نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه اراک.

2 کارشناس ارشدآبیاری و زهکشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی.

چکیده

بیش از 90 درصد باغات پسته ایران به روش سطحی آبیاری می شوند که با توجه به روند کاهشی منابع آب تغییر یا بهسازی سیستم های آبیاری باغات ضروری است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر تغییر سیستم آبیاری سطحی به آبیاری قطره ای بر درختان 10 ساله بارور پسته (رقم احمد آقایی)طی سالهای 1392 و 1393 در منطقه خشکه رود زرندیه ساوه انجام شد. طرح به صورت بلوکهای کامل تصادفی در قالب فاکتوریل با دو تیمار روش آبیاری (آبیاری غرقابی و قطره ای) به عنوان فاکتور سطح اول و سالهای اجرای آزمایش به عنوان فاکتور سطح دوم در سه تکرار اجرا گردید.در طی آزمایش برخی صفات کمی و کیفی محصول پسته، رشد شاخه یکساله و کارایی مصرف آب اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تغییر سیستم آبیاری درختان بارور پسته از روش سطحی به قطره ای امکان پذیر می باشد. این تغییر روش آبیاری بر عملکرد خشک، تعداد دانه در انس، درصد پوکی، رشد شاخه یکساله، سطح برگ و وزن صد دانه پسته در سطح پنج درصد تاثیر معنی داری داشت. کاهش عملکرد و شاخص های کیفی محصول در روش آبیاری قطره ای نسبت به سطحی در سال اول آزمایش مشاهده گردید ولی در سال دوم، افزایش عملکرد و بهبود کیفیت پسته در روش آبیاری قطره ای نسبت به روش آبیاری سطحی نشان دهنده سازگاری درختان پسته نسبت به تغییر سیستم بود. میانگین دو ساله عملکرد خشک در روش آبیاری سطحی و قطره ای به ترتیب برابر 739 و 927 کیلوگرم در هکتار، میانگین آب مصرفی 6375 و 4110 متر مکعب در هکتار و میزان کارایی مصرف آب 125 و 190 گرم محصول خشک به ازای هر متر مکعب آب بدست آمد.پیشنهاد می گردد این قبیل آزمایش ها به دلیل سال آوری درختان پسته، چهار ساله اجرا گردد تا نتایج برای توصیه اعتبار بیشتری داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison of Growth and Yield Performance of Mature Pistachio Trees in the Transition from Surface Irrigation to Drip Irrigation in Saveh

نویسندگان [English]

  • n g 1
  • f k 2

چکیده [English]

More than 90 percent of Iranian pistachio orchards are irrigated using surface methods, thus, changing or improvement of irrigation systems is necessary considering the declining water resources. The present research was carried out to investigation the effect of changing irrigation system from surface to drip on mature pistachio orchards (cultivar Ahmad Aghaei) in 2013 and 2014 in Zarandiye region of Saveh, Iran. The experiment was performed as factorial in a completely randomized block design (CRBD) with irrigation methods (surface and drip irrigation) and years of the experiment implementation as the second level variable, in three replications. Some quantitative and qualitative parameters of pistachio yield as well as growth of annual branch and water use efficiency were measured during the experiment. The results showed that irrigation system change of mature pistachio trees from surface to drip was possible. Irrigation system change was significant in dry yield, number of seed in ounce, percent of blankness, growth of annual branch, leaf area, and the 100 seed weight of pistachio at P ≤ 0.05. In the first year experiment, a reduction in performance and quality of yield was observed in drip irrigation compared to surface irrigation, but, in the second year, enhancing of performance and improvement in quality of pistachio in drip irrigation in comparison to surface irrigation showed adaptability of pistachio trees to change of irrigation system. The 2-year means of dry yield, water consumption, and the amount of water use efficiency in surface and drip methods were obtained at 739 and 927 kg per ha, 6375 and 4110 m3 per ha, and 125 and 190 g of dry yield per m3 of water, respectively. Because of alternative bearing, it is recommended to perform these tests for four successive years, so that the results would be more reliable for recommendation purposes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Irrigation system change
  • Water use efficiency
  • Pistachio quality characteristics
  1. ارزانی، ک و ارجی، ع. 1379. واکنش گیاهان جوان زیتون رقم روغنی محلی رودبار به تنش آب و کاهش آب آبیاری. مجله نهال و بذر. جلد16.ص: 109-99.
  2. اسلامی، ا و نقوی، ه .1390. بررسی امکان استفاده از آب با کیفیت نامتعارف در سیستم قطره ای زیر سطحی در کانال کود باغات پسته. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. 40 ص .
  3. بارانی، م. 1391. زرندیه منطقه ای بکر برای تولید پسته. هفته نامه سراسری صبح امید. سال چهارم شماره 158. 12 ص.
  4. بی نام، الف. 1389. طرح الگویی آبیاری قطره ای پسته. شرکت بنیز تجهیز به سفارش سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی.72ص.
  5. بی نام. ب. 1389. دستورالعمل احداث باغ پسته در مناطق مختلف ایران. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی .موسسه تحقیقات پسته کشور. معاونت تولیدات گیاهی دفتر امور میوه ها. 11ص.
  6. تقی پور، ف و نادری، ن. 1384. تعیین تاثیر پتاسیم و مقدار آب آبیاری به روش قطره ای در کمیت و کیفیت میوه انگور. چهارمین کنفرانس علوم باغبانی . تهران.10 ص.
  7. حکم آبادی، ح. 1392. بررسی برخی عوامل موثر در پوکی میوه پسته. ماهنامه تخصصی پسته. سال پنجم . تیرماه 92. شماره 89. ص 34.
  8. شریعتی، م. 1375. مروری بر تحقیقات پسته در مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان. چکیده مقالات سمینار بررسی مسائل پسته. کرمان .دانشگاه شهید باهنر کرمان82. 15 ص.
  9. صداقتی، ن. تاج آبادی پور، علی پور، ح. 1384. بررسی اثر زمانهای مختلف آبیاری بر روی زود خندانی پسته. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات پسته کشور.
  10. صداقتی، ن. 1390. بررسی امکان آبیاری یک در میان نوارهای آبیاری جهت کاهش دور آبیاری در باغ های پسته. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات پسته کشور.22ص.
  11. طرفی،ک. محجوبی، آ و سیاحی، م. 1387. بررسی امکان تغییر سیستم آبیاری سنتی موجود و بهبود راندمان راهکارهای مدیریت آن. دومین همایش ملی مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی .اهواز . دانشگاه چمران. 8ص.
  12. قاسمی زاده، ا و سالمی، ح. 1388. تغییر روش آبیاری سطحی به قطره‌ای درختان مسن میوه سیب الگویی مناسب برای  مقابله و با خشکسالی و بحران کم‌آبی . دومین همایش ملی اثرات خشکسالی و راهکارهای مدیریت آن. اهواز. دانشگاه چمران. 5 ص.
  13. محمدی محمد آبادی، ا. حسینی فرد، س. ج و صداقتی، ن. 1387. اثرات تغییر سیستم آبیاری از روش سنتی (غرقابی) به زیرسطحی بر درختان بارور پسته در کرمان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال دوازدهم. ش: 43. بهار 1387.ص : 45-29.
  14. محمدی، ج. 1393. کاهش دو متری سطح آبهای زیرزمینی زرندیه نگران کننده است. خبرگزاری جمهوری اسلامی . کد خبر : 81318638.
  15. محمدی، ا .1383.کاهش دفعات آبیاری درختان پسته در دوران خواب گیاه و تعیین تاثیرات آن. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات پسته کشور. 21ص.
  16. صمدی شهربابک ، ح. 1372. تعیین حساسیت درختان پسته به کاهش دفعات آبیاری در طول فصل زراعی. گزارش پژوهشی  موسسه تحقیقات خاک و آب .
  17. میرزایی خلیل آبادی، ح. م و چیذری، ا. ح .1383. تعیین کارائی فنی و مقدار بهینه آب در تولید پسته(مطالعه موردی شهرستان رفسنجان). پژوهش و سازندگی. شماره 62. بهار 83. 7 صفحه 43-49.
  18. Kanber, R, A. Yazar, S. Order and H. Koksal. 2004. Irrigation response of pistachio.Journal of Irrigation Science. pages 7-14.