نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 استادیار؛ گروه علوم و مهندسی آب؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات تهران؛ دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی؛ تهران؛ ایران.
3 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران
چکیده
برآورد نیاز آبی واقعی گیاه در برنامه‌ریزی آبیاری و در نتیجه برای مدیریت اثربخش آب در مزرعه بسیار حائز اهمیت است. هدف از انجام این پژوهش، مقایسه روش‌های مرسوم برآورد نیاز آبی و برآورد نیاز آبی واقعی گیاه ریحان در مزرعه تحقیقاتی- پژوهشی دوشان تپه تهران بود. بدین منظور آزمایشی در سه مزرعه یک هکتاری به‌صورت مجزا با سه روش متفاوت برآورد نیاز آبی شامل روش تشتک تبخیر استاندارد کلاس A، روش رطوبتسنج تتاپروب و روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی در چهار تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (FI)، کم آبیاری درحد 80 (DI80%)، 60 (DI60%) و 40 (DI40%) درصد نیاز آبی گیاه در دو سال متوالی 1395 و 1396 انجام شد. بر اساس نتایج، بیشترین مقدار تبخیر و تعرق ریحان به میزان 2/11 میلیمتر در روز 53ام کاشت در تاریخ هفتم مردادماه اندازه‌گیری شد. همچنین ضریب گیاهی ریحان در مراحل اولیه، توسعه، میانی و انتهایی رشد به ترتیب برابر 63/0، 08/1، 12/1 و 97/0 و بیشترین مقدار ضریب گیاهی ریحان در بیست و پنجم تیرماه و برابر 26/1 بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده تر در روش برآورد نیاز آبی مستقیم با مقدار 5998 و 5966 کیلوگرم در هکتار به‌ترتیب در سال‌های 1395 و 1396 در تیمار آبیاری کامل به‌دست آمد. همچنین، روش میکرولایسیمتر وزنی- زهکش‌دار پیشنهادی نسبت به روش تشتک و روش مکش خاک به‌ترتیب10% و 8 درصد صرفه‌جویی در مصرف آب داشت و عملکرد محصول هم به‌ترتیب 10% و پنج درصد نسبت به این دو روش بهبود یافت. نیز، با این روش حداکثر بازده ریالی به ازای هر مترمکعب آب مصرفی 4186 ریال بدست آمد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Estimation of Basil Water Requirement for Effective Field Water Management
نویسندگان [English]
- Mashad Farahbakhsh 1
- Mehdi Sarai tabrizi 2
- Hossin Babazadeh 3
چکیده [English]
It is very important to estimate the actual water requirement of the plant for irrigation planning and hence effective water management in the field. The purpose of this study was to evaluate the conventional methods of estimating crop water demands and the actual water requirement of basil plant under field conditions. For this purpose, an experiment was carried out on three separate hectares, with three different methods of estimating basil water requirement, including the method of Standard Class A evaporation pan, the method of TethaProbe soil moisture set, and a proposed weighing micro-lysimeter method. Besides, the study compared four irrigation treatments including full irrigation (FI) and deficit irrigation at (DI 80%), (DI 60%), and (DI 40%) of water requirement for two consecutive years in 2017 and 2018. The results showed that the highest amount of basil evapotranspiration was measured at 11.2 mm/day, 53 days after planting. Also, basil crop coefficient values at the initial stages, development, middle, and end of growth were 0.63, 1.08, 1.12, and 0.97 respectively, and the highest basil coefficient in the 25th of July was equal to 1.26. The highest yield of fresh matter in the direct method of estimating water demand was obtained at 5998 and 5966 kg ha-1, respectively, in 2016 and 2017 in full irrigation. Also, the results of this study showed that the proposed lysimeter method improved the method of Class A pan and soil sampling by, respectively, 10% and 8% water consumption, and yields by 10% and 5%, respectively. Also, with this method, the maximum economic return was 4186 Rials per cubic meter of water.
کلیدواژه‌ها [English]
- Agricultural water management
- Basil crop coefficient
- Micro-lysimeter
- احمدی، م.، خاشعی‌‌سیوکی، ع. و سیاری، م.ح. 1395. بررسی مدل مناسب تعیین نیاز آبی زعفران (Crocus sativus L.) و تعیین میزان تنش‌های آبی وارده. نشریه‌ی بوم شناسی کشاورزی، 8 (4): 520-505.
- امیدبیگی، ر. 1390. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد سوم، چاپ ششم، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، شماره نشر 149 ،397 صفحه.
- راد، م. ه.، عصاره، م. ح.، مشکوه، م. ع.، دشتکیان، ک. و سلطانی، م. 1389. نیاز آبی و تابع تولید اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) در شرایط اقلیمی خشک. مجله‌ی جنگل ایران، انجمن جنگلبانی ایران، 2 (1): 71-61.
- سرائی‌تبریزی، م.، پارسی‌نژاد، م.، لیاقت، ع. و بابازاده، ح. 1391. تعیین نیاز آبی و ضرایب گیاهی سویا در مراحل مختلف رشد. نشریه‌ی زراعت، (97): 121-113.
- سفید کن، ف. 1387 .برنامه راهبردی تحقیق پژوهشهای گیاهان دارویی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، 40 صفحه.
- سهرابی، ت.، ابراهیمی، ع.، رحیمی، ح. و خلیلی، ع. 1384. طراحی، ساخت و نصب لایسیمتر وزنی به منظور تعیین نیاز آبی گیاهان زراعی. مجله‌ی علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 12 (2): 43-33.
- صارمی، م.، فرهادی، ب.، ملکی، ع. و فراستی، م. 1394. تعیین ضرای گیاهی و نیاز آبی عدس به روش بیلان آبی (مطالعه موردی: خرم آباد). نشریه ی پژوهش های حبوبات ایران، 6 (2): 87-98.
- قیصری، م.، میرلطیفی، م.، همایی، م. واسدی، م. 1385. تعیین نیاز آبی ذرت علوفه‌ای و ضریب گیاهی آن در مراحل مختلف رشد. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی، 7 (26): 127 -142.
- کیانی، م.، قیصری، م.، مصطفی‌زاده‌فرد، ب.، مجیدی، م. م. و لندی، ا. 1393. تعیین نیاز آبی و ضریب گیاهی روزانه دو واریته‌ی آفتابگردان یوروفلور و سیرنا تحت مدیریت آبیاری قطره ای – نواری. مجله‌ی علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 18 (67): 289-299.
- محمدی، ح.، میری، م.، رحیمی، م. و طیبی، ص. 1392. تأثیر دما بر نیاز آبی گیاه پنبه در شهرستان سبزوار. فصلنامه‌ی جغرافیایی سرزمین، 10 (40): 29-15.
- نادریانفر، م. 1395. تعیین تابع تولید گیاه ریحان تحت شرایط کم آبیاری و استفاده از نانو کود. آبیاری و زهکشی ایران، 10(3): 365-376.
- نادریانفر، م.، انصاری، ح.، عزیزی، م. 1394. اثر کم آبیاری و کود در دو بافت خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ریحان. پژوهش آب در کشاورزی، 29(3): 353-366.
- نیازی، ج.، فولادوند، ح.، احمدی، ح. و وزیری، ژ. 1384. نیاز آبی و ضریب گیاهی گندم در منطقه‌ی زرقان استان فارس. مجله‌ی علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 9 (1): 7-1.
- Ekren, S., Sonmez, ch., Ozcakal, E., Kukul Kurttas, Y., Bayram, E. and Gurgulu, H. 2012. The effect of different irrigation water levels on yield and quality characteristics of purple basil (Ocimum basilicum L.). Agricultural Water Management, 109: 155-161.
- Paredes, P., D’Agostino, D., Assif, M., Todorovic, M. and S.Pereira, L. 2018. Assessing potato transpiration, yield and water productivity under various water regimes and planting dates using the FAO dual Kc approach. Agricultural Water Management, 195: 11-24.
- Sarai Tabrizi, M. 2017. Designing Micro-Lysimeter for accurate measurement of crop water requirements. WATSAVE AWARD 2017 (Young Professional), International Commission on Irrigation and Drainage (ICID), 5 pp., http://www.icid.org/awards_ws.html.
)