدل اجرا و نتایج آن مورد مقایسه قرار گرفت. بررسی نتایج شبیهسازی نشان داد که مدل HYDRUS-2D دقت مناسبی در شبیهسازی روند تغییرات بار آبی دارد. شاخصهای ارزیابی مدل شامل R2، RMSE، nRMSE و MAE در مرحله واسنجی به ترتیب 0/98، 4/39 سانتیمتر، 1/6% و 3/55 سانتیمتر و در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب 98/0، 4/33 سانتیمتر،1/67% و 3/37 سانتیمتر به‌دست آمد. نتایج شبیهسازی نشان داد که زهکش روباز با عمق و عرض کف 200 و 170 سانتیمتر در طول دوره کشت برنج و کشت دوم به ترتیب با میزان تخلیه زه‌آب برابر 726440 و 169960 سانتیمتر مکعب بر واحد طول زهکش و ضریب عکس‌العمل به ترتیب 0/293 و 0/583 در روز، دارای بالاترین عملکرد در کنترل سطح ایستابی بود. مقادیر ضرایب عکس‌العمل نشان داد که زهکش روباز پتانسیل خوبی برای دستیابی به اهداف زهکشی شامل توسعه برداشت مکانیزه برنج و همچنین توسعه کشت دوم در منطقه نداشت.
عبداله درزی نفت‌چالی؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
تغییر اقلیم با تغییر فنولوژی و فیزیولوژی برنج، بیلان آب خاک، تبخیر-تعرق و آب سبز، بر نیاز آب آبیاری این محصول تاثیر دارد. حفظ عملکرد فعلی برنج یا بهبود آن، مستلزم تطابق با این چالش مهم زیست محیطی در دورههای آتی میباشد. با توجه به نقش حیاتی استان مازندران در تامین برنج مورد نیاز کشور، در این تحقیق، اثر تغییر اقلیم و تقویمهای ...
بیشتر
تغییر اقلیم با تغییر فنولوژی و فیزیولوژی برنج، بیلان آب خاک، تبخیر-تعرق و آب سبز، بر نیاز آب آبیاری این محصول تاثیر دارد. حفظ عملکرد فعلی برنج یا بهبود آن، مستلزم تطابق با این چالش مهم زیست محیطی در دورههای آتی میباشد. با توجه به نقش حیاتی استان مازندران در تامین برنج مورد نیاز کشور، در این تحقیق، اثر تغییر اقلیم و تقویمهای مختلف کشت بر نیاز آب آبیاری و میزان آب سبز فصل کشت برنج در این استان تا سال 2100، بررسی شد. با استفاده از دادههای هواشناسی دوره پایه (2010-1980) ایستگاههای بابلسر، قایمشهر، نوشهر و رامسر و مدل ریزمقیاسساز LARS-WG، دادههای هواشناسی دوره 2011 تا 2100 تحت سناریوهای مختلف اقلیمی تولید شد. بر اساس مقادیر دمای حداقل و حداکثر، بازهی زمانی مشترک مناسب برای کشت در دورهی پایه و آتی تعیین شد. نیاز آبی برنج با استفاده از سیستم استنتاج عصبی-فازی تعیین شد. ارزیابی کارایی مدل با استفاده از آمارههای مختلف نشاندهنده کارایی مناسب آن برای شبیهسازی وضعیت اقلیمی آینده در منطقه مطالعه بود. در اثر تغییر اقلیم، کشت برنج میتواند 2 تا 23 روز زودتر انجام شود و تعداد روزهای لازم برای رسیدگی فیزیولوژیکی نیز بین یک تا 20 روز کاهش خواهد یافت. با وجود کوتاهتر شدن طول دورهی کشت، تاریخهای کشت دیر هنگام بهدلیل اثرات منفی دمای زیاد و کاهش آب سبز، سبب افزایش نیاز آب آبیاری خواهد شد. با این وجود، کشت برنج در زمان مناسب، نیاز آبی آن در دورههای آتی را تا 681 مترمکعب در هکتار کاهش خواهد داد. براساس نتایج، مدیریت تقویم کشت برنج راهکاری موثر برای دستیابی به کشاورزی پایدار در اقلیم آینده استان مازندران میباشد.
اعظم سلطانی‌تمجید؛ پرویز فتحی؛ فرزاد حسین‌پناهی
چکیده
آبیاری قطرهای یکی از روشهای کارآمدبرایصرفه‌جوییدرمصرفآب وافزایشکاراییمصرفآبآبیاری محسوب میشود.به‌رغم مزایای فراوانآبیاری قطرهایمقدار قابل‌توجهی آب از طریق تبخیر از خاک مابین ردیفهای کشت و همچنین تعرق توسط علفهایهرزتلف میگردد.استفادهازخاکپوش در مابین ردیفهای کشت میتواندضمنحفظرطوبتخاکازطریق کاهشتبخیر ...
بیشتر
آبیاری قطرهای یکی از روشهای کارآمدبرایصرفه‌جوییدرمصرفآب وافزایشکاراییمصرفآبآبیاری محسوب میشود.به‌رغم مزایای فراوانآبیاری قطرهایمقدار قابل‌توجهی آب از طریق تبخیر از خاک مابین ردیفهای کشت و همچنین تعرق توسط علفهایهرزتلف میگردد.استفادهازخاکپوش در مابین ردیفهای کشت میتواندضمنحفظرطوبتخاکازطریق کاهشتبخیر از خاک و تعرق ازعلفهایهرزباعثکاهشآب آبیاری مصرفی و افزایش عملکردمحصول گردد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر توأم مقدار آب آبیاری و خاکپوش بر عملکرد و کارایی مصرف آب سیبزمینی در دشت دهگلان میباشد. بدینمنظور،یک طرح آزمایشی در بهار 1393در یکیازمزارعدشتدهگلانواقعدراستانکردستانبهاجرادرآمد.آزمایشدرقالب کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلیطرحشاملمقادیرآبآبیاری درچهارسطح (60، 80، 100 و 120 درصد نیاز آبی محصول سیبزمینی) و فاکتور فرعی شامل نوع خاکپوش در سه سطح (بدون خاکپوش، خاکپوش کاه و کلش و خاکپوش پلاستیک) بود. نتایجنشاندادکهاثرعمقآبآبیاری وخاکپوشبرعملکرددرسطحآماری یک درصدمعنیدارمیباشد. بیشترین و کمترین مقدار عملکرد غده سیبزمینی به ترتیب مربوط به تیمارهای 120 و 60 درصد نیاز آبی بود. نتایجهمچنین نشاندادکهاثرخاکپوشبرکارایی مصرف آب آبیاری محصول سیبزمینی درسطحآماری یکدرصدمعنیدارمیباشد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب مربوط به خاکپوش پلاستیکی به میزان 96/14 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. کاربرد خاکپوش پلاستیکی در مقایسه با خاکپوش های قابل پوسیدن نظیر کاه و کلش مشکلات زیست محیطی در پی خواهد داشت.
حبیب کریمی اورگانی؛ علی رحیمی خوب؛ محمد هادی نظری فر
چکیده
مدلAqua Crop براساسپاسخعملکردمحصولبهآبتوسطسازمانفائوتوسعهیافتهاست و نسبت به سایر مدلها به عوامل ورودی کمتری نیاز دارد. به منظور ارزیابی مدل Aqua Crop در شرایط کمآبیاری، آزمایشی در منطقه پاکدشت بر روی گیاه جو انجام شد. این آزمایش با سه تیمار آبیاری و سه تیمار تاریخ کاشت در سال زراعی 94-1393 در مزرعهپردیسابوریحانانجامشد. تیمارهای ...
بیشتر
مدلAqua Crop براساسپاسخعملکردمحصولبهآبتوسطسازمانفائوتوسعهیافتهاست و نسبت به سایر مدلها به عوامل ورودی کمتری نیاز دارد. به منظور ارزیابی مدل Aqua Crop در شرایط کمآبیاری، آزمایشی در منطقه پاکدشت بر روی گیاه جو انجام شد. این آزمایش با سه تیمار آبیاری و سه تیمار تاریخ کاشت در سال زراعی 94-1393 در مزرعهپردیسابوریحانانجامشد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل و دو تیمار کمآبیاری 80% و 60 درصد و تیمار تاریخ کاشت شامل تیمارهای زود هنگام (8 آبان)، کاشتبهموقع (18 آبان)ودیرهنگام (28 آبان)بودند. مقایسه مقادیر برآورد شده مدل Aqua Crop و اندازهگیری شده واقعی عملکرد محصول (زیست توده) جو در روزهای مختلف پس از کاشت در تیمارهای مختلف نشان داد که مدل Aqua Cropتا حدود 96 درصد تغییرات عملکرد محصول را در شرایط مختلف کاشت، آبیاری کامل و کمآبیاری شبیهسازی میکند. همین طور جذر میانگین خطا بین دادههای اندازه گیری شده و شبیه سازی مدل از 41/0 تا 96/0 تن در هکتار تغییر میکند که متوسط این خطا حدود 77/0 تن در هکتار است که معادل 4/8 درصد خطا نسبت به متوسط عملکرد محصول میباشد.
اقتصاد، ارزش آب
علی محمد جعفری؛ علی قدمی فیروزآبادی؛ موسی سلگی؛ قاسم زارعی؛ کاروان شانازی
چکیده
کمبود آب بزرگ‌ترین مشکل اساسی استان همدان محسوب میشود. در این میان بخش کشاورزی به دلیل سهم بالا در مصارف آب بیش از سایر بخشهای اقتصادی در معرض آسیب قرار دارد. به‌کارگیری سیاستها و ابزارهای مناسب در راستای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب مورد توجه سیاستمداران است. این پژوهش با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی استان ...
بیشتر
کمبود آب بزرگ‌ترین مشکل اساسی استان همدان محسوب میشود. در این میان بخش کشاورزی به دلیل سهم بالا در مصارف آب بیش از سایر بخشهای اقتصادی در معرض آسیب قرار دارد. به‌کارگیری سیاستها و ابزارهای مناسب در راستای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب مورد توجه سیاستمداران است. این پژوهش با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی استان و پتانسیل درآمدزایی این منبع در تولید محصولات کشاورزی آبی به اجرا درآمد. محصولات منتخب برای مطالعه شامل گندم، جو، یونجه، سیبزمینی، چغندرقند، ذرت دانهای، ذرت علوفهای، هندوانه، سیر، خیار و گوجهفرنگی، انگور و گردو بودند. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه با کشاورزان برای سال زراعی 98-1397 تهیه و برای برآورد ارزش اقتصادی آب از روش تخمین تابع تولید، فرم کاب داگلاس استفاده شد. نتایج نشان داد که ارزش اقتصادی آب در محصولات مختلف بسیار بیشتر از هزینههای تأمین و عرضه آن است. ارزش اقتصادی آب برای محصولات مذکور به ترتیب برابر 2043، 3775 ،6023، 3506، 2136، 1956، 1778، 4902، 36750، 16337 و 4929، 15840 و 20064 ریال و به‌طور میانگین 9232 ریال بر مترمکعب آب برآورد گردید. این عددها در مقایسه با هزینه استحصال آب از منابع زیرزمینی که گران‌ترین منبع و برابر 496 ریال بر مترمکعب است نشان میدهد که شکاف زیادی بین آنها است و این امکان وجود دارد تا با دریافت آب‌بها به میزان شکاف موجود بین عددهای پیشگفته، انگیزهها را به سمت تخصیص کاراتر آب در این بخش اقتصادی هدایت کرد.
اقتصاد، ارزش آب
جواد باغانی؛ هرمز اسدی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان استفاده از انرژی خورشید (سیستمهای فتوولتائیک) در مقایسه با انرژی شبکهسراسری در سه سامانه آبیاری قطرهای (تیپ)، بارانی سنترپیوت و بارانی کلاسیک ثابت بود که در سال 1396در استان البرز انجام گرفت. ابتدا دو محصول زراعی غالب در منطقه (گندم و ذرت علوفهای) مشخص شده و نیاز آبی این محصولات در شرایط منطقه تعیین ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی امکان استفاده از انرژی خورشید (سیستمهای فتوولتائیک) در مقایسه با انرژی شبکهسراسری در سه سامانه آبیاری قطرهای (تیپ)، بارانی سنترپیوت و بارانی کلاسیک ثابت بود که در سال 1396در استان البرز انجام گرفت. ابتدا دو محصول زراعی غالب در منطقه (گندم و ذرت علوفهای) مشخص شده و نیاز آبی این محصولات در شرایط منطقه تعیین شد. سپس انرژی مورد نیاز برای تامین توان لازم در هر کدام از سامانه‌های آبیاری با استفاده از برق سراسری کشور و برق خورشیدی مشخص شد. پس از آن تعداد پانل‌های خورشیدی مورد نیاز برای تامین این مقدار انرژی و هزینه اولیه برای احداث سیستم خورشیدی و همچنین هزینههای لازم برای استفاده از برق شبکه بررسی شد. سپس با بررسی عملکرد محصولات در منطقه و ارزش اقتصادی آن، سودآوری محصولات تولیدی با استفاده از شاخصهای اقتصاد مهندسی در منطقه تعیین گردید. به منظور تعیین اختلاف میانگین هزینه و درآمد یا سود سامانهها از لحاظ آماری، از آزمون t استفاده شد. بررسی اقتصادی نشان داد در دوره تحلیل، در سیستم برق شبکه سراسری با سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت، بارانی سنترپیوت و قطرهای (تیپ)، ارزش حال خالص به‌ترتیب 7/753 ، 3/770 و 2/1212 میلیون ریال و نسبت فایده به هزینه به‌ترتیب 64/1 ، 67/1 و 1/2 محاسبه شد. در سیستم برق خورشیدی با سامانه‌های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت، بارانی سنترپیوت و قطرهای (تیپ)، ارزش حال خالص به‌ترتیب 6/322 ، 713 و 8/988 میلیون ریال و نسبت فایده به هزینه به‌ترتیب 2/1 ، 59/1 و 73/1 برآورد گردید. بنابراین، بر اساس شاخصهای سودآوری، کاربرد سامانه آبیاری قطرهای (تیپ) با استفاده از سیستم برق شبکه سراسری به عنوان تیمار برترانتخاب شد.
حسن علیپور؛ ندا علیزاده
چکیده
هدف از این تحقیق، تحلیل سازوکارهای مؤثر بر کشاورزی حفاظتی در راستای مدیریت بهینه آب کشاورزی است. به منظور شناسایی سازوکارهای تاثیر گذار بر کشاورزی حفاظتی از روش تحقیق آمیخته (کیفی+کمی) استفاده شد. در بخش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوا 45 سازوکار تاثیرگذار بر کشاورزی حفاظتی شناسایی شد و در بخش کمی، سازوکارهای شناسایی شده در بخش کیفی ...
بیشتر
هدف از این تحقیق، تحلیل سازوکارهای مؤثر بر کشاورزی حفاظتی در راستای مدیریت بهینه آب کشاورزی است. به منظور شناسایی سازوکارهای تاثیر گذار بر کشاورزی حفاظتی از روش تحقیق آمیخته (کیفی+کمی) استفاده شد. در بخش کیفی با استفاده از روش تحلیل محتوا 45 سازوکار تاثیرگذار بر کشاورزی حفاظتی شناسایی شد و در بخش کمی، سازوکارهای شناسایی شده در بخش کیفی با استفاده از تحلیل عاملی تقسیم‌بندی شدند. جامعه آماری مد نظر شامل 2000 نفر از گندم کاران آبی استان کرمانشاه هستند که از این میان 322 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. سپس، با استفاده از پرسشنامه، دادهها جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد و روایی ظاهر و محتوای آن توسط محققین و کارشناسان مرتبطبررسی و روایی آن 89/0 به دست آمد. نتایج تجزیه و سازوکارها، منجر به شناسایی 8 عامل اثرگذار در امر کشاورزی حفاظتی و مدیریت منابع آب شد. عامل‌ها به ترتیب شامل عوامل حمایتی، آموزشی و ترویجی، فراهم شدن زیر ساخت‌ها، فرهنگ سازی ملی و محلی، سیاست گذاری و برنامه ریزی، عوامل نهادی، تحقیق و توسعه، و نظارت و ارزشیابی بودند. این عوامل توانایی تبیین حدود 84 درصد از واریانس مجموع سازوکارهای کشاورزی حفاظتی در راستای مدیریت بهینه آب کشاورزی را دارا بودند.
علی عبدزاد گوهری؛ امید صادقی پور
چکیده
کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده در تولید محصولات کشاورزی است. مصرف کودهای طبیعی میتواند باعث استفاده بهینه از آب در آبیاری شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر کم آبیاری و اسیدهیومیک بر عملکرد و کارآیی مصرف آب در لوبیا بود و به صورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در استان گیلان در سال 1395 ...
بیشتر
کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده در تولید محصولات کشاورزی است. مصرف کودهای طبیعی میتواند باعث استفاده بهینه از آب در آبیاری شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر کم آبیاری و اسیدهیومیک بر عملکرد و کارآیی مصرف آب در لوبیا بود و به صورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در استان گیلان در سال 1395 انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری در سه سطح (دیم، 50% و 100 درصد نیاز آبی) و عامل فرعی شامل محلولپاشی اسیدهیومیک در چهار سطح (صفر، دو، چهار و شش لیتر در هکتار) بود. در تیمارهای آبیاری، بیشترین مقدار عملکرد دانه با میانگین 2610 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری کامل (100 درصد نیاز آبی) بدست آمد. در محلولپاشی اسیدهیومیک، بیشینه مقدار عملکرد دانه در سطح شش لیتر در هکتار با میانگین 2661 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در اثر متقابل آبیاری و اسیدهیومیک، بیشترین مقدار عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و مصرف شش لیتر در هکتار اسید هیومیک با میانگین 3547 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. در شرایط 50 درصد نیاز آبی و با مصرف شش لیتر در هکتار اسیدهیومیک، بیشترین میزان عملکرد دانه با میانگین 3030 کیلوگرم در هکتار ثبت شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه در شرایط دیم نیز، در مصرف چهار و شش لیتر در هکتار اسید هیومیک، به ترتیب با میانگین 1461 و 1406 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در تیمارهای مختلف آبیاری، بالاترین کارآیی مصرف آب با میانگین 78/1 کیلوگرم بر متر مکعب در تیمار دیم بود. تیمارهای مصرف اسید هیومیک در مقایسه با عدمکاربرد آن، اثر مثبتی بر کارآیی مصرف آب داشت، اما بین تیمارهای دو، چهار و شش لیتر در هکتار، اختلاف معنیداری در سطح یک و پنج درصد مشاهده نشد. به طور کلی، نتایج این پژوهش، حاکی از اثرات مفید مصرف اسیدهیومیک بر تنش کمآبی در کشت لوبیا در منطقه مورد مطالعه بود.
ناصر صداقتی؛ امین علیزاده؛ حسین انصاری؛ سید جواد حسینی‌فرد
چکیده
به منظور مطالعه اثرات استفاده از خاکپوش پلاستیکی در سیستم آبیاری قطرهای روی درختان بارور پسته، تحقیقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در دو باغ پسته )رقم اوحدی( با شرایط متفاوت از نظر میزان آب مصرفی (4100 و 6170 متر مکعب در هکتار)، دور آبیاری (8 و 12 روز) و وضعیت رشد درختان، در حومه غربی رفسنجان اجرا شد. در هر باغ سه سطح پوشش، شامل: بدون ...
بیشتر
به منظور مطالعه اثرات استفاده از خاکپوش پلاستیکی در سیستم آبیاری قطرهای روی درختان بارور پسته، تحقیقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در دو باغ پسته )رقم اوحدی( با شرایط متفاوت از نظر میزان آب مصرفی (4100 و 6170 متر مکعب در هکتار)، دور آبیاری (8 و 12 روز) و وضعیت رشد درختان، در حومه غربی رفسنجان اجرا شد. در هر باغ سه سطح پوشش، شامل: بدون خاکپوش (تیمار C)، خاکپوش پلاستیکی مشکی و سفید (تیمارهای MBو MW)، در سه تکرار اجرا شد. در انتهای فصل با داده های اندازهگیری شده صفات رویشی، کمی و کیفی محصول و تعیین بهرهوری مصرف آب (WUP)، مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن، انجام شده و اثرات استفاده از خاکپوش پلاستیکی بر این صفات مشخص گردید. نتایج، تاثیر معنیدار استفاده از خاکپوش پلاستیکی بر اغلب صفات رویشی، کمی و کیفی محصول و نیز بهرهوری مصرف آب را نشان داد. ضمن اینکه در اغلب موارد، رنگ خاکپوش تاثیر چندانی بر این صفات نداشت. در مجموع کاربرد خاکپوش پلاستیکی در قطعه شماره یک، باعث افزایش وزن خشک محصول تا 271 گرم به ازای هر درخت، کاهش درصد پوکی میوه تا حدود 6/10 درصد، افزایش درصد خندانی میوه تا 2/11 درصد، کاهش تعداد دانه در انس پسته تا 3/2 واحد و افزایش بهرهوری مصرف آب تا 100 درصد نسبت به تیمار شاهد گردید. در قطعه شماره دو نیز افزایش وزن خشک محصول تا 1090 گرم به ازای هر درخت و افزایش بهرهوری مصرف آب تا 36 درصد نسبت به تیمار شاهد را سبب گردید. بررسی تغییرات رطوبت حجمی خاک در فاصله بین دو آبیاری، اثر معنیدار استفاده از پوشش را در حفظ رطوبت خاک نسبت به تیمار شاهد نشان داد. با توجه به نقطه پژمردگی دائم (PWP) و رطوبت سهل الوصول (RAW) خاک قطعات آزمایشی، دور مناسب آبیاری درختان پسته در روش آبیاری قطرهای در خاک‌های شنی لومی تا لومی شنی، در حالت بدون پوشش، به ترتیب پنج تا نه روز و در شرایط استفاده از خاکپوش پلاستیکی، 11 تا 15 روز بدست آمد.
محمدعلی شاهرخ نیا؛ هدایت اله رحیمی
چکیده
گوجهفرنگی یکی از مهمترین محصولات کشاورزی استان فارس می باشد. تحقیقات قبلی نشان میدهد که میزان آب مصرفی گوجهفرنگی در سامانه های آبیاری موجود زیاد و بهرهوری آب کم است. به منظور تعیین میزان آب مورد نیاز گوجهفرنگی، در این تحقیق تاثیر مقادیر مختلف آب بر عملکرد و کارایی مصرف آب سه رقم گوجهفرنگی که با سامانه آبیاری قطرهای ...
بیشتر
گوجهفرنگی یکی از مهمترین محصولات کشاورزی استان فارس می باشد. تحقیقات قبلی نشان میدهد که میزان آب مصرفی گوجهفرنگی در سامانه های آبیاری موجود زیاد و بهرهوری آب کم است. به منظور تعیین میزان آب مورد نیاز گوجهفرنگی، در این تحقیق تاثیر مقادیر مختلف آب بر عملکرد و کارایی مصرف آب سه رقم گوجهفرنگی که با سامانه آبیاری قطرهای آبیاری می شدند بررسی گردید. آزمایش در یکی از مزارع شهرستان مرودشت که بافت خاک آن نسبتا سنگین بود انجام شد. مقادیر 60%، 80%، 100% و120 درصد نیاز آبی گوجهفرنگی بر اساس روش پنمن مانتیث محاسبه و به مزرعه داده شد. یک تیمار آبیاری با مدیریت کشاورز نیز اضافه گردید. با توجه به هزینهها و درآمدهای مزرعه، نسبت سود به هزینه و تفاوت درآمد و هزینه برآورد و بررسیهای اقتصادی انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش میزان آب آبیاری میزان عملکرد افزایش و کارایی مصرف آب کاهش مییابد که این تغییرات فقط بین تیمارهای 60% و 120% نیاز آبی از نظر آماری معنیدار گردید. حجم آب آبیاری مورد استفاده در تیمارهای مختلف حدود 3900 تا 7800 مترمکعب در هکتار بود. بررسیهای اقتصادی نشان داد که تولید محصول گوجهفرنگی در شرایط مزرعه مورد آزمایش، با قیمت فروش محصول 2500 ریال، و ارزش آب صفر تا 6000 ریال، بترتیب دارای نسبت درآمد به هزینه 78/0 و 68/0 بوده که اقتصادی نیست. قیمت آب تاثیر زیادی بر نسبت درآمد به هزینه نداشته لیکن در صورت افزایش قیمت فروش، تولید محصول میتواند اقتصادی گردد.