نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

بحران آب یکی از مسائل اساسی مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. این وضعیت در سال­های اخیر به دلیل وقوع پدیده خشک­سالی حادتر شده است. بنابراین استفاده از آب­های با کیفیت نامناسب رو به فزونی است. در این پژوهش به منظور مقایسه گرفتگی 5 نوع قطره­چکان شامل مدل‌های میکروفلاپر، نتافیم، کرونا، آکسیوس و ایران دریپ، هر کدام با دو آبدهی متفاوت(8 یا 6 یا 4 یا 2 لیتر در ساعت)، چهار تیمارمدیریت آبیاری شامل آب معمولی(1S)، اسیدشویی (2S)، کودآبیاری-اسیدشویی (3S) و کودآبیاری (4S) طرح‌ریزی شد. سامانه آزمایشی در روستای سمندک شهرستان ساری تحت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در هفت تکرار طی سال زراعی 91-1390 اجرا شد. نتایج نشان داد که قطره­چکان نتافیم با آبدهی 8 لیتر در ساعت کمترین گرفتگی و قطره‌چکان میکروفلاپر با آبدهی 2 لیتر در ساعت بیشترین گرفتگی را در بین قطره‌چکان‌های مورد آزمایش دارا می‌باشد. همچنین تیمار اسیدشویی(2S) کمترین گرفتگی را به خود اختصاص داد. یافته‌ها نشان داد که در یک نوع قطره­چکان­، با افزایش آبدهی قطره‌چکان تغییرات نرخ آبدهی بدلیل گرفتگی کاهش می‌یابد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که مدیریت آبیاری و نوع قطره­چکان در گرفتگی قطره‌چکان بسیار معنی­دار بوده ولی اثر متقابل این دو عامل بدلیل همسو بودن اثرات آن‌ها بر گرفتگی قطره‌چکان، معنی‌دار تشخیص داده نشد. بررسی ضریب تغییرات آبدهی و تغییرات ضریب یکنواختی نشان داد که اسیدشویی دوره‌‌ای یک راه­کار مدیریتی و کارا در کنترل گرفتگی قطره­چکان­ها و حفظ یکنواختی بالا در سیستم­های آبیاری قطره­ای می­باشد.

عنوان مقاله [English]

Impact of Irrigation Management and Emitters Type on Clogging in Sari District

چکیده [English]

Water crisis is one of the basic problems in the arid and drought prone areas like Iran. This condition in the recent years has aggravated due to drought phenomenon. Thus, using poor water quality has increased in areas where good quality is not available. In this study, in order to investigate clogging, 5 types of emitters including Micro flapper, Netafim, Corona, Axios and Iran Drip were tested at two different flow rates (8/6/4/2 L/h). The experiment was carried out in Samandak village in Sari district and had four irrigation management treatments including untreated well water (S1), acidification (S2), acidification-fertigation (S3), and fertigation (S4). The results showed that the Netafim emitter (8 L/h) had minimum clogging while the micro flapper (2 L/h) had the maximum clogging among all of the tested emitters. Also, acidification treatment (S2) had minimum clogging. The results indicated that in a given type of emitter, the flow rate reduction due to clogging decreased with increasing emitter flow. Statistical analyses of the data showed that the effects of irrigation management factor and emitter factor were significant in variation of flow rate, but there was no significant interaction between these factors. Study of the discharge coefficient of variation and coefficient of uniformity revealed that acidification was a management strategy in the control of emitter clogging and maintenance of high uniformity in the trickle irrigation systems.