نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آرش تافته ¹
• نیازعلی ابراهیمی پاک ²
• حسین بابازاده ³
• فریدون کاوه ⁴

¹ عضو هیئت علمی بخش آبیاری و فیزیک خاک

² دانشیار بخش آبیاری و فیزیک خاک، مؤسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

³ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران

⁴ گروه مهندسی آب، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

از آنجایی که برنامه ریزی توزیع آب در دشت قزوین به صورت ماهانه انجام می گیرد توابعی مورد نیاز است که در بازه های زمانی ماهانه با دقت مناسب میزان کاهش محصول را در شرایط کم آبیاری ارزیابی نماید. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی توابع تولید حداقل، میانگین، حاصل ضربی،  حاصل ضرب اصلاح شده توسط ریس و حاصل ضربی با توان ضریب واکنش عملکرد (K_y) در منطقه قزوین انجام شد. به منظور تخمین میزان عملکرد گوجه فرنگی در شرایط کم­آبیاری از داده های طرح بلوک های کامل تصادفی با تیمار های آبیاری، T₄, T₃, T₂, T₁  به ترتیب 60 ،90 ،120 و150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی فیض آباد اجراء شده بود، استفاده گردید. نتایج نشان داد که بیشترین نیاز آبی گیاه گوجه فرنگی در دوره رشد برابر با 1073 میلی متر بود و تیمار T₁ با محصول برابر 88500 کیلوگرم در هکتار حداکثر و تیمارT₄  با محصول برابر 57000 کیلوگرم در هکتار حداقل عملکرد را داشتند. با توجه به مطابقت آماری، روش پیشنهادی که روشی حاصل ضربی بر اساس توان (K_y) ماهانه می باشد، نسبت به روش های دیگر کمترین مقدار ریشه مربعات خطای استاندارد (RMSE)، ریشه مربعات خطای استاندارد نرمال شده (NRMSE) و بیشترین مقدار ضریب توافق (d) و ضریب تبیین (²R ) را داشت. در نتیجه روش پیشنهادی، روش مناسبی برای منطقه است . با استفاده از روش پیشنهادی مقدار ضریب واکنش عملکرد گیاه در ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر به ترتیب برابر با 0/7، 1/1، 1/1، 1/14 و 0/4 و برای مراحل رشد ابتدایی، توسعه گیاه، میانی و نهایی به ترتیب برابر با 0/7، 1/1، 1/14 و 0/4 و متوسط آن برای کل دوره رشد گوجه فرنگی برابر با 0/89 بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

• ضریب واکنش عملکرد (Ky)
• نیاز آبی گیاه
• تشت تبخیر

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Production Functions to Estimate Tomato Yield under Deficit Irrigation in Qazvin Plain

نویسندگان [English]

• Arash Tafteh ¹
• Niazali Ebrahimipak ²
• Hossin Babazadeh ³
• Fereydoon Kaveh ⁴

¹ Irrigation and Drainage, SWRI,Karaj. Iran

² Associate Professor of Irrigation and Soil Physics, Soil and Water Research Institute, Agricultural Research and Education Organization, Karaj, Iran

چکیده [English]

Management of water distribution in the Qazvin Plain is planned on monthly intervals. Therefore, production functions which can accurately predict yield reduction under deficit irrigation on monthly basis are needed. This study was conducted with the following purpose: assessment of the production functions using different methods including, minimum, average, multiplicative, Raes method, and product with yield response factor (K_y) power as applied by FAO and Najarchi yield response factors. To estimate tomato yield under different deficit irrigations and evaluation of empirical methods, a study was conducted by using randomized complete block design with irrigation interval treatments including T1, T2, T3, and T4 representing, respectively, 60, 90,120, and 150 mm evaporation from class A pan between consecutive irrigations. The study had three replications and was carried out at the Faizabad Agricultural Research Station, in Qazvin. The results showed that maximum water requirement of tomato plant was 1073 mm, T₁ treatment had the maximum yield with 88500 kg/ha and T₄ treatment had the minimum yield with 57000 kg/ha. Also, according to statistical comparisons, the proposed method that estimated the plant response factor based on monthly power had the minimum root mean square error (RMSE) and  normal root mean square error (NRMSE), while it had the highest agreement index and coefficient of determination (R²).The plant yield response factors were determined in June, July, August, September, and October as, respectively, 0.7, 1.1, 1.1, 1.14 and 0.4. The value of this factor for initial growth, plant development satge, mid-season, and late-season were, respectively, 0.7, 1.1, 1.14, and 0.4, while the average for the whole growing period was determined as 0.89 by using the proposed method. As a result, the proposed method is suggested as a convenient method.    

کلیدواژه‌ها [English]

• Plant response factor (Ky)
• water requirement
• evaporation pan
• Qazvin