نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اصغر آقابیگی ¹
• محمد علی غلامی سفیدکوهی ²
• محمود راینی ³
• محمدرضا یزدانی ⁴

¹ جهاد کشاورزی

² دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³ استاد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

⁴ استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

مدیریت منابع آب و خاک از طریق افزایش عملکرد و بهره­وری آب در شالیزارهادارای اهمیت ویژه­ای می­باشد. تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری یکی از اقداماتی است که با هدف افزایش بهره­وری آب اجرا می­شود. به­منظور بررسی و ارزیابی اثر اجرای طرح تجهیز و نوسازی بر میزان عملکرد و بهره­وری آب، پژوهشی در شالیزارهای شهرستان آستانه اشرفیه، در قالب طرح کرت­های دو بار خرد شده در سه سطح اصلی بالادست، میان­دست و پایین­دست و دو سطح فرعی تجهیز شده و سنتی، طی دو سال 1394 و 1395 انجام شد. داده­های عملکرد، میزان آب مصرف شده براساس نیازهای مختلف و میزان هزینه و درآمد از مزارع در مناطق مختلف جمع­آوری شد. نتایج نشان داد میانگین عملکرد در شالیزارهای سنتی و تجهیز و نوسازی شده به­ترتیب برابر 3958 و 3901 کیلوگرم بر هکتار بود و اختلاف معنی­داری وجود نداشت. مقادیر بهره­وری ناخالص براساس تبخیر-تعرق و تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ در اراضی سنتی به­ترتیب 3% و 3% بیشتر از مقادیر آن در اراضی تجهیز شده بود. نتایج نشان داد که علیرغم عدم وجود اختلاف معنی دار در عملکرد محصول در سطح اطمینان 95 درصد، بهره‌وری خالص براساس تبخیر-تعرق، تبخیر-تعرق بعلاوه نفوذ، و مصرف آب در مزرعه در اراضی تجهیز شده به­ترتیب 50%، 51% و 54% بیش از اراضی سنتی بود.یافته‌ها نشان می‌دهد که طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیزاری، با کاهش هزینه­های کاشت، داشت و برداشت، موجب افزایش بهره­وری خالص می­شود.

کلیدواژه‌ها

• بهره‌وری خالص
• بهره‌وری ناخالص
• تبخیر-تعرق
• مصرف آب

عنوان مقاله [English]

Evaluation and Comparison of Water Productivity in Traditional and Consolidated Paddy Fields in Astaneh Ashrafieh County

نویسندگان [English]

• aliasghar aghabeigi ¹
• Mohammad Ali Gholami Sefidkouhi ²
• mahmoud raeini ³
• Mohammadreza Yazdani ⁴

¹ jahadekeshavarzi

² Water Engineering, SANRU

³ Professor, Water Engineering Department, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran.

⁴ Assistant Professor, Rice Research Institute, Rasht, Iran.

چکیده [English]

Management of soil and water resources and sustainable development of agriculture by increasing rice yield and water productivity has high importance. Consolidation of paddy fields is one of the solutions for this purpose. In this regard, this research aimed to investigate role of consolidation projects in paddy fields on water productivity. The research was done in Astaneh Ashrafiyeh, in Guilan Province, on paddy fields in 3 situations (upland, middle land, and lowland) and 2 farm types (traditional and consolidated), with 5 replications, during 2015 and 2016 . The data on rice yield and different water productivities were analyzed based on double split plot with Tuckey mean analysis method. The results showed that average yield of traditional and consolidated fields were 3958 and 3901 kg ha^-1, respectively, without any significant difference. In traditional fields, the gross productivity based on evapotranspiration alone and evapotranspiration plus percolation was, respectively, 3% and 3 % more than those in the consolidated fields. However, net productivity based on evapotranspiration alone, evapotranspiration plus percolation, and water use in consolidated fields was, respectively, 50%, 51%, and 54% more than in traditional fields. Therefore, planning and implementing consolidation projects on paddy fields can increase water productivity.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gross productivity
• Evapotranspiration
• Net productivity
• Water use