نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران
2 استاد و عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران .
3 دانشجوی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
4 استادیار و عضو هیئت علمی گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان.
چکیده
مطالعات فیزیولوژیک گیاهان زراعی تحت تأثیر عوامل تنشزای غیر زنده با هدف بهبود تولید آن در آینده دارای اهمیت میباشد. این پژوهش در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال 1394، برای بررسی مورفولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت شیرین تحت سطوح مختلف دیاکسیدکربن (500، 900 و 1300 میکرو مول بر مول هوا)، اشعه فرابنفش (UV-A, B, C) و سطوح مختلف آبیاری (آبیاری کامل و کمآبیاری (60 % ظرفیت زراعی)) اجرا شد. کمآبی تأثیر معنیداری بر ارتفاع بوته گذاشت بطوریکه نسبت به شاهد 10 درصد کاهش نشان داد. تعداد برگهای زیر بلال تحت تأثیر تیمار اثر متقابل کمآبی و دیاکسید کربن و تیمار برهمکنش پرتو فرابنفش و دیاکسیدکربن کاهش یافت اگرچه این کاهش از لحاظ آماری تفاوت معنیداری نداشت. با کاهش میزان آبیاری، سطح ویژهی برگ، سطح برگ بوته و شاخص برداشت نیز کاهش نشان داد. سطح ویژه برگ و سطح برگ کامل در اثر کمآبی کاهش محسوسی داشت بطوریکه نسبت به شاهد به ترتیب 11% و 19% کاهش نشان داد. در شرایط آبیاری کامل زراعی بین غلظت CO2 و تعداد دانه در ردیف رابطهی مستقیم وجود داشت و در شرایط اعمال تنش کمآبی این رابطه از نوع معکوس بود تحت اثر متقابلCO2و تابش فرابنفش، با کاهش طول موج پرتو فرا بنفش عملکرد کاهش یافت. کاهش طول موج از A به B بر میزان عملکرد تأثیر چندانی نداشت اما از B به C مقدار عملکرد کاهش بسیاری یافت. بنابراین میتوان گفت که افزایش غلظت پرتو فرا بنفش در شرایط تنش خشکی منجر به کاهش تعداد برگ و سطح برگ میشود و کاهش عملکرد اجتناب ناپذیر است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Changes in Morphology, Yield and Yield Components of Sweet Corn (Zea mays L. var. Sacarata) as Affected by Water Deficit, Ultraviolet Radiation and Increasing Carbon Dioxide Treatments
نویسندگان [English]
- Habibeh Jahanbakhsh 1
- ali modares 2
- Hamed Keshavarz 3
- mehdi panahi 4
1 MSc. graduated Student, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, TarbiatModares University
2 Professor and member of the Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
3 Ph.D. Student, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University
4 Assistant Professor, Faculty of Irrigation, Zanjan University, Zanjan, Iran.
چکیده [English]
Physiological study of crops under microclimatic changes is very important to improve their production in the future. This research was done in Tarbiat Modaress University Research Greenhouse as factorial arrangement in randomized complete block design with three replications in one year (2015). The objective was to study the effects of carbon dioxide (500, 900, and 1300 ppm), UV-radiation (UV-A, B, and C with intensity of 18, 25 and 40 µW.cm2, respectively) and two irrigation water treatments (full irrigation and deficit irrigation i.e. 60 percent of field capacity) on yield and yield components of sweet corn. Plant height showed a direct relation with the amount of irrigation water and decreased about 10 percent under water deficit stress. The interaction of carbon dioxide and water deficit as well as the interaction of UV-radiation and carbon dioxide reduced the number of leaves below the corns, although this decrease was not significant. Water deficit reduced Specific Leaf Area and Leaf Area Index by, respectively, 11% and 19% relative to the control. In full irrigation, carbon dioxide concentration and number of seeds in each row had direct relation, but under water deficit condition, they had indirect relation. Ultraviolet radiations wave length reduction reduced yield. Water deficit reduced Specific Leaf Area and number of seed in corn row. UV-A and B wave length did not significantly affect yield, but UV-C radiation decreased it. In brief, increase in UV wave length under drought conditions led to decrease in leaf number, leaf area, and yield.
کلیدواژه‌ها [English]
- leaf area index
- photosynthetic pigments
- Ultraviolet radiation
- Water deficit
- بلوچی، ح. ر. 1387. تأثیر تنش کمآبی، ازدیاد دیاکسیدکربن و تابش فرابنفش بر صفات کمی و کیفی گندم نان و ماکارونی. رسالهی دورهی دکتری تخصصی زراعت. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
- دشتی، ح. 1369. مقایسهی ارقام گندم تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش آبی از نظر خصوصیات زراعی و ارزش نانوایی. پایان نامهی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه تهران.
- کافی، م. و مهدوی دامغانی، ع. 1379. مکانیزمهای مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی (تألیف آ.اس.بسرا. آر.ک.بسرا). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 467 ص.
4. Ainawotrth, E.A., A. Rogers, R. Nelson, and S. Long, 2004. Testing the source-sink hypothesis of down-regulation of phptosynthesis in elevated in the field with single gene substitutions in Glycine max. Agriculture and Forest meteorology. 122: 58-94.
5. Behera S.K., and Panda R.K. 2009. Effect of fertilization and irrigation schedule on water and fertilizer solute transport for wheat crop in a sub-humid sub-tropical region. Agriculture, Ecosystems and Environment. 130:141-155.
6. Bertamini, M., N. Nedunchezhian, M. bertamini, and L. Zulini, 2006. Effect of water deficiet on Photosynthetic and other physiological responses in grapevine (Vitis vinifera L. cv. Riesling) plants. Photosynthetica, 44(1): 151-154.
7. Donnelly, A., M.B. Jones, J.I. Burke, and B. Schenieders, 2000. Elevated provides Protection from O3 iduced photosynthetic damage and chlorophyll loss flag leaves of spring wheat. Agriculture, Ecosystems and Environment, 80: 159-168.
8. Fangmeier, A. 1996. Effects of elevated ,nitrogen supply and troposphoric ozone on spring wheat. I. Growth and yield. Envirinmental pollution. 91: 381-390.
9. Finnan, J. M., A. Donnelly, J. I. Burke and M. B. Jones, 2002. The effects of elevated concentration of carbon dioxide and ozone on potato yield. Agriculture Ecosystems and Environment, 88: 11-22.
10. IPCC, 2001. The scientific basis. In: Houghton, J. T. eds. Third assessment report of the Intergrovmental Panel on Climate Change. Cambridge: Cambridge University Press.
11. Jackson, M. (1960). Soil chemical analysis (2th ed). Constable & Co Ltd. London.
12. Nogues, S. and N.R. Baker, 2000. Effects of drought on photosynthesis in Mediterranean plants grown under enhanced UV-B radiation. Journal of Experimental Botany. 348: 1309-1317.
13. Ozer, H. 2003. Sowing date and nitrogen rate effects on growth yield and yield components of two summer rapeseed cultivars. European Journal of Agronomy. 19, 453-463.
14. Pessarkli, M., 1999. hand book of plant and crop stress. Marcel Dekker. 697 pages.
15. Russell, J.M., M.Z. Luo, and L.E. Deaver, 1996. Satellite confirmation of the dominance of chlorofluorocarbons in the global stratospheric chlorine budget. Nature. 379: 526-529.
16. Shao, H.B., Liang, Z.S., Shao, M.A. and Sun, Q. 2005. Dynamic change of anti-oxidative enzymes of 10 wheat genotypes at soil water deficits. Colloids and Surfaces B. 42: 187-195.
17. Steel, R.G.D. and J.H. Torrie, 1998. Principles and procedure of statistics: a biometric approach. Ed’s R.G. Summerfield, A.H. Banting pp: 17-36.
18. Torbert, H.A., S.A. Prior, H.H. Rogers, and G.B. Runion, 2004. Elevated atmospheric CO2 effects on N fertilization in grain and soybean. Field Crops Research. 88: 57-67.
19. Zhao, D., Reddy, K.R., Kakani, V.G., Read, J.J., and Sullivan, J.H. 2003. Growth and physiological responses of cotton (Gossypium hirsutum L.) to elevated carbon dioxide and ultraviolet-B radiation under controlled environmental conditions, Plant Cell Environ, 26: 771-782.
)