نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان.

2 دانشیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان.

چکیده

در این مطالعه، با استفاده از مدل پیشنهادی هیبریدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایده­آل اصلاح شده MTAHP))رتبه­بندی راهبردهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک انجام گردید.مدل هیبریدی (MTAHP)از نقاط قوت دو مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP)و شباهت به گزینه ایده­آل اصلاح شده (M-TOPSIS)استفاده کرده و نقاط ضعف آن­ها را پوشش می­دهد. به این ترتیب که برای به‏دست آوردن وزن­های نسبی، مقایسه هایات زوجی AHPبه‏کار گرفته شده و همچنین بررسی نرخ سازگاری با استفاده از مدل AHPانجام شده است. در نهایت، رتبه‏بندی راهبرد­ها از طریق مدل M-TOPSISانجام گردیده است. برای اجرای این مدل، 35 متخصص کشور در زمینه مدیریت آب کشاورزی در نظرسنجی شرکت داده شده­اند. نتایج مدل نشان داد که راهبرد "آموزش کشاورزان" بهترین راهبرد در میان راهبردهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک می­باشد. در رتبه­های بعدی، "تغییر الگوی کشت و تسطیح اراضی"، "به­روز رسانی سامانه­های آبیاری" و "استفاده از آب­های بازیافتی" قرار گرفتند. کمترین رتبه‏ها نیز به راهبردهای "داد و ستد آب" و "واردات آب مجازی" تعلق گرفت. نتایج این مطالعه نشان می­دهد که مدل هیبریدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایده­آل اصلاح شده(MTAHP)می­تواند در بررسی و اولویت‏بندی راهبردهای مربوط به مدیریت تقاضای آب کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.

عنوان مقاله [English]

Ranking of Agricultural Water Demand Management Strategies in Arid Regions by Hybrid Model of AHP and M-TOPSIS

نویسندگان [English]

  • m sh 1
  • m b 2

چکیده [English]

In this research, strategies of agricultural water demand management in arid regions was ranked by the proposed hybrid model (MTAHP) of Analytical Hierarchy Process (AHP) and Modified Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (MTOPSIS) methods. The proposed hybrid model (MTAHP) uses the strengths of the AHP and TOPSIS and avoids their weaknesses. For this purpose, the AHP model was used for determining relative weights and consistency ratio assessment and, finally, M-TOPSIS model was used for ranking the strategies. To apply the MTAHP model, 35 Iranian experts in the field of agricultural water management participated in the survey. Model results showed that the best strategy for agricultural water demand management in arid regions was training the farmers. The next ranks of strategies in order were: improvement of cropping pattern, land leveling, modernization of irrigation systems in the region, and using recovered water. The lowest ranks belonged to the trade water strategy and virtual water imports. The results of this research showed that the hybrid model of AHP and MTOPSIS can be used in evaluating and prioritizing the strategies for agricultural water demand management.