نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد علی کیخا ¹
• مهدیه مسنن مظفری ²
• محمود صبوحی صابونی ³

¹ دانشگاه زابل- دانشکده کشاورزی- گروه اقتصاد کشاورزی

² دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل،

³ استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

چکیده

آب یکی از کمیاب­ترین نهاده­های مورد استفاده در تولید محصولات کشاورزی همه کشورها می­باشد. در ایران که متوسط بارندگی آن 240 میلیمتر در سال بوده و دارای پراکنش نامناسب مکانی و زمانی است، این نهاده اهیمت بیشتری دارد. سیستان و بلوچستان یکی از استان­های خشک کشور می­باشد که طی سال­ها با معضل کمبود آب مواجه بوده است. برای مقابله با مشکل نوسانات و کمبود آب در سیستان منابع ذخیره چاه­نیمه از سال­ها قبل احداث گردیده تا با ذخیره آب، از بروز خسارت در فصول کمبود آب جلوگیری شود. هدف مطالعه حاضر مدل­سازی مدیریت منابع آب چاه نیمه و استفاه از برنامه­ریزی آرمانی به­منظور تعیین مقدار مصرف بهینه آب در بخش­های شرب، کشاورزی و محیط­زیست و تحلیل حساسیت مدل با تغییر راندمان آبیاری می­باشد. بدین منظور ماتریسی با ابعاد 142 در 154 از اهداف و محدودیت­های سیستمی و آرمانی ساخته شد. پس از آن این مدل با  استفاده از برنامه ریزی آرمانی حل شد. نتایج نشان داد، که آب مورد نیاز بخش­های شرب و محیط­زیست با توجه به داده­های تاریخی تأمین خواهند شد ولی مقداری از آب مورد نیاز بخش کشاورزی تأمین نخواهد شد. اگر در شش ماه اول سال آب مازاد در منابع ذخیره چاه نیمه، ذخیره شود در شش ماه دوم بخش­های مختلف با کمبود آب مواجه نخواهند شد، همچنین با افزایش راندمان آبیاری می­توان سطح زیرکشت را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

• آب مورد نیاز شرب
• مخازن چاه‌نیمه
• سیستان
• مدل‌سازی
• مصرف بهینه آب

عنوان مقاله [English]

Chahnimeh Water Resources Management Using Goal Programming

نویسندگان [English]

• ahmad ali keykha ¹
• Mahdieh Mosnen ²
• Mahmood Saboohi ³

¹ University of Zabol, Faculty of Agriculture Department of Agricultural Economics

چکیده [English]

Water is one of the scarcest inputs in most countries and is used in agricultural production. In Iran, where the average annual rainfall is 240 mm  with sporadic distribution and spatial and temporal variations, this input becomes more important. Sistan and Baluchistan is a dry province of the country that faces water shortage problem in many years. To solve water supply fluctuations and scarcity in Sistan region, Chahnimeh water reservoir was established to store water in wet seasons and, consequently, decrease damages in the dry seasons. The aim of this study was modeling of the Chahnimeh water reservoir management using goal programming to determine optimal water for domestic, agricultural, and environmental sector and its sensitivity analysis. Therefore, a matrix with 142 in 154 dimension of aims and systemic and goal constraints were constructed. Then, this model was solved using goal programming. Considering the historical data, results show that water requirement of domestic and environment sectors can be provided, but some agricultural water may not be supplied. Therefore, if in the first six months of the year water is stored in Chahnimeh reservoir, in the next six months, there would be no water shortage, Also, if irrigation efficiency increases, decision makers can increase the cultivated area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chahnimeh reservoir
• Domestic water requirement
• Optimal water use
• Sistan
• Modeling