نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نعمت‌اله صداقت ¹
• همت‌اله پیردشتی ²
• رضا اسدی ³
• سید یوسف موسوی طغانی ⁴

¹ کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

² دانشیار، گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی.

³ عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور – معاونت مازندران (آمل).

⁴ کارشناس ارشد گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست‌فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی.

چکیده

 
به منظور مقایسه وبررسیامکانکاربرد روش­های مختلف آبیاریدرمقایسهباروشسنتی وارزیابیروش­هایمختلفآبیاریپژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار با دو فاکتور آبیاری در چهار سطح و رقم در دو سطح در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) در سال 1390 به اجرا درآمد. تیمارها شامل روش­های مختلف آبیاری شامل تناوب خشکی و رطوبت (AWD)،کشت نیمهخشک (SDC)، ترکیب آب کم­عمق با تناوب خشکی و رطوبت (SWD)، روش سنتی یا غرقابی (TI) و دو رقم بومی (طارم محلی) و اصلاح­شده ( فجر) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده­ها نشان داد که ارقام مورد استفاده و همچنین روش­های مختلف آبیاری از نظر مصرف آب تفاوت کاملاٌ معنی­داری داشتند. با این وجود برهمکنش بین روش­های مختلف آبیاری و ارقام، معنی­دار نبود. بر اساس نتایج، تیمار مدیریت SDC با مصرف آب 5/4042 متر مکعب در هکتار (حدود 55 درصد صرفه­جویی در مصرف آب)، بهره­وری آب آبیاری (WP_i) 68/1 کیلوگرم بر متر مکعب و بهره­وری آب آبیاری+ بارش (WP_i+w) 38/1 کیلوگرم بر متر مکعب، در مقایسه با دیگر روش­های آبیاری (به ویژه آبیاری سنتی) بیش­ترین کارآیی را داشته است. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، کاهش ارتفاع آب در سطح مزرعه در روش­های مختلف آبیاری موجب کاهش قابل ملاحظه عملکرد شلتوک نگردید، بنابراین می­توان یکی از روش­های کم­آبیاری (SDC، AWD و SWD) را به ترتیب اولویت در آبیاری برنج در شرایط مشابه این پژوهش به­کار گرفت. 

عنوان مقاله [English]

Effect of Different Irrigation Methods on Rice Water Productivity

نویسندگان [English]

• n s ¹
• h p ²
• r a ³
• y m ⁴

چکیده [English]

In order to evaluate the possibility and compare different irrigation methods in rice
cultivation, an experiment was conducted in factorial based randomized complete block
design at Rice Research Institute of Iran, Mazandaran (Amol), during 2011. Treatments were
different irrigation regimes including alternate wet and drying (AWD), semi-dry cultivation
(SDC), combining shallow water depth with wetting and drying (SWD) and traditional
irrigation (TI); and two different cultivars, namely, Tarom and Fajr, as local and improved
cultivars, respectively. Results of ANOVA indicated that different cultivars and irrigation
methods were significantly different in terms of irrigation and total water productivity. SDC
with 4042.5 m3ha-1 (nearly 54 percent water saving), irrigation water productivity of WPI=
1.68 kg m-3, and total water productivity of WPI+R=1.38 kg m-3 showed better performance as
compared to the other irrigation regimes, especially compared to the traditional management
(TI). In conclusion, regarding the better performance in water productivity, advanced
irrigation methods (SDC, AWD and SWD, respectively) could be recommended for further
investigations.