نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جعفر نیکبخت ¹
• مهدی طاهری ²
• محسن سکاکی ³

¹ استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان؛

² استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان؛

³ دانش‌آموخته آبیاری و زهکشی دانشگاه زنجان؛

چکیده

           این پژوهش به منظور بررسی اثر کم‌آبیاری بر شاخص‎های کمی و کیفی عملکرد محصول زیتون رقم کرونائیکی در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم زنجان واقع در گیلوان با طول جغرافیایی ¢05 °49 شرقی و عرض جغرافیایی ¢47 °36 شمالی و ارتفاع متوسط 330 متر از سطح دریا و با بافت خاک لوم در سال 1388 انجام شد. در این آزمایش، از چهار تیمار آبیاری شامل T₁، T₂، T₃ و T₄ به ترتیب ( 100 (تیمار شاهد)، 75، 50 و 25 درصد نیاز آبی درخت زیتون) با چهار تکرار در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و از روش آبیاری قطره‌ای حلقوی استفاده شد. نیاز آبی گیاه بر اساس داده‌های ایستگاه هواشناسی گیلوان و آخرین رابطه فائو-پنمن-مانتیث و ضریب گیاهی توصیه شده در نشریه 56 فائو، استخراج شد. نتایج نشان داد که اثر کم‌آبیاری بر درصد روغن میوه، نسبت طول به قطر میوه، درصد تشکیل گل کامل و درصد تشکیل میوه ثانویه در سطح یک درصد و درصد تشکیل میوه اولیه در سطح پنج درصد معنی‌دار بود، لیکن، بر نسبت گوشت به هسته و درصد ماده خشک میوه معنی‌دار نشد. با توجه نتایج، کمترین درصد تشکیل گل کامل در تیمار T4 (42 درصد) اتفاق افتاد. در اثر کم‌آبیاری، اختلاف معنی‌دار در سطح پنج درصد بین درصد تشکیل میوه اولیه (T₁) و تیمارهای کم‌آبیاری (حدود 31 درصد اختلاف) وجود داشت. هم چنین، ادامه روند کم‌آبیاری باعث ایجاد  اختلاف بین درصد تشکیل میوه ثانویه و میوه اولیه در تیمار T₄ شد. هم چنین، نسبت طول به قطر میوه تیمارهای کم‌آبیاری با تیمار شاهد در پنج درصد معنی‌دار شد. بنابراین، کم‌آبیاری در مواقعی که هدف کنسرو کردن زیتون‌ها باشد، توصیه نمی شود. بر اساس نتایج، بیشترین و کمترین درصد روغن به ترتیب از تیمارهای آبیاری 75 درصد و 25 درصد نیاز آبی (به ترتیب 49/28 و 73/22درصد) استحصال شد. با توجه به نتایج این پژوهش، در این منطقه برای درختان زیتون روغنی رقم کرونائیکی، 25 درصد اعمال کم‌آبیاری از ابتدای فصل برای صرفه‌جویی در مصرف آب توصیه می شود.

کلیدواژه‌ها

• آبیاری قطره ای حلقوی
• فائو-پنمن- مانتیث
• زیتون رقم کرونائیکی
• نیاز آبیاری
• صرفه‌جویی در مصرف آب

عنوان مقاله [English]

Effect of Deficit Irrigation on Quantity and Quality Characteristics of Fruit and Oil of Olive (Olea Europaea L. cv. Koronaiki)

نویسندگان [English]

• j nikbakht ¹
• m taheri ²
• m sakaki ³

چکیده [English]

To evaluate deficit irrigation effect on quantity and quality characteristics of olive fruit (Olea europaea L. cv. Koronaiki), this study was carried out in 2009 in Gilvan (49^o 5¢ E longitude, 36^o 47¢ N latitude, and elevation 330 m above sea level) located in Tarom region in Zanjan province, Iran. Soil texture of the farm was loam. The experimental design was randomized complete blocks with 4 replications. The irrigation treatments were T₁, =100% (control treatment), T₂= 75%, T₃= 50%, and T₄= 25 % of olive water requirement (OWR). Trees were watered by drip irrigation system with loop layout. OWR was calculated based on Gilvan synoptic weather station data and FAO Penman-Monteith equation and the FAO-56 recommended crop coefficient.
Based on the results, the effect of deficit irrigation on percentage of fruit oil, ratio of fruit length to diameter, percentage of complete flowers, and percentage of secondary fruits were significant at 1% probability, while the effects on percentage of primary fruits produced were significant at 5% probability. However, deficit irrigation effects on the percentage of fruits dry mass and pulp/pit ratio were not significant. The results showed that the percentage of complete flower produced in T₄ was the least (42%). Deficit irrigation caused significant difference (P=5%) between T₁ and the other treatments in terms of percentage of primary fruits produced (about 31% difference). Also, deficit irrigation caused differences between percentage of the primary and secondary fruits in T₄. Based on the results, difference in ratio of fruit length to diameter between T₁ and deficit irrigation treatments were significant (P=5%). Therefore, deficit irrigation was not suggested for cannery objectives. The maximum content of fruit oil (28.49%) and the least content (22.73 %) were obtained from 75% and 25% OWR treatments, respectively. Therefore, in the research site, to irrigate olive trees cv. Koroneiki, 25% continuous deficit irrigation (irrigation with 75% OWR) is suggested in order to save on water use.

کلیدواژه‌ها [English]

• Continuous deficit irrigation
• Percentage of fruit oil
• Water use saving