نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا سالمی ¹
• قاسم زارعی ²
• داوود افیونی ¹
• حمیدرضا شریفی ³

¹ عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان.

² استادیارپژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی-کرج.

³ استادیارپژوهش بخش تحقیقات اصلاح و نهال و بذر- مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی.

چکیده

با عنایت به این که تا کنون در روش آبیاری بارانی اثرات متقابل روش و مقدار کوددهی روی تراکم و ارقام مختلف گندم بررسی نشده است، این تحقیق به مدت دو سال زراعی  در منطقه اصفهان با استفاده از طرح آماری اسپلیت - فاکتوریل اجراء شد. در این طرح آزمایشی تیمار روش کوددهی به عنوان کرت اصلی و فاکتوریل رقم و تراکم کاشت در کرت فرعی انتخاب شدند. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: روش کوددهی در سه سطح (کوددهی به میزان توصیه کودی به روش دست پاش(F₁)، کوددهی در سیتسم آبیاری بارانی به میزان توصیه کودی(F₂) و کوددهی در سیستم آبیاری بارانی به میزان30 %  کمتر از توصیه کودی(F₃) در کرت­های اصلی و فاکتوریل ارقام گندم در سه سطح (پیشتاز،‌ شیراز و بهار) و تراکم کاشت در سه سطح (300، 400 و 500 دانه در مترمربع) در کرت­های فرعی. در این طرح سعی شد با استفاده از روش آبیاری بارانی، حجم آب مصرفی، نیاز کودی مناسب در صورت کودآبیاری و مناسب­ترین تراکم کاشت ارقام مناسب گندم برای منطقه خشک اصفهان تعیین شوند. در جمع­بندی نتایج حاصل از تجزیه واریانس تیمارها می­توان اظهار کرد که تفاوت معنی‌دار آماری بین عملکردهای کمی گندم در سه تیمار کوددهی وجود نداشت. میانگین عملکرد دانه در تیمارهای کودی در سال اول؛ 6914 و برای سال دوم7720کیلوگرم در هکتار بود. بر این اساس، میزان تولید دانه به ازای هر کیلوگرم اوره مصرفی در سه تیمار مذکور در سال اول به ترتیب 51/17، 92/17 و 44/23 و برای سال دوم بترتیب 39/15، 54/15 و 78/22 کیلوگرم بودند، که نشانگر افزایش قابل توجه کارآیی مصرف نیتروژن در تیمار کوددهی در سیستم آبیاری بارانی به میزان 30% کمتر از توصیه کودی، است. میانگین عملکرد دانه مربوط به ارقام مورد مطالعه نشان داد در شرایط آبیاری بارانی، مناسب­ترین رقم رقم بهار و بعد از آن رقم پیشتاز است.

عنوان مقاله [English]

Effect of Sprinkler Irrigation System on Optimal Nitrogen Fertigation and Seeding Density in Wheat Cultivars

نویسندگان [English]

• hamidreza salemi ¹
• ghasem zarei ²
• davoud afiyuni ¹
• hamidreza sharifi ³

چکیده [English]

 
Up to now, interactions between method and amount of nitrogen fertilizers application on plant density and variety of wheat under sprinkler irrigation systems have not been studied. Thus, this research was conducted during two years in Esfehan region with split factorial design. The treatments of this experiment were: Three fertilizers application methods (conventional manual application at the recommended rate, fertigation method with sprinkler irrigation system at the recommended rate, and fertigation with sprinkler irrigation method at 70 % of the recommended rate), three wheat varieties (Pishtaz, Shiraz, and Bahar), and three plant densities (300, 400, and 500 seed per square meter). In this study, the amount of water use, fertilizer requirement in case of fertigation, suitable density and variety of wheat under these conditions were determined and recommended for the region. Results showed that there were no significant differences in quantity of yield among the three fertilizer application methods. Mean grain yield in F₁, F₂,and F₃ were 6914 and 7720 kg/ha for the first and second years, respectively. The amounts of grain produced per one kg applied urea were 17.51, 17.92, and 23.44 kg for the first year and 15.39, 15.54 and 22.78 kg for the second year in the three fertilizer treatments, respectively. Therefore, the nitrogen use efficiency in fertigation with 70% of the recommended rate (F3) was high. Mean grain yield for the inestigated varieties indicated that, in sprinkler irrigation, the most suitable variety were Bahar and Pishtaz, respectively.