نویسندگان

• شهرام کریمی گوغری ¹
• رسول اسدی ²
• محمدرضا محمدرضاخانی ²

¹ استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان؛

² مدرس گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران؛

چکیده

به­منظور ارزیابی تأثیر کم­آبیاری و الگوی کارگزاری لوله آبده بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی آب پنبه، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بصورت کرت‌های نواری خرد شده (استریپ اسپلیت پلات) با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان ارزوئیه، ‌در دو سال‌ زراعی 1388 و 1389 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل سه سطح ‌آبیاری (100=₁I، 80=₂I و 60=₃I درصد تبخیر تعرق محاسبه شده با روش پنمن مانتیث) به­ عنوان عامل اصلی و چهار الگوی کارگزاری لوله آبده (تیپ) شامل دو سیستم آبیاری قطره­ای (سطحی ₁S و زیرسطحی ₂S) و دو آرایش فاصله لوله آبده (برای هر ردیف کاشت روی پشته (معمولی) ₁L و یک در میان بین دو ردیف کاشت ₂L) به عنوان عوامل فرعی بودند. نتایج نشان داد کم­آبیاری به­ مقدار 80 درصد نیاز آبی در مقایسه با آبیاری به ­میزان 100 درصد نیاز آبی، سبب افزایش عملکرد، کارایی مصرف آب، تعداد غوزه در بوته و وزن غوزه به­ترتیب به­میزان 8/5، 4، 10 و 2/5 درصد و صرفه­ جویی 1300 مترمکعب آب (20 درصد آب مصرفی) در هکتار گردید. از طرفی کم­آبیاری به­ مقدار 60 درصد نیاز آبی زیرسطحی در مقایسه با آبیاری به­میزان 100 درصد نیاز آبی زیرسطحی نیز باعث صرفه‌جویی حدود 3400 مترمکعب آب (40 درصد آب مصرفی) در هکتار و افزایش 8 درصدی بهره­وری آب گردید؛ ولی نقصان­های 18 درصدی عملکرد محصول، 25 درصدی تعداد غوزه در بوته، 18 درصدی وزن غوزه را نشان ­داد. به ­نظر می­رسد استفاده از روش کم­آبیاری در کشت پنبه به­میزان 80 درصد نیاز آبی زیرسطحی در منطقه ارزوئیه استان کرمان می­تواند راه­کاری مناسب برای صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش کارایی آن در دوره­های خشکسالی باشد.

کلیدواژه‌ها

• کم‌آبیاری
• الگوی کارگزاری
• عملکرد
• اجزای عملکرد
• کارایی مصرف آب و پنبه

عنوان مقاله [English]

The effect of deficit irrigation and drip tape position on water use efficiency of cotton

نویسندگان [English]

• Shahram Karimi ¹
• Rasoul Asadi ²
• Mohammadeza Mohammadrezakhani ²

¹ Assistant Professor, Water Engineering Department, Faculty of Agriculture, Shahid-Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

² Islamic Azad University Kerman Branch, Kerman, Iran

چکیده [English]

In order to investigate the effect of deficit irrigation and position patterns tube to increase water use efficiency of cotton, a field experiment was carried out during 2009 and 2010 growing season at experimental farm of Orzoueyeh Agriculture and Natural Resources Research Center in Kerman province. The treatments were laid out in strip split plot a Randomized Complete Block Design with three replications. The treatments were comprised of three levels of irrigation including 100, 80, 60 percent of crop water requirement in main plot and sub plot consisted of two irrigation systems (surface drip irrigation system (S₁), subsurface drip irrigation system (S₂)) and two tape position patterns (conventional (L₁) and alternative (L₂)). The results showed that In comparison with 100 percent of crop water requirement, 80 percent of water requirement caused parsimony of water usage equal 1300 m³ ha^-1, and yield, WUE, number of bolls per plant and bolls weight increased 8.5%, 4%, 10% and 2.5% respectively. Also I3 compared with I1 savin about 3400 m³ ha^-1 of irrigation water, and increase WUE was 8% but yield loss, number of bolls per plant and bolls weight decreased 18%, 25% and 18% respectively. Considering the results obtained in this study in the light of water saving as the main object in deficit irrigation and water use efficiency (WUE) for cotton cultivation in Orzoueyeh, the 80% of crop water requirement on subsurface drip irrigation is preferred.

کلیدواژه‌ها [English]

• Deficit irrigation
• latral installation patterns
• yield components
• water use efficiency
• cotton