نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مؤسسه تحقیقات خاک و آب.

2 استاد گروه خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

واکنش گیاه به شوری طی مراحل مختلف رشد متفاوت است. از این موضوع می‌توان برای مدیریت آبهای نامناسب در دوره زمانی که تحمل گیاه به شوری بیشتر است استفاده نمود، بدون اینکه کاهش عملکردی رخ دهد. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی گیاه سورگوم (Sorghum bicolor L. Moench) رقم اسپیدفید، آزمایشی در یک خاک شور با بافت لوم شنی و در گلدانهای پلاستیکی به ارتفاع 15 و قطر دهانة هشت سانتی‌متر انجام گرفت. تیمارهای شوری شامل یک آب غیر شور (هدایت الکتریکی برابر 3/0 دسی‌زیمنس بر متر) و 12 تیمار آب شور با هدایت‌های الکتریکی 2، 4، 6، 8، 10، 12، 14، 16، 18، 20، 22 و 24 دسی‌زیمنس بر متر بود. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر جوانه‌زنی، تعداد نسبی بذرهای جوانه‌زده  در شوری‌های مختـــلف خاک با اسـتـفاده از مـــدل‌های ماس و هوفمن ، وانگنوختنو هوفمن ، دیرکسن و همکاران  و همایی و همکاران  برآورد شد و پارامترهای مورد نیاز به دست آمد. نتایج نشان داد که آستانه کاهش شوری (EC*) گیاه سورگوم در مرحلة جوانه‌زنی 5/5 دسی زیمنس بر متر بود. در شوری  نه دسی زیمنس بر متر، جوانه‌زنی 50 درصد کاهش یافت. مقدار   EC*برآورد شده توسط مدل‌های مختلف، کمتر از مقدار اندازه‌گیری شده در این پژوهش و گزارش شده توسط ماس و هوفمن  (8/6 دسی زیمنس بر متر) بود. ضرایب تبیین (R2) برآورد تعداد نسبی بذرهای جوانه‌زده در سطوح مختلف شوری خاک توسط مدل‌های غیرخطی وانگنوختن و هوفمن ، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران به ترتیب برابر 98/0، 99/0 و 98/0 بود که بیشتر از مدل خطی ماس و هوفمن  (90/0) بود.

عنوان مقاله [English]

Modeling Sorghum Response to Salinity at Germination Stage

نویسندگان [English]

  • saeed saadat 1
  • mehdi homaee 2

چکیده [English]

Plant response to salinity varies at different growth stages. Information on plant response to salinity at various growth stages can be used in managing saline waters for irrigation. In order to measure the quantitative response of salinity on germination of Sorghum (Sorghum bicolor L. Moench), a greenhouse experiment was conducted in a natural saline sandy loam soil, using plastic pots with 15 cm height and 8 cm diameter. Salinity treatments included a non-saline water (EC = 0.3 dS/m) and 12 saline waters with electrical conductivities of 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, and 24 dS/m. The Maas and Hoffman, Van Genuchten and Hoffman, Dirksen et al., and Homaee et al. models were used to predict Relative Germinated Seeds (RGS) in different soil salinity treatments and to measure quantitative effect of salinity on seed germination. The results indicated that salinity threshold value (EC*) for sorghum was 5.5 dS/m at germination, and the germination rate was reduced to 50 percent at 9 dS/m soil salinity. The predicted EC* by the models were less than the actual values measured in the experiment and also by those reported by Maas and Hoffman  (6.8 dS/m). The R2 values for predicting RGS by non-linear models of Van- Genuchten and Hoffman, Dirksen et al., and Homaee et al. were 0.98, 0.99, and 0.98, respectively.