نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید نصرآبادی ¹
• داریوش حیاتی ²

¹ دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.

² دانشیار دانشگاه شیراز.

چکیده

تحقق توسعه، به­ویژه توسعه­ی روستایی و کشاورزی و ارتقاء بهره­وری از منابع آب و خاک و بهینه­سازی مدیریت شبکه­های آبیاری، در گرو همکاری و مشارکت بهره­برداران شبکه­ها می­باشد. لذا، جلب مشارکت فعال و مؤثر کشاورزان در مدیریت شبکه­های آبیاری، نیازمند آگاهی از عوامل تأثیرگذار و برنامه­ریزی کلان برای این امر است. بر این اساس، تحقیق حاضر به توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی بر اساس راهبردهای مشارکتی در حوزه­ی رودخانه­ی بوژان شهرستان نیشابور پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی بوده که به شیوه پیمایشی انجام گرفته است. جامعه­ی مورد مطالعه، کلیه­ی بهره­بردارانی بودند که در توسعه­ی شبکه­ی آبیاری فرعی رودخانه­ی بوژان شهرستان نیشابور مشارکت کرده‌اند. برایانتخابنمونه­ها،ازروش نمونه­گیری تصادفی متناسب استفاده گردید و تعدادنمونه254 بهره­بردار برآورد شد. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای تحقیق، ده متغیر میزان مراجعه­ی سایر کشاورزان به بهره­بردار، بازدید از مزارع نمایشی، ملاقات با مروجان و کارشناسان، دسترسی به اعتبارات و تسهیلات، تحصیلات، میزان آب در دسترس، مقدار اراضی زیرکشت، آگاهی از مزایا و معایب مشارکت، سابقه اختلاف با جهاد کشاورزی و رضایتمندی شغلی توانستند جمعاً 60 درصد از تغییرات متغیر وابسته­ی میزان مشارکت بهره­برداران در توسعه­ی شبکه­های فرعی آبیاری را پیش­بینی کنند. 

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Participation of the Beneficiaries in Development of Irrigation and Drainage Networks in Bozhan River Watershed in Neyshabour County, Iran

نویسندگان [English]

• H N ¹
• D H ²

چکیده [English]

Realization of development, specially rural and agricultural development,
as well as soil and water resources efficiency enhancement and irrigation
networks management improvement depend on the beneficiaries’
participation. Therefore, it is necessary to have macro planning and to be
aware of the factors influencing the beneficiaries' active participation in
irrigation networks management. Accordingly, this research was executed
to investigate how irrigation and drainage networks could be developed
based on the beneficiaries’ participatory strategies. The research area was
in the Bozhan River, Neyshabour County, Iran. Research method was
descriptive by using survey technique. The research instrument included a
questionnaire. All the network beneficiaries were included in the research
statistical population. Stratified random sampling was used to collect data
from 254 beneficiaries. Findings revealed that among all variables of the
research, ten variables including "referral of other farmers to a beneficiary
(water user)", "visiting demonstration farms", "contact with extension
agents", "access to funds and facilities", "educational background",
"accessible amount of water", "cultivation area", "awareness of advantages
and disadvantages of participation", "conflict background with Jihad
Keshavarzi Organization" and "job satisfaction" could anticipate a total of
60 percent of the variation of the dependent variable of ‘beneficiaries’
participation’ in developing secondary and tertiary irrigation and drainage
networks.