فرشید اشراقی؛ سیمین‌دخت قاسمیان
چکیده
آب یکی از مهمترین منابع تولید در کشاورزی محسوب میشود. اهمیت این نهاده در کشور ایران به دلایل محدودیت منابع از یک طرف و کم بودن راندمان آبیاری و هدررفت بخش عمده‌ای از منابع آب از طرف دیگر دوچندان میباشد. در این تحقیق سعی شده تا با بررسی یکی از پارامترهای مهم مصرف آب در بخش کشاورزی یعنی بهرهوری اقتصادی آب در شرایط موجود در منطقه ...
بیشتر
آب یکی از مهمترین منابع تولید در کشاورزی محسوب میشود. اهمیت این نهاده در کشور ایران به دلایل محدودیت منابع از یک طرف و کم بودن راندمان آبیاری و هدررفت بخش عمده‌ای از منابع آب از طرف دیگر دوچندان میباشد. در این تحقیق سعی شده تا با بررسی یکی از پارامترهای مهم مصرف آب در بخش کشاورزی یعنی بهرهوری اقتصادی آب در شرایط موجود در منطقه استان گلستان در مورد برخی از محصولات مهم این منطقه از جمله پنبه، کلزا، سویا و برنج بررسی و ارزیابی شود. در این راستا از شاخص ارزش ناخالص ایجاد شده به ازای هر واحد مصرف آب استفاده شد. در این مطالعه علاوه بر محاسبه شاخص مذکور، با رویکرد جدیدی مناطق مختلف رتبه‌بندی، ارزشیابی و مقایسه شدند که در مطالعات مشابه دیده نشده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که بیشترین میزان بهرهوری اقتصادی آب برای محصول پنبه آبی در گنبد کاووس به میزان 13496، برای محصول کلزای آبی در آق قلا به میزان 562، برای محصول سویای تابستانه آبی در مینودشت به میزان 394، برای محصول برنج دانه بلند مرغوب در مینودشت به میزان 2108، برای محصول برنج پرمحصول در علی آباد به میزان 988 و برای محصول برنج دانه متوسط مرغوب در کلاله به میزان 960 تومان بر هر متر مکعب آب بوده است. بر اساس این نتایج، در مجموع بالاترین رتبه میزان بهرهوری اقتصادی آب به ترتیب به مناطق مینودشت، کلاله و علی‌آباد و کمترین آن به مناطق گنبدکاووس، کردکوی و آزادشهر اختصاص دارد.
مشارکت کشاورزان، ترویجی، نظرخواهی از تولیدکنندگان
ندا علیزاده؛ حمیدرضا وجدانی؛ علی رضا نیکویی
چکیده
مشکلات زیادی در مسیر اجرای سامانه های نوین آبیاری با یارانه دولتی مشاهده میشود که صدور مجوز نیز از این قاعده مستثنی نیست. از این رو، هدف اصلی این تحقیق، شناسایی راهکارهای بهینه کاوی فرآیند صدور مجوزهای اجرای سامانههای نوین آبیاری است. جامعه آماری تحقیق شامل متقاضیانی بود که طی سال های 1400-1398در پنج استان منتخب همدان، فارس، ...
بیشتر
مشکلات زیادی در مسیر اجرای سامانه های نوین آبیاری با یارانه دولتی مشاهده میشود که صدور مجوز نیز از این قاعده مستثنی نیست. از این رو، هدف اصلی این تحقیق، شناسایی راهکارهای بهینه کاوی فرآیند صدور مجوزهای اجرای سامانههای نوین آبیاری است. جامعه آماری تحقیق شامل متقاضیانی بود که طی سال های 1400-1398در پنج استان منتخب همدان، فارس، زنجان، خراسان‌رضوی و کرمانشاه تقاضای خود را ثبت نموده بودند (N1=150) و همچنین کارشناسان صدور مجوز سامانههای نوین آبیاری در استانهای منتخب (N2=100). روش این تحقیق گروه کانونی و مصاحبه های عمیق و ساختارمند بود. مطابق نتایج به‌دست‌آمده ، مهمترین مشکلات در فرآیند صدور این مجوز عبارت‌اند از: عدم انجام کار در بستر سامانه‌ای مناسب و یکپارچه، یکسان نبودن روند انجام طرح در استانهای مختلف، عدم آشنایی و توجیه اولیه کافی متقاضیان از ابتدا، سخت‌گیری و تأخیر در تعیین تکلیف استعلام‌ها و وجود برخی مراحل مازاد و قابل حذف طی فرآیند. بر این اساس، مهمترین راهکارهای پیشنهادی عبارت‌اند از: انجام کلیه مراحل فرآیند در یک سامانه هوشمند و یکپارچه، ارائه مشاوره به متقاضی در مرحله تشکیل پرونده و توجیه کافی متقاضی با بررسی اسناد و امکانات متقاضی، حذف موارد غیرضروری در فرآیند، پرداخت مبلغ یارانه به‌صورت پویا، اعمال سیستم نظارت هوشمند همراه با بازخورد فعال برای همه مراحل و همه عاملان در طرح و تعیین بازه زمانی انجام کار برای هریک از اقدامات. وزارت جهاد کشاورزی و جهاد کشاورزی استان ها مهمترین متولیان درون سامانه‌ای برای رفع مشکلات مطرح‌شده معرفی شدند و متولیان بیرونی هم عمدتاً سازمان برنامه‌وبودجه، بانکها و نظام‌مهندسی کشاورزی میباشند
زهرا غفاری مقدم؛ حمیدرضا فنایی
چکیده
به منظور تخمین توابع تولید کلزا و خردل هندی تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1392 و 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک واقع در استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از50%، 70% و 90 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده گیاه در خاک)، ...
بیشتر
به منظور تخمین توابع تولید کلزا و خردل هندی تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1392 و 1393 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک واقع در استان سیستان و بلوچستان اجرا گردید. رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از50%، 70% و 90 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده گیاه در خاک)، میزان پتاسیم در سه سطح کاربرد (صفر، 150 و 250 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار) بر دو گونه از جنس براسیکا شامل کلزا (هیبرید هایولا 401) و خردل (رقم بومی از هند)، فاکتورهای آزمایش بودند. در این پژوهش اثرات کم آبیاری بر توابع تولید، هزینه، سود و درآمد دو گیاه کلزا و خردل هندی مورد بررسی قرار گرفت. چهار نوع تابع تولید شامل درجه دوم، ترانسلوگ، لئونتیف و کاب داگلاس مورد بررسی قرار گرفتند و با استفاده از آزمون ها و معیارهای اقتصاد سنجی بهترین فرم تابع مشخص شد. بهترین شکل تابع از نظر مناسبی برازش در محصول کلزا و خردل تابع درجه دوم تشخیص داده شد. نتایج تحلیل اقتصادی مطالعه نشان داد که تیمار های 70 درصد تخلیه رطوبتی خاک و 90 درصد تخلیه رطوبت خاک به همراه کاربرد 250 کیلوگرم کود سولفات پتاسیم به ترتیب دارای بالاترین سود به ازای آب مصرفی و نسبت منفعت به هزینه می باشند. لذاّ مصرفی و نسبت منفعمن به عنوان تیمارهای برتر در محصول کلزا و خردل معرفی شدند.
محمد نادریان فر؛ حسین انصاری؛ مجید عزیزی؛ علی‌نقی ضیایی
چکیده
ریحان (Ocimumbasilicum L.) یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) است که به عنوان گیاه دارویی، ادویهای و همچنین به صورت سبزی تازه مورد استفاده قرار میگیرد.اثرات کم آبیاری، بافت خاک و کود روی اجزای عملکرد گیاه ریحان رقم کشکنی لولو مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار ...
بیشتر
ریحان (Ocimumbasilicum L.) یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناع (Lamiaceae) است که به عنوان گیاه دارویی، ادویهای و همچنین به صورت سبزی تازه مورد استفاده قرار میگیرد.اثرات کم آبیاری، بافت خاک و کود روی اجزای عملکرد گیاه ریحان رقم کشکنی لولو مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار اجرا شد. کم آبیاری شامل سه مقدار آبیاری برابر %100I1=، %75I2= و %50I3= تبخیر-تعرق گیاه، بافت خاک شامل دو بافت سبک و متوسط و فاکتور کودی شامل سه سطح کود (شامل عناصر پر مصرف و کم مصرف) با غلظت کامل (F1)، 70 درصد غلظت کود (F2) و عدم استفاده از کود (F3) بود که روی هر گلدان اعمال شد. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که آبیاری اثر معنیداری در سطح یک درصد روی ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن‌تر برگ ریحان داشته، در حالی که اثر بافت خاک و کود بر صفات مورد بررسی معنیدار نشد. همچنین، اثر متقابل بافت خاک، کود و آبیاری روی پارامترهای اشاره شده در سطح یک درصد معنیدار شد به طوریکه بیشترین مقدار ارتفاع بوته (42/31 سانتیمتر)، سطح برگ (21/109 سانتیمتر مربع)، وزن خشک برگ (97/0 گرم)، وزن خشک ساقه (24/2 گرم)، وزن‌تر برگ (12/5 گرم) در تیمار S1I1F3و کمترین آن نیز در تیمار S1I3F3 بدست آمد. همچنین، بیشترین مقدار وزن بذر در بوته (41/2 گرم)، تعداد بذر در بوته (3/1822)، وزن هزار دانه (447/1 گرم) و عملکرد دانه (13/42 گرم بر متر مربع) در تیمار با بافت خاک لومی، آبیاری کامل و تیمار کودی با غلظت 100 درصد (S2I1F1) حاصل شد که نشان دهنده تأثیر کود بر بهبود عملکرد ریحان است.
ابوالمحسن حاجی امیری؛ عباس رضایی زاد
چکیده
بررسی واکنش درختان میوه به مقدار آب مصرفی یکی از راهکارهای مهم در مدیریت آب آبیاری است. این آزمایش به منظور ارزیابی پنج رقم زیتون به مقادیرآبیاری در قالب آزمایش کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی از سال 1390 تا 1392 در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو در استان کرمانشاه انجام گردید. ارقام زیتون شامل کنسروالیا، مانزانیلا، ...
بیشتر
بررسی واکنش درختان میوه به مقدار آب مصرفی یکی از راهکارهای مهم در مدیریت آب آبیاری است. این آزمایش به منظور ارزیابی پنج رقم زیتون به مقادیرآبیاری در قالب آزمایش کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی از سال 1390 تا 1392 در ایستگاه تحقیقات زیتون دالاهو در استان کرمانشاه انجام گردید. ارقام زیتون شامل کنسروالیا، مانزانیلا، سویلانا، زرد زیتون و آمفی سیس در کرتهای اصلی و مقادیرآبیاری شامل 100 درصد (شاهد)، 80% و 60 درصد نیازآبی درختان زیتون در کرت های فرعی قرار داده شدند. با استفاده از نرم افزار محاسب تبخیر و تعرق (calculatorETo) و آمار روزانه هواشناسی، میزان تبخیر و تعرق بالقوه طی این مدت بطور متوسط 8/8115 میلی متر در سال برآورد گردید. حجم آب مورد نیاز درختان در تیمار 100 درصد نیاز آبی 1/5828 متر مکعب در هکتار تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان داد؛ که تاثیرمقادیرآبیاری بر برخی از صفات زایشی از جمله عملکرد میوه، وزن میوه و گوشت معنیدار بود. بیشترین عملکرد در تیمارهای 80% و 100 درصد نیاز آبی در رقم کنسروالیا به ترتیب با 17745 و 17106 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اثر مقادیر آبیاری در میزان درصد روغن در ارقام مختلف از نظر آماری معنیدار نبود. ارقام از نظر صفات مورد بررسی تنوع زیادی داشتند؛ بطوریکه در بهره وری آب آبیاری، وزن میوه و گوشت، طول و قطر میوه، وزن هسته، ماده خشک و میزان روغن دارای تفاوت معنیداری بودند. اثر متقابل رقم و مقادیر آبیاری تنها برای صفت بهرهوری آب آبیاری معنیدار بود. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش مقدار آبیاری بهرهوری آب آبیاری کم میشود. بطوریکه در رقم کنسروالیا در سطح آبیاری 60 درصد کارائی بهرهوری آب آبیاری 2/4 کیلوگرم بر متر مکعب و در سطح آبیاری 100 درصد 9/2 کیلوگرم متر مکعب بود. رقم کنسروالیا با میانگین کارآیی مصرف آب برابر 64/3 کیلوگرم بر متر مکعب بیشترین بهره وری آب آبیاری را در بین ارقام دارا بود.
سنجش از دور
مریم مزیدی؛ موسی حسام؛ خلیل قربانی؛ چوقی بایرام کمکی
چکیده
تنش آبی در نتیجه عدم تعادل بین آب خاک در محیط ریشه و آب مصرفی گیاه رخ میدهد که ضرورت تعیین شاخص تنش آبی گیاه را ایجاب می‌کند. رطوبت خاک سطحی ارتباط مستقیمی با آب موجود در گیاه دارد. در دسترس بودن دادههای ماهواره‌ای منجر به تفکیک زمانی و مکانی دادههای مزرعه‌ای شده است و فرصت‌های جدیدی را برای نظارت بر شرایط کشت ارائه میدهد. در ...
بیشتر
تنش آبی در نتیجه عدم تعادل بین آب خاک در محیط ریشه و آب مصرفی گیاه رخ میدهد که ضرورت تعیین شاخص تنش آبی گیاه را ایجاب می‌کند. رطوبت خاک سطحی ارتباط مستقیمی با آب موجود در گیاه دارد. در دسترس بودن دادههای ماهواره‌ای منجر به تفکیک زمانی و مکانی دادههای مزرعه‌ای شده است و فرصت‌های جدیدی را برای نظارت بر شرایط کشت ارائه میدهد. در این پژوهش، پایش دقیق و مستمر رطوبت خاک به‌عنوان نماینده تنش رطوبتی خاک، با اندازه‌گیری‌های میدانی رطوبت خاک و مقایسه با دادههای چند طیفی تصاویر ماهواره‌ای لندست 9 و سنتینل 2 صورت گرفت. ارتباط بین شاخصهای گیاهی به‌عنوان متغیر مستقل و رطوبت خاک سطحی به‌عنوان متغیر وابسته، با استفاده از روشهای رگرسیون چند متغیره خطی و رگرسیون درخت M5بررسی شد. با توجه به غیرخطی بودن رابطه بین رطوبت خاک با بازتاب‌های طیفی، رگرسیون چند متغیره خطی نتایج رضایت‌بخشی را نشان نداد (با ضریب تعیین (R2) 0/46 و0/34 به ترتیب برای ماهواره لندست 9 و سنتتینل 2 و همچنین جذر میانگین خطا (RMSE) برابر 0/043 و 0/052). ولی، رگرسیون درختی M5، نتایج قابل قبول‌تری را نشان داد، به‌طوری‌که با برقراری 16 و 20 رابطه رگرسیونی برای ماهواره‌های لندست 9 و سنتینل 2 ، رطوبت خاک را با ضریب تعیین 0/70 و0/67 و جذر میانگین مربعات خطا برابر 0/033 و 0/038 برآورد کرد. نتایج نشان داد که تخمین رطوبت خاک با روشهای مبتنی بر یادگیری ماشین، همچون مدل M5، دقت محاسبات را بالا می‌برد. در رگرسیون درخت تصمیم M5، لزوماً تعداد بالای متغیر، منجر به افزایش دقت تخمین رطوبت خاک نمی‌شود و در تعداد متغیرهای کم هم رابطه‌ای با بالاترین دقت یافت میشود. بنا بر این، بدون اندازهگیری دادههای خاک، میتوان رابطه بدست آمده در سطح مزرعه را برای ارزیابی تنش آبی خاک و تعیین زمان آبیاری در زمینهای کشاورزی در مقیاس وسیع استفاده کرد.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
ابرهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسن روحی پور؛ مریم جبلی؛ مریم مکی‌زاده تفتی؛ بهروز نادری
چکیده
بهمنظور تعیین تبخیر-تعرق و ضریب گیاهی آویشن دنایی(Celak.Thymus daenensis) آزمایشی در سال 1395 با استفاده از روشهای لایسیمتری (روش مستقیم) و محاسباتی انجام شد. در روش مستقیم، ازلایسیمترهای زهکش‌دار با سازه‌های زیرزمینی واقع درایستگاه تحقیقات البرز کرج استفاده شد. هر کدام از لایسیمترها، به قطر 9/0 مترو ارتفاع 28/1 متر بود که در ...
بیشتر
بهمنظور تعیین تبخیر-تعرق و ضریب گیاهی آویشن دنایی(Celak.Thymus daenensis) آزمایشی در سال 1395 با استفاده از روشهای لایسیمتری (روش مستقیم) و محاسباتی انجام شد. در روش مستقیم، ازلایسیمترهای زهکش‌دار با سازه‌های زیرزمینی واقع درایستگاه تحقیقات البرز کرج استفاده شد. هر کدام از لایسیمترها، به قطر 9/0 مترو ارتفاع 28/1 متر بود که در آنها یک نشاء از آویشن دنایی کشت شد. در این مجموعه، دو لایسیمتراصلی انتخاب و آبیاری آنها در حد ظرفیت زراعی تنظیم شد. در دو طرف هر کدام از آنها، لایسیمترهای مشابه‌‌ای به‌عنوان حاشیه قرارداشت.در طول دوره آزمایش، آب ورودی و خروجی لایسیمترها و ویژگیهای آویشن شامل وزن خشک اندام هوایی، میزان تبخیر- تعرق و کارایی مصرف آب در آویشن اندازه گیری شد. بهمنظور برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع چمن، از روشهای محاسباتی بلانی‌کریدل فائو و روش استاندارد پنمن‌مانتیث فائو استفاده شد. ضریب گیاهی آویشن در طول دوره رشد، از نسبت تبخیر-تعرق آویشن به تبخیر- تعرق گیاه مرجع چمن( بر پایه روش پنمن‌مانتیث فائو) بدست آمد. طبق نتایج بدست آمده، مقدار تبخیر-تعرق تجمعی گیاه مرجع به روشهای بلانی‌کریدل فائو وپنمن‌مانتیث فائو بهترتیب 715 و 637 میلی‌متر بود. در لایسیمترها نیز مقدار تبخیر- تعرق آویشن دنایی تا ابتدای گلدهی برابر 100 میلی‌متر،تا ابتدای تولید بذر معادل 455 میلی‌متر و تا انتهای مرحله بذردهی برابر 622 میلی‌متر تعیین شد.ضریب گیاهی آویشن در مراحل چهارگانه ابتدایی(Initial)، توسعه(Development)، میانی (Mid-season) و انتهایی (Late-season)رشد بهترتیب 33/0، 65/0، 20/1 و 99/0 و کارایی مصرف آب 4/0 گرم‌برلیتر برآورد شد. با تعیین ضریب گیاهی و نیازآبی آویشن دنایی، ضمن کمک به طراحی سیستمهای هوشمند و آبیاری مکانیزه، امکان برنامهریزی و مدیریت آبیاری در طول دوره رشد گیاه نیز فراهم خواهد شد.
فاطمه جعفری صیادی؛ محمد علی غلامی سفیدکوهی؛ میرخالق ضیاء تباراحمدی
چکیده
تعیین نیاز آبی گیاهان از عوامل مؤثر در برنامهریزی دقیق آبیاری است. ضریب گیاهی به عنوان نماینده ویژگیهای گیاهان مختلف در معادله محاسبه تبخیر- تعرق گیاهی دارای اهمیت بسیار است. محاسبه این ضریب با روابط و روشهای موجود هزینهبر و زمانبر بوده و اطلاعات حاصل از این روشها به صورت نقطهای گزارش میشود، در حالیکه امروزه ...
بیشتر
تعیین نیاز آبی گیاهان از عوامل مؤثر در برنامهریزی دقیق آبیاری است. ضریب گیاهی به عنوان نماینده ویژگیهای گیاهان مختلف در معادله محاسبه تبخیر- تعرق گیاهی دارای اهمیت بسیار است. محاسبه این ضریب با روابط و روشهای موجود هزینهبر و زمانبر بوده و اطلاعات حاصل از این روشها به صورت نقطهای گزارش میشود، در حالیکه امروزه یافتن روشهای محاسبه ضریب گیاهی در سطوح گسترده مورد توجه میباشد. در این میان روشهای مبتنی بر سنجش از دور مورد استقبال بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف برآورد ضریب گیاهی(Kc) و شاخص سطح برگ (LAI) برنج در مراحل مختلف زراعی با استفاده از سنجنده OLIانجام شد. بدین منظور، دادههای شاخص سطح برگ در مراحل مختلف رشد طی دو فصل زراعی (1394-1393) و (1395-1394) از دو قطعه شالیزار 65 و 15 هکتاری در شمال شهرستان ساری مورد استفاده قرار گرفت. مقدار متوسط ضریب گیاهی برآورد شده در مراحل نشا، پنجهزنی، خوشهدهی و رسیدن به ترتیب 92/0، 24/1، 19/1 و 12/1 به دست آمد که نشان از وجود رابطه خطی بین این ضریب و شاخص تفاوت نرمال شده گیاهی (NDVI)دارد (97/0 r >). نتایج نشان میدهد که شاخص NDVIبرآوردگر خوبی برای ضریب گیاهی برنج است. همچنین شاخص رشد برنج (RGVI)نیز در تمامی مراحل دارای ضریب همبستگی 93/0 r > بود. براساس یافتهها، شاخص رشد برنج (RGVI) برآوردگر خوبی برای تعیین شاخص سطح برگ (LAI) محسوب میشود و تقریباً در تمامی مراحل رشد گیاه، بیش از 90 درصد تغییرات مقدار شاخص سطح برگ را پیشبینی مینماید.
علی شینی دشتگل؛ سعید برومند نسب؛ عبد علی ناصری
چکیده
برای اطمینان از کارکرد بهینه‌ی سامانههای آبیاری قطرهای، باید به‌صورت دورهای عملکرد آنها را مورد ارزیابی قرار داد. این پژوهش،باهدفارزیابیفنی و هیدرولیکیسامانهآبیاریقطرهایزیرسطحی روی گیاه نیشکردرایستگاه پژوهشی مؤسسه تحقیقات و آموزش نیشکر خوزستان،درسالهای زراعی96-1395 و 97-1396،انجامشد.بدینمنظور،چهارلترال(ابتدایی،یکسوم،دوسوموانتهایی)، ...
بیشتر
برای اطمینان از کارکرد بهینه‌ی سامانههای آبیاری قطرهای، باید به‌صورت دورهای عملکرد آنها را مورد ارزیابی قرار داد. این پژوهش،باهدفارزیابیفنی و هیدرولیکیسامانهآبیاریقطرهایزیرسطحی روی گیاه نیشکردرایستگاه پژوهشی مؤسسه تحقیقات و آموزش نیشکر خوزستان،درسالهای زراعی96-1395 و 97-1396،انجامشد.بدینمنظور،چهارلترال(ابتدایی،یکسوم،دوسوموانتهایی)، انتخابو رویهرلترالچهارقسمتابتدایی،یکسوم،دوسوموانتهاییمشخصشد. سپس،بهمدتسهدقیقه،حجمآبخروجیدرهرنقطهاندازهگیری و پارامترهای ارزیابی سامانه محاسبه شد.نتایج ارزیابی قطرهچکانها در آزمایشگاه نشاندادکه ضریبتغییرات ساخت (Cv)،ضریبیکنواختی (Cu)ویکنواختی پخش(Eu)، بهترتیب 15% ، 90% و 84 درصد و مقادیر توان x و ضریب k در معادله دبی- فشار بهطور میانگین بهترتیب 043/0- و 41/2 بود. میانگین مقادیر ضریب یکنواختی (Cu)،یکنواختی پخش(Eu)، ضریب تغییرات دبی (Vqs) و ضریب یکنواختی آماری (Uqs)، طی دو فصل زراعی، بهترتیب 2/89%، 8/87%، 3/10% و 7/89 درصد بود که بر اساس این نتایج، عملکرد سامانه بهطور کلی در محدوده خوب قرار میگیرد. همچنین، با اندازهگیری فشار در نقاط مختلف سامانه در اواسط فصل زراعی دوم، شاخصهای ارزیابی ASAEشامل Vqs، Uqs، ضریب تغییرات فشارVhs)) و عملکرد کلی قطرهچکانها (Vpf)، بهترتیب 9%، 91%، 25% و 13 درصد بودند. به این ترتیب، سامانه آبیاری مورد مطالعه از نظر عملکرد کلی قطرهچکانها و یکنواختی توزیع، در محدوده نسبتاً خوب و خوب قرار گرفت.
پیمان افراسیاب؛ معصومه دلبری؛ رسول اسدی
چکیده
جهت بررسی اثر سطوح مختلف پتانسیل ماتریک خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف خیار گلخانهای در منطقه جیرفت، آزمایشی بصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در قالب طرح کرتهای یکبار خرد شده با سه تکرار طی دو سال 1392 و 1393در یک خاک لوم رسیاجرا گردید. در این تحقیق سطوح آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح پتانسیلی (45=1I، 60=2I و 75=3I سانتیبار ...
بیشتر
جهت بررسی اثر سطوح مختلف پتانسیل ماتریک خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف خیار گلخانهای در منطقه جیرفت، آزمایشی بصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در قالب طرح کرتهای یکبار خرد شده با سه تکرار طی دو سال 1392 و 1393در یک خاک لوم رسیاجرا گردید. در این تحقیق سطوح آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح پتانسیلی (45=1I، 60=2I و 75=3I سانتیبار در شروع آبیاری) و سه رقم بذر خیار گلخانهای به عنوان عامل فرعی(نگین=1V، هیلارس=2V و دومینوس=3V)مورد مقایسه قرار گرفتند. میزان آب مصرفی در تیمارهای پتانسیلی 45، 60 و 75 سانتیبار بهترتیب 6300، 5100 و 3900 مترمکعب در هکتار بدست آمد که میزان آب مصرفی نقطه پتانسیلی 45 سانتیبار با شرایط استفاده از تشت تبخیر، 18 درصد کمتر بود. نتایج نشان داد که شاخصهای عملکرد، سطح برگ، ارتفاع بوته، طول و قطر میوه در سطح پتانسیلی 60 سانتیبار، بهترتیب به‌میزان 7/2 درصد، 2 درصد، 2 درصد، 73/0 درصد و 3/2 درصد نسبت به سطح پتانسیلی 45 سانتیبار کاهش یافت، با این وجود صرفه‌جویی 1200 مترمکعب آب و افزایش 22 درصدی کارآیی مصرف را در پی داشت. از طرف دیگر عملکرد و کارآیی مصرف آب در رقم دومینوس بهترتیب 2/6 درصد و 2/13 درصدنسبت به رقم نگین و 4/6 درصد و 7/13 درصد نسبت به رقم هیلارس بیشتر بود. بر اساس نتایج، سطح پتانسیلی 60 سانتیبار اعمال شده در رقم دومینوس در سیستم آبیاری قطرهای میتواند در افزایش عملکرد، کارآیی مصرف آب و سطح زیرکشت خیار گلخانهای نقش مؤثری داشته باشد.
مصلح‌الدین رضایی
چکیده
افزایش شوری آب و کاهش منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در مناطق مرکزی ایران لزوم بکارگیری مدیریت‌های مناسب برای جلوگیری از کاهش عملکرد گیاهان در اثر شوری را می‌طلبد. استفاده از خاکپوش‌های پلی‌اتیلن یکی از راهکارهای کاهش اثرات سوء شوری بر گیاهان میباشد. در این پژوهش، تاثیر ترکیب فاکتوریل چهار سطح شوری آب آبیاری دو، چهار، شش و هشت ...
بیشتر
افزایش شوری آب و کاهش منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی در مناطق مرکزی ایران لزوم بکارگیری مدیریت‌های مناسب برای جلوگیری از کاهش عملکرد گیاهان در اثر شوری را می‌طلبد. استفاده از خاکپوش‌های پلی‌اتیلن یکی از راهکارهای کاهش اثرات سوء شوری بر گیاهان میباشد. در این پژوهش، تاثیر ترکیب فاکتوریل چهار سطح شوری آب آبیاری دو، چهار، شش و هشت دسی زیمنس بر متر (dS m-1)و دو تیمار خاکپوش پلاستیکی شامل خاکپوش شفاف و مشکی و شاهد(بدون خاکپوش، زمین لخت)، در یک طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار بر عملکرد میوه طالبی (رقم شاه‌آبادی) بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری آب آبیاری بر عملکرد میوه، متوسط وزن یک میوه، عملکرد یک بوته، تعداد میوه برداشتی مرغوب و نامرغوب و عملکرد میوه مرغوب و نامرغوب (در حد احتمال یک درصد) و بر تعداد میوه در بوته (در حد احتمال پنج درصد) معنیدار شد.همچنین اثر خاکپوش بر عملکرد میوه و متوسط وزن میوه در متر مربع و عملکرد یک بوته (در سطح احتمال یک درصد) و بر تعداد میوه در متر مربع و تعداد میوه در بوته (در سطح احتمال پنج درصد) معنیدار شد ولی اثر متقابل شوری در خاکپوش معنیدار نشد. عملکرد میوه در تیمارهای شوری دو، چهار، شش و هشت دسی زیمنس بر متر بترتیب برابر با12/5، 01/4، 04/3 و 94/2 کیلوگرم در متر مربع بود که در حد احتمال یک درصد معنیدار شد. اختلاف عملکرد و خصوصیات اندازهگیری شده میوه بین تیمارهای خاکپوش پلاستیکی شفاف و مشکی معنیدار نشد ولی بین خاکپوش‌های مشکی و شفاف معنیدار شد.عملکرد تیمار شاهد، خاکپوش مشکی و شفاف بترتیب برابر با 18/2، 47/4 و 69/4 کیلوگرم در متر مربع بود. در انتهای فصل رشد شوری اختلاف شوری خاک بین تیمارهای خاکپوش پلاستیکی با شاهد (در حد احتمال پنج درصد) معنیدار ولی بین تیمارهای خاکپوش مشکی و شفاف معنیدار نشد. عصاره اشباع خاک (ECe) در عمق 60-0 سانتیمتری خاک با افزایش شوری آب آبیاری افزایش داشت و از dS m-15/4 در شوری آب آبیاریdS m-12به dS m-111 در شوری آب آبیاریdS m-18 افزایش نشان داد. با افزایش شوری آب آبیاری اثر خاکپوش پلاستیکی بر کاهش شوری خاک بیشتر شد. رابطهYr=100- 7.1X(ECe-2.48) بین عملکرد نسبی (Yr) و ECeدر عمق 60-0 سانتمتری خاک بدست آمد، بنابراین طالبی گیاهی نسبتاً حساس به شوری میباشد و استفاده از خاکپوش پلاستیکی برای کاهش تنش شوری و زود رسی میوه توصیه میگردد.
خدیجه براتی؛ جهانگیر عابدی کوپایی؛ الهام درویشی؛ آرش آذری؛ علی یوسفی
چکیده
در انجام محاسبات سند ملی آب کشور، از دوره آماری 25 ساله 1374-1349 برای محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل روزانه بهره گرفته شده است. با توجه به تغییرات اقلیمی ایجاد شده در سالهای اخیر، به روز رسانی این کار ارزشمند ملی ضروری به نظر میرسد. از آنجا که تاکنون مطالعهای در خصوص تعیین میزان تغییرات مقادیر نیاز خالص آبیاری گیاهان الگوی کشت دشت ...
بیشتر
در انجام محاسبات سند ملی آب کشور، از دوره آماری 25 ساله 1374-1349 برای محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل روزانه بهره گرفته شده است. با توجه به تغییرات اقلیمی ایجاد شده در سالهای اخیر، به روز رسانی این کار ارزشمند ملی ضروری به نظر میرسد. از آنجا که تاکنون مطالعهای در خصوص تعیین میزان تغییرات مقادیر نیاز خالص آبیاری گیاهان الگوی کشت دشت کرمانشاه در شرایط آب و هوایی کنونی نسبت به مقادیر ارائه شده در نرمافزار NETWAT صورت نگرفته است. لذا در این تحقیق، این موضوع مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، برای محاسبه نیاز آبی گیاهان، از آمار هواشناسی سالهای 66-1365 تا 95-1394 استفاده شد و به منظور برآورد نیاز خالص آبیاری الگوی کشت دشت کرمانشاه از نرم افزار ET0 Calculatorبرای محاسبه تبخیر و تعرق گیاه مرجع استفاده شد. سپس مقادیر تبخیر و تعرق گیاهان الگوی کشت، مقادیر باران مؤثر، و در ادامه مقادیر نیاز خالص آبیاری گیاهان محاسبه شدند. نتایج حاصل از مقایسه مقادیر بدست آمده در این تحقیق با مقادیر موجود در نرمافزار NETWATنشان داد که برای اغلب گیاهان، مقادیر بدست آمده در این تحقیق به طور میانگین 2/1 برابرِ مقادیر ارائه شده در نرمافزار NETWATمیباشد. این نسبت برای دو گیاه گندم و جو تقریباً 2 و برای گیاهان شبدر، گرمک و طالبی، نخود و بادام تقریباً یک میباشد. نتایج تحقیقات لایسیمتری در منطقه مورد مطالعه، مؤید درستی محاسبات انجام گرفته در این تحقیق میباشد.
حسین نوروزی؛ حبیب اله روشنفکر؛ پیمان حسیبی؛ موسی مسگرباشی
چکیده
در این آزمایش اثر سطوح مختلف شوری آب آبیاری ( 7/1، 5 ،10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر) بر عملکرد و کیفیت دو رقم ارزن علوفهای ( نوتریفید و باستان) بررسی گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو عامل در سه تکرار طی سال زراعی1390- 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری عملکرد ماده خشک، کاهش یافت. بیشترین ...
بیشتر
در این آزمایش اثر سطوح مختلف شوری آب آبیاری ( 7/1، 5 ،10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر) بر عملکرد و کیفیت دو رقم ارزن علوفهای ( نوتریفید و باستان) بررسی گردید. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو عامل در سه تکرار طی سال زراعی1390- 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری عملکرد ماده خشک، کاهش یافت. بیشترین مقدار ماده خشک کل مربوط به تیمار شاهد در ارزن نوتریفید (2/83 گرم بر بوته) و کمترین مقدار مربوط به شوری 20 دسی زیمنس بر متر در ارزن باستان (5/23 گرم بر بوته) بود. کیفیت علوفه و مواد معدنی موجود در اندام های هوایی دو رقم مورد مطالعه تحت تأثیر تنش شوری قرار گرفتند. با افزایش تنش شوری درصد پروتئین، محتوای پتاسیم، کلسیم و منیزیم اندام های هوایی کاهش یافتند ولی درصد فیبر خام و محتوای سدیم افزایش نشان دادند. در تیمار 20 دسی زیمنس بر متر عملکرد ماده خشک ارزن نوتریفید و باستان به ترتیب 44% و 57% نسبت به شاهد کاهش نشان داد. در شوری 10 دسی زیمنس بر متر، ارزن نوتریفید و باستان به ترتیب 24% و 34% نسبت به تیمار شاهد کاهش عملکرد داشتند. بنابراین در این تحقیق مشخص گردید که آستانه تحمل به شوری ارزن نوتریفید تا 5 دسی زیمنس بر متر و ارزن باستان تا 7/1 دسی زیمنس بر متر (تیمار شاهد) می باشد.
رضا بهراملو؛ سید محسن سیدان
چکیده
روند رشد جمعیت و محدودیت منابع تولید، ضرورت و اهمیت ارتقاء بهرهوری این منابع را بیش از پیش نمایان میسازد. با توجه به محدودیت منابع آب و خاک، تنها راه ارتقاء کمیت تولیدات کشاورزی افزایش اثر عوامل تولید است که در پژوهش حاضر در مورد محصول سیبزمینی در دو سیستم آبیاری بارانی و نشتی تحت مدیریت زارعین مورد بررسی قرار گرفته است. ...
بیشتر
روند رشد جمعیت و محدودیت منابع تولید، ضرورت و اهمیت ارتقاء بهرهوری این منابع را بیش از پیش نمایان میسازد. با توجه به محدودیت منابع آب و خاک، تنها راه ارتقاء کمیت تولیدات کشاورزی افزایش اثر عوامل تولید است که در پژوهش حاضر در مورد محصول سیبزمینی در دو سیستم آبیاری بارانی و نشتی تحت مدیریت زارعین مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با روش نمونهگیری طبقهبندی شده و با تکمیل پرسشنامه از 95 سیبزمینیکار در منطقه انجام شده است. مقدار آب مصرفی در سیستم نشتی با استفاده از دستگاه WSC فلوم و در سیستم بارانی که از نوع کلاسیک ثابت بود با استفاده از نصب کنتور در ابتدای قطعات و در سه مرحله، با اندازهگیری دبی آبپاشها انجام شد. در سنجش بهرهوری نهادهها از تابع تولید استفاده شد. برای این هدف و به منظور تعیین رابطه محصول با نهادههای تولید، تابع تولید کاب داگلاس به کار رفت. بر اساس نتایج حاصله، در سیستم آبیاری بارانی میانگین بهرهوری بذر و کود فسفات به ترتیب 9/10 و 1/169 کیلوگرم محصول برای هر کیلوگرم بذر و کود فسفات و بهرهوری آب، 5/6 کیلوگرم محصول در هر مترمکعب آب اندازهگیری شد. در سیستم آبیاری نشتی میانگین بهرهوری بذر و کود فسفات به ترتیب 8/9 و 6/158 کیلوگرم محصول برای هر کیلوگرم بذر و کود فسفات بود. بهرهوری آب در این روش آبیاری سه کیلوگرم محصول در هر متر مکعب آب به دست آمد. بنابر این ضرورت دارد برای افزایش بهرهوری عوامل تولید و استفاده بهینه از منابع آبی از روشهای نوین آبیاری بجای روش آبیاری نشتی استفاده شود.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
سعید قوامسعیدی نوقابی؛ علی شهیدی؛ حسین حمامی
چکیده
تعیین نیاز آبی گیاه در برنامهریزی آبیاری و در نتیجه مدیریت درست آب در بخش کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این رابطه، از روش بیلان آبی به کمک لایسیمترها استفاده میشود. از این رو، پژوهشی با هدف تعیین نیاز آبی گیاه شاهدانه (Cannabis sativa L.)در سال 1396 در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند صورت گرفت. بدین منظور از شش عدد لایسیمتر وزنی ...
بیشتر
تعیین نیاز آبی گیاه در برنامهریزی آبیاری و در نتیجه مدیریت درست آب در بخش کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این رابطه، از روش بیلان آبی به کمک لایسیمترها استفاده میشود. از این رو، پژوهشی با هدف تعیین نیاز آبی گیاه شاهدانه (Cannabis sativa L.)در سال 1396 در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند صورت گرفت. بدین منظور از شش عدد لایسیمتر وزنی استفاده شد و نیاز آبی شاهدانه با معادله بیلان آب محاسبه گردید که سه لایسیمتر به محاسبه تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع (چمن معمول برای فضای سبز با ارتفاع 12 سانتیمتر) اختصاص یافت و در سه لایسیمتر دیگر گیاه شاهدانه کشت شد. بر اساس نتایج بدست آمده از معادله بیلان آب، میزان تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع و تبخیر-تعرق پتانسیل شاهدانه بهترتیب برابر 6/899 و 89/688 میلی‌متر بود. طول مراحل مختلف رشد گیاه شامل مراحل ابتدایی، توسعه، میانی و انتهایی بهترتیب برابر 30، 55، 75 و 20 روز بدست آمد. همچنین مقادیر ضریب گیاهی شاهدانه در مراحل چهارگانه رشد گیاه بهترتیب برابر 28/0، 68/0، 01/1 و 54/0 بدست آمد. این مقادیر برای برآورد نیاز آبی و مدیریت آبیاری گیاه شاهدانه توصیه میشوند.
علی عطایی؛ مهدی اکبری؛ محمدرضا نیشابوری؛ زهرا غفاری؛ داوود زارع حقی
چکیده
بهمنظور مطالعه اثرات تغییر سامانههای آبیاری قطرهای سطحی به زیرسطحی بر پاسخ گیاهی، یک باغ پسته 10 هکتاری از شهرستان شهریار انتخاب و تیمارهای آبیاری شامل قطرهای سطحی با آب شور (DI)، قطرهای زیر سطحی با آب شور (SDI) و قطرهای سطحی با آب غیرشور(A) در آن پیاده شد و پاسخهای گیاهی اندازهگیری شد. نتایج بررسی توزیع شوری نشان داد ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه اثرات تغییر سامانههای آبیاری قطرهای سطحی به زیرسطحی بر پاسخ گیاهی، یک باغ پسته 10 هکتاری از شهرستان شهریار انتخاب و تیمارهای آبیاری شامل قطرهای سطحی با آب شور (DI)، قطرهای زیر سطحی با آب شور (SDI) و قطرهای سطحی با آب غیرشور(A) در آن پیاده شد و پاسخهای گیاهی اندازهگیری شد. نتایج بررسی توزیع شوری نشان داد که بیشترین تجمع املاح در دوایر هم مرکز به دور از قطره چکان رخ داده است که در DI عمق 30 تا 50 و فاصله عرضی 70 تا 100 سانتیمتری از درخت، و در SDI لایه سطحی 0 تا 20 و فاصله عرضی 60 تا 80 سانتیمتری از درخت نقاط تجمع املاح بوده است. تمام پاسخهای گیاهی در تیمار آب غیرشور به طور معنیداری شرایط مساعدتری را نشان دادند. بر خلاف تیمار A، دمای تاج گیاه و اختلاف آن با دمای اتمسفر بین دو سامانه آبیاری DI و SDIتغییرات معنیداری را نشان نداد. اما در شاخص تنش آب گیاه (CWSI) با نرمالسازی دمای تاج گیاهی نسبت به اثرات محیطی، اختلاف بین دو سامانه آبیاری معنیدار گردید و مقدار آن در SDIکمتر از DI بهدست آمد. هدایت روزنهای نیز در SDI بهطور معنیداری بیشتر از DI اندازهگیری شد. بر اساس جریان شیره آوندی، با وجودی که تیمار A به طور معنیداری بیشترین جریان را داشت، در طول 24 ساعت اختلاف معنیداری بین دو سامانه آبیاری DIو SDIمشاهده نگردید، اما با میانگینگیری این شاخص برای طول روز و بهخصوص ساعات اوج تنش اختلاف معنیدار شد. با توجه به حجم یکسان آب آبیاری در دو تیمار DIو SDI، نتیجهگیری میشود که سامانه SDIبا توزیع مناسب شوری، شرایط بهتری را برای جذب آب توسط گیاه فراهم نموده و باعث کاهش تنش رطوبتی بهخصوص در ساعات اوج تعرق میگردد. هرچند استفاده از سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی نیازمند مطالعات طولانی مدت میباشد، اما با توجه به پاسخهای گیاهی مشاهده شده و همچنین از نقطه نظر توزیع شوری در خاک، استفاده از این سامانه آبیاری برای درختان پسته قابل توصیه است.
پوریا عطائی؛ نسیم ایزدی
چکیده
انتقال مدیریت آبیاری به کشاورزان یکی از مباحث مهم و ضروری برای برنامهریزان مسائل آبیاری در سطح جهان است. انتقال مدیریت آبیاری یا مدیریت مشارکتی آبیاری به وسیله تشکلهای آببران به عنوان یک راهکار شایع در جهان در آمده است. تشکلهای آببران به‌عنوان یکی از روشهای مدیریت مشارکتی،راهخوبی برای حذف مشکلات شبکه‌های آبیاری ...
بیشتر
انتقال مدیریت آبیاری به کشاورزان یکی از مباحث مهم و ضروری برای برنامهریزان مسائل آبیاری در سطح جهان است. انتقال مدیریت آبیاری یا مدیریت مشارکتی آبیاری به وسیله تشکلهای آببران به عنوان یک راهکار شایع در جهان در آمده است. تشکلهای آببران به‌عنوان یکی از روشهای مدیریت مشارکتی،راهخوبی برای حذف مشکلات شبکه‌های آبیاری و زهکشی کشوراست. هدف اصلی این پژوهش تحلیل مسئولیتها و موانع ایجاد تشکلهای آببران از دیدگاه بهرهبرداران بود. جمعیت این مطالعه، کلیه کشاورزان تحت پوشش طرح شبکه آبرسانی بند فیض‌آباد در استان فارس بوده است (192 نفر). حجم نمونه با استفاده از روش نمونهگیری طبقهبندی تصادفی، 127 نفر برآورد گردید. ابزار مورد استفاده برای جمعآوری دادهها پرسشنامه بود که روایی صوری آن بوسیله پانلی از متخصصین تأیید و برای بررسی پایایی آن نیز آزمون راهنما اجرا شد که آلفای کرونباخ برای مسئولیتها 79/0 و برای موانع 86/0 بود. نتایج نشان داد که مسئولیتهای تشکلهای آببران از دیدگاه بهرهبرداران در چهار دسته بهرهبرداری و حفاظت از شبکه آبیاری، مسئولیت نهادی و مسئولیت زراعی و موانع ایجاد تشکلهای آببران نیز در چهار دسته موانع اجتماعی، سازمانی، مدیریتی و آگاهیرسانی و دانش کشاورزان قرار گرفتند. حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری مهمترین مسئولیت از دیدگاه بهره برداران بوده است. لذا، پیشنهاد میشود ابتدا مسئولیت حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری به تشکلها واگذار شود و سپس، با ظرفیتسازی و توانمندسازی بهرهبرداران سایر مسئولیتها را واگذار نمود.
محبوبه ناصری؛ حسین آروئی؛ محمد کافی؛ حسین نعمتی
چکیده
تنش شوری یکی از تنشهای غیر زیستی مهم است که باعث کاهش رشد گیاهان می شود. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات فیزیولوژیک گیاه سبزی دارویی شنبلیله آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. در این طرح تیمارهای آزمایشی شامل 0، 60، 120و 180 میلیمولار کلرید سدیم آب آبیاری به صورت کاملاً تصادفی با 10 تکرار ...
بیشتر
تنش شوری یکی از تنشهای غیر زیستی مهم است که باعث کاهش رشد گیاهان می شود. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات فیزیولوژیک گیاه سبزی دارویی شنبلیله آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. در این طرح تیمارهای آزمایشی شامل 0، 60، 120و 180 میلیمولار کلرید سدیم آب آبیاری به صورت کاملاً تصادفی با 10 تکرار اعمال گردید. اثر سطوح مختلف شوری بر وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک میوه، شاخص کلروفیل و نسبت کلروفیلa/bمعنیدار(p <0.05) بود. بر اساس نتایج آزمایش آب شور بر صفات فیزیولوژیکی گیاه شنبلیله اثر منفی گذاشت بطوریکه شوری در غلظتهای 60، 120 و 180 میلیمولار کلرید سدیم آب آبیاری به ترتیب باعث کاهش 37%، 50% و 53 درصد زیست توده اندام هوایی، 8%، 34% و 45 درصد زیست توده میوه، 1%، 2% و 16 درصد شاخص کلروفیل و 0، 4% و 27 درصد کلروفیل a/bشد.
یحیی چوپان؛ عباس خاشعی سیوکی؛ علی شهیدی
چکیده
در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، استفاده از پساب برای آبیاری امری اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر آبیاری با پساب بر گیاه پنبه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار آبیاری و سه تکرار اجرا گردید. تیمار های این تحقیق آب چاه T1، فاضلاب شهری تصفیه شده تربت حیدریه T2، ترکیب 50 درصد آب چاه و 50 درصد فاضلاب ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، استفاده از پساب برای آبیاری امری اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر آبیاری با پساب بر گیاه پنبه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار آبیاری و سه تکرار اجرا گردید. تیمار های این تحقیق آب چاه T1، فاضلاب شهری تصفیه شده تربت حیدریه T2، ترکیب 50 درصد آب چاه و 50 درصد فاضلاب تصفیه شده T3، آبیاری یک در میان آب و فاضلاب T4، و ترکیب 34 درصد آب چاه و 66 درصد فاضلاب تصفیه شده مورد استفاده کشاورزان منطقه: T5بود و تیمار آب چاه به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. براساس نتایج بهدست آمده از میانگین مربعات صفات، نوع آب آبیاری در صفات عملکرد وش، تعداد قوزه در بوته، تعداد برگ و ارتفاع گیاه در سطح احتمال یک درصد و برای صفت قطر ساقه در سطح احتمال پنج درصد معنیدار شد. براساس نتایج، بیشترین و کمترین عملکرد وش در تیمارهای T3و T1به ترتیب با مقادیر 6/133 و 8/78 گرم در بوته به دست آمده است. بیشترین مقدار برای صفات تعداد برگ و قطر ساقه در تیمار T5با مقادیر 3/45 برگ و 5/9 میلی‌متر میباشد. بیشترین تعداد قوزه در تیمار T2و کمترین تعداد قوزه در تیمار شاهد به ترتیب با مقادیر 3/16 و 8 مشاهده شد.
کاوه لیموچی؛ مهرداد یارنیا؛ عطا اله سیادت؛ ورهرام رشیدی؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
به منظور بررسی اثر دورهای مختلف آبیاری بر عملکرد دانه و فتوسنتز جاری ژنوتیپهای برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در استان خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل بود بر چهار دور آبیاری (یک، سه، پنج و هفت روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرتهای اصلی و ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر دورهای مختلف آبیاری بر عملکرد دانه و فتوسنتز جاری ژنوتیپهای برنج، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در استان خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل بود بر چهار دور آبیاری (یک، سه، پنج و هفت روزه) و 12 ژنوتیپ برنج که به ترتیب در کرتهای اصلی و فرعی قرار داشتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که سطوح اصلی دور آبیاری، ژنوتیپ و اثر متقابل این دو، بر کلیه صفات مورد بررسی اثر معنیداری در سطح یک درصد داشتند. میزان و سهم فتوسنتز جاری در دور آبیاری سه روزه دارای بیشترین میزان نسبی، نسبت به دیگر تیمارها به ترتیب با متوسط عملکرد 9/4586 کیلوگرم در هکتار و 3/89 درصد بود. همچنین با توجه به همبستگی مثبت و بسیار بالای عملکرد دانه با صفات میزان و سهم فتوسنتز جاری به ترتیب با ضرایب **9/0=r و **5/0=r میتوان نتیجه گرفت که دلیل اصلی افزایش عملکرد دانه ژنوتیپهای برنج در دور آبیاری مزبور افزایش صفات مرتبط با فتوسنتز جاری و تخصیص بیشتر مواد حاصل از فتوسنتز به مخزن اصلی گیاه میباشد به گونهای که ژنوتیپ IR 81025-B-327-3در دور آبیاری سه روزه که بیشترین میزان فتوسنتز جاری را داشت، با بالابودن نسبی سهم و راندمان فتوسنتز جاری از بیشترین عملکرد دانه با متوسط 1/6555 کیلوگرم در هکتار برخوردار بود. احتمالاً دلیل افزایش عملکرد ژنوتیپهای برنج با تحمل بیشتر به خشکی، بویژه در دور آبیاری سه روزه، را میتوان به دلیل توانایی منبع برگ در افزایش صفات مورد بررسی و بالا بودن حجم مخزن در دریافت کامل مواد فتوسنتزی ناشی از فرایندهای مرتبط با این صفات دانست.
شهرام کریمی گوغری؛ رسول اسدی؛ مهدیه ساعی
چکیده
افزایش روزافزون جمعیت، بهرهبرداری بهینه از منابع آب به ویژه در بخش کشاورزی را ضروری ساخته است. بهمنظور ارزیابی فنی و اقتصادی سیستمهای آبیاری شیاری و قطرهای در کشت پنبه، آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 1389 به اجرا درآمد. در این تحقیق عامل اصلی شامل سه مقدار آب (100% ، 80% و 60% نیاز آبی) و ...
بیشتر
افزایش روزافزون جمعیت، بهرهبرداری بهینه از منابع آب به ویژه در بخش کشاورزی را ضروری ساخته است. بهمنظور ارزیابی فنی و اقتصادی سیستمهای آبیاری شیاری و قطرهای در کشت پنبه، آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 1389 به اجرا درآمد. در این تحقیق عامل اصلی شامل سه مقدار آب (100% ، 80% و 60% نیاز آبی) و عامل فرعی شامل دو روش آبیاری (آبیاری شیاری و آبیاری قطرهای) بودند. نتایج نشان داد که میزان عملکرد، بهرهوری آب مصرفی، وزن غوزه و و تعداد غوزه در بوته در سیستم آبیاری قطرهای به ترتیب به میزان 8، 44، 15 و 33 درصد نسبت به سیستم آبیاری شیاری افزایش داشت و میزان آب مصرفی 40 درصد کاهش یافت. همچنین مقایسه دو تیمار 100 و 80 درصد نیاز آبی نشان داد که تیمار 100 درصد نیاز آبی از افزایش 6/1 درصدی عملکرد، 9 درصدی تعداد غوزه در بوته و 6/3 درصدی وزن غوزه نسبت به تیمار 80 درصد نیاز آبی برخوردار بود و از طرفی افزایش 18 درصد بهرهوری آب و صرفه‌جویی 1900 مترمکعب آب (19 درصد آب مصرفی) در هکتار از نقاط قوت تیمار 80 درصد نیاز آبی بود. بهرهوری اقتصادی نیز نشان داد که تیمار 80 درصد نیاز آبی اعمال شده در سیستم آبیاری قطرهای از بهترین جایگاه برخوردار است. لذا برای افزایش سود کشاورزان و استفاده بهینه از منابع آب، بهنظر میرسد اعمال 20 درصد کمآبیاری نسبت به تأمین نیاز کامل آبی گیاه میتواند بسیار سودمند باشد.
مسعود شاکرمی؛ صفر معروفی؛ قاسم رحیمی؛ فرشاد دشتی
چکیده
به منظور تعیین میزان انتقال برخی از فلزات سنگین به عمق خاک در نتیجه کاربرد پسماندهای شهری (فاضلاب و کمپوست)، آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه فاکتور در سه تکرار انجام گرفت.فاکتورهای مورد بررسی شامل سه نوع آب آبیاری: آب معمولی بعنوان شاهد (1W)، فاضلاب تصفیه شده (2W) و ترکیب50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی (3W)، چهار سطح ...
بیشتر
به منظور تعیین میزان انتقال برخی از فلزات سنگین به عمق خاک در نتیجه کاربرد پسماندهای شهری (فاضلاب و کمپوست)، آزمایشی بصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه فاکتور در سه تکرار انجام گرفت.فاکتورهای مورد بررسی شامل سه نوع آب آبیاری: آب معمولی بعنوان شاهد (1W)، فاضلاب تصفیه شده (2W) و ترکیب50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی (3W)، چهار سطح کود کمپوست زباله شهری: بدون کمپوست (1C)، 40 تن در هکتار (2C)، 80 تن در هکتار (3C) و 120 تن در هکتار (4C) و سه عمق نمونهبرداری خاک:10 (1D)، 40 (2D)و 85 سانتیمتری(3D) از سطح خاک،بودند. با توجه به فاکتورهای مورد مطالعه، دوازده تیمار CiWj، دوازده تیمار WiDj و نه تیمار CiDjبررسی شدند. در این خصوص تعداد 36 عدد لایسیمتر فلزی حجمی با ابعاد 126 ×30 ×30 طراحی شد. خاک درون لایسیمترها دارای سه لایه: فوقانی (بافت رسی)، لایه میانی (لوم رسی) و لایه پایینی (لوم رسی شنی) بود. پس از طراحی و آماده‌سازی لایسیمترها، گیاه ریحان در آنها کشت گردید. بعد از برداشت ریحان، نمونههای خاک از اعماق 10، 40 و 85 سانتیمتر تهیه و مقادیر نیکل، سرب، کادمیوم، آهن، مس، روی و منگنز قابل جذب آنها اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که اثر نوع آب آبیاری، کمپوست و عمق بر کلیه عناصر معنیدار (05/0 p<) میباشد. همچنین برهمکنش دوگانه و سه گانه فاکتورها (بجز نوع آب آبیاری- کمپوست و نوع آب آبیاری- کمپوست- عمق)، بر کلیه عناصر معنیدار (05/0 p<) بود. بالاترین میانگین کلیه عناصر در عمق 10 سانتیمتر و مربوط به فاکتورهای 3W و 4Cبود. در تیمار 4C3W، مقادیر سرب (474)، کادمیوم (508)، مس (550)، روی (463) و آهن (411 درصد) و در تیمار 4C2W مقادیر نیکل (563) و منگنز (570 درصد) نسبت به تیمار شاهد افزایش داشتند.با توجه به نتایج گفته شده، برای کاهش خطرات بلندمدت زیست‌محیطی، پیشنهاد میگردد، پایش مستمر عناصر سنگین ناشی از کاربرد فاضلاب و کمپوست در خاک و منابع آب صورت گیرد.
یاسر فیض‌آبادی؛ حمیدرضا رحمانی
چکیده
تحقیق حاضر به منظور ارزیابی اقتصادی سیستم آبیاری تحت فشار در مزارع کشت توتفرنگی شهرستان بابلسر طی یک دوره چهار ساله از سال 1391 تا 1394 صورت پذیرفت. در ابتدا، با استفاده از روش نمونهگیری طبقهبندی نسبی تعداد 282 مزرعه کشت توتفرنگی (170 مزرعه با سیستم آبیاری غرقابی و 112 مزرعه مجهز به سیستم آبیاری قطرهای) انتخاب گردید. آمار مربوط ...
بیشتر
تحقیق حاضر به منظور ارزیابی اقتصادی سیستم آبیاری تحت فشار در مزارع کشت توتفرنگی شهرستان بابلسر طی یک دوره چهار ساله از سال 1391 تا 1394 صورت پذیرفت. در ابتدا، با استفاده از روش نمونهگیری طبقهبندی نسبی تعداد 282 مزرعه کشت توتفرنگی (170 مزرعه با سیستم آبیاری غرقابی و 112 مزرعه مجهز به سیستم آبیاری قطرهای) انتخاب گردید. آمار مربوط به هزینه و درآمد مزارع نمونه در طول چهار سال و با همکاری جهاد کشاورزی شهرستان بابلسر و بهرهبرداران نمونه جمعآوری شد. سپس دادههای جمعآوری شده با استفاده از شاخصهای ارزش حال خالص، نسبت منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش، بهرهبرداری از هر دو روش غرقابی و آبیاری قطرهای برای محصول توتفرنگی توجیه اقتصادی دارد. همچنین نتایج حاکی از این میباشد که در روش قطرهای ارزش حال خالص و نسبت منفعت به هزینه بزرگتر از روش غرقابی میباشد. مطابق با نتایج، نرخ بازده داخلی روش قطره ای نیز بیشتر از نرخ بازده داخلی روش غرقابی و برابر با 48 درصد بوده در حالیکه این نرخ برای آبیاری غرقابی 37 درصد میباشد. همچنین نسبت منفعت به هزینه در روش قطرهای برابر با ۴۸/۱ بوده در حالی که در روش غرقابی این نسبت برابر با ۳۷/۱ میباشد. بنابراین با توجه به بحران کم آبی در منطقه و کل کشور پیشنهاد میگردد که به توسعه سیستمهای آبیاری قطرهای جهت حفظ منابع آبی منطقه و کشور بیش از پیش توجه گردد.
هادی دهقان؛ مهدی مکاری؛ میثم عابدین پور
چکیده
با توجه به افت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی، بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی ضروری است. یکی از روشهای بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک، استفاده از توابع تولید آب- شوری- عملکرد میباشد. لذا این مطالعه بهمنظور پیشبینی عملکرد و اجزای عملکرد گیاه اسفناج و تعیین تابع تولید بهینه در شرایط تنش شوری و ...
بیشتر
با توجه به افت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی، بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی ضروری است. یکی از روشهای بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمهخشک، استفاده از توابع تولید آب- شوری- عملکرد میباشد. لذا این مطالعه بهمنظور پیشبینی عملکرد و اجزای عملکرد گیاه اسفناج و تعیین تابع تولید بهینه در شرایط تنش شوری و خشکی در منطقه کاشمر اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار شامل سه فاکتور شوری (آب شرب 75/0=S1، 4=S2، 8=S3دسیزیمنس بر متر) و سه سطح آبیاری (شامل آبیاری کامل (100% نیاز آبی)=I1، I175%= I2و I150%= I3) اجرا گردید. دادههای عملکرد و اجزای عملکرد اسفناج (شامل سطح برگ، ارتفاع گیاه، ارتفاع ساقه، طول ریشه، وزن خشک گیاه و وزن خشک ریشه) بر مدلهای مختلف توابع تولید شامل خطی ساده، کاب داگلاس، درجه دوم و متعالی برازش داده شد و پس از تعیین ضرایب توابع مختلف، تابع تولید بهینه اسفناج تعیین گردید. برای ارزیابی توابع مختلف از شاخصهای آماری میانگین مجذور مربعات خطای نرمال شده، میانگین مطلق خطا، کارایی مدلسازی، شاخص توافق و ضریب تعیین استفاده شد. نتایج نشان داد که ضریب تعیین (R2) برآورد وزن کل زیتوده توسط توابع درجه دوم، متعالی، خطی ساده و کابداگلاسبه ترتیب 93/0، 89/0، 88/0 و 86/0 بود. همچنین، بیشترین مقدار شاخصهای میانگین مجذور مربعات خطای نرمال شده و میانگین مطلق خطا مربوط به توابع خطی ساده و کاب داگلاس میباشد. بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق، تابع تولید درجه دوم به عنوان تابع تولید بهینه برای عملکرد و اجزای عملکرد گیاه اسفناج، در منطقه قابل توصیه میباشد.
هادی رمضانی اعتدالی؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد؛ مجتبی رمضانی اعتدالی
چکیده
از دیدگاه کشاورزی، خشکسالی زمانی که رطوبت خاک از نیاز واقعی محصول کمتر باشد و منجر به خسارت در محصول شود، اتفاق میافتد. برای بیان کمی خشکسالی، از شاخصهای خشکسالی استفاده می شود که بیشتر از بارندگی برای محاسبه این شاخصها استفاده میشود. اما خشکسالی از نظر کشاورزی بیشتر به رطوبت خاک توجه نموده و خاک را به عنوان ...
بیشتر
از دیدگاه کشاورزی، خشکسالی زمانی که رطوبت خاک از نیاز واقعی محصول کمتر باشد و منجر به خسارت در محصول شود، اتفاق میافتد. برای بیان کمی خشکسالی، از شاخصهای خشکسالی استفاده می شود که بیشتر از بارندگی برای محاسبه این شاخصها استفاده میشود. اما خشکسالی از نظر کشاورزی بیشتر به رطوبت خاک توجه نموده و خاک را به عنوان محیط اصلی برای تامین نیاز آبی در نظر میگیرد. از مهمترین شاخصهای خشکسالی که رطوبت خاک را به عنوان پارامتر ورودی در نظر میگیرد میتوان به شاخص خشکسالی رطوبت خاک (SMDI) اشاره کرد. اما برای برآورد رطوبت خاک مستلزم استفاده از مدلهایی برای تخمین آن است. هدف از این تحقیق، شبیهسازی رطوبت خاک با استفاده از مدل AquaCrop و استفاده از این نتایج در تعیین شاخص خشکسالی SMDI و مقایسه آن با شاخصهای خشکسالی بر اساس بارندگی مثل PNI، DI، SPI و CZI بین سالهای 2008-1982 در ایستگاه سینوپتیک قزوین است. نتایج شبیهسازی رطوبت خاک با استفاده از مدل AquaCrop نشان داد تغییرات ماهیانه رطوبت خاک در عمق پنج سانتیمتری بسیار شدید است. با افزایش عمق، تغییرات رطوبت خاک کمتر میشود. از عمق حدود 40 سانتیمتر به بعد، رطوبت ثابت باقی میماند. مطوبترین سال در ایستگاه موردنظر با توجه به مقدار شاخص SDMI با مقدار 7/2 در سال 1994 با مقدار و شدیدترین خشکسالی با مقدار 5/1- در سالهای 1997، 1999 و 2008 رخ داده است. در مورد شاخصهای دیگر، بیشترین و کمترین مقدار شاخصهای خشکسالی مطابق با تغییرات بارندگی و در سالهای 1982 و 2008 میباشد. نکته بسیار مهم در مورد شاخص SMDI این است که این شاخص علاوه بر شرایط کنونی رطوبت خاک به شرایط سال قبل نیز توجه دارد. شاخص SMDI کمترین ضریب تعیین را با شاخصهای خشکسالی دیگر و همچنین با بارندگی و تبخیر نشان میدهد