نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حامد نوذری ¹
• مجید حیدری ¹
• سعید آزادی ²

¹ استادیار گروه مهندسی آبیاری دانشگاه بوعلی سینا

² دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری زهکشی گروه مهندسی آبیاری دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، استفاده از شبکه­های آبیاری و زهکشی است که منجر به بهره­وری بالاتر و سود اقتصادی بیشتری خواهد شد. در تحقیق حاضر به کمک روش تحلیل پویایی سیستم مدل کامپیوتری بسط داده شد که بتواند عملکرد محصولات کشاورزی یک شبکه آبیاری را با توجه به کمیت و کیفیت آب آبیاری، شبیه­سازی و سود خالص ناشی از محصولات را برآورد نماید. به منظور واسنجی و اعتباریابی نتایج مدل از داده­های جمع­آوری شده­ اراضی تحقیقاتی شبکه آبیاری سمت راست آبشار استفاده گردید. پس از تجزیه و تحلیل آماری و محاسبه RMSE، خطای نسبی، خطای استاندارد و ضریب همبستگی میزان برازش میان مقادیر واقعی و شبیه­سازی شده عملکرد محصولات شبکه محاسبه شد. مقدار این شاخص­ها با توجه به شرایط موجود در شبکه به ترتیب 209/98 کیلوگرم بر هکتار، 1/36 درصد، 0/007 و 0/99 برآورد گردید. نتایج نشان داد مدل حاضر در شبیه­سازی شبکه آبیاری، الگوی کشت آن و تعریف سایر سناریوها از دقت خوبی برخوردار است. اما بررسی­های اولیه نشان داد میزان برداشت آب زیرزمینی در منطقه مذکور بیشتر از حد مجاز می­باشد. لذا با توجه به اهمیت منابع آب، دو سناریوی آبیاری به میزان نیاز آبی محصولات و آبیاری با توجه به محدودیت میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی تعریف شد و نتایج آنها تحلیل گردید. نتایج نشان داد که متوسط نسبت درآمد به هزینه محصولات برای شرایط آبیاری شبکه در سال زراعی 86-1385،برای شبیه سازی سناریو اول و در سناریو دوم به ترتیب 2/58، 2/88 و 2/75 می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• شبکه آبیاری
• الگوی کشت

عنوان مقاله [English]

Performance and Profitability Simulation of Crops under Different Managements of Irrigation Water Using System Dynamics Approach

نویسندگان [English]

• Hamed Nozari ¹
• Majid Heydari ¹
• Saeed Azadi ²

² Dept. of Water science engineering, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina Univ., Hamedan, Iran

چکیده [English]

One of the agricultural development strategies is to establish irrigation and drainage networks that will lead to higher productivity and greater economic benefits. In the present study, by using system dynamics approach, a computer model was developed that can estimate the crop yield of an irrigation network according to the quantity and quality of simulated irrigation water and to estimate the net profit of the products. In order to calibrate and validate the model results, the data collected from the research lands of the right side of Abshar Irrigation Network were used. After statistical analysis and calculation of RMSE, relative error, the standard error, and correlation coefficient, adjustment between the measured and simulated network products performance was calculated. The value of these product indexes according to the conditions of the network was estimated as 209.98 kg/ha, 1.36 percent, 0.007, and 0.99, respectively. The results showed that the model had reasonable accuracy in simulation of the irrigation network, its cropping pattern, and definition of other scenarios. Also, an initial check showed that groundwater exploitation in the mentioned area was more than the permitted limit. Considering the importance of water resources, two scenarios were defined i.e. irrigation according to water requirement of crops and irrigation based on limitation of exploiting groundwater resources. Analysis of the results showed that the average of the products income to cost ratio for irrigation of the network in 2006-2007, the first scenario, and the second scenario was, respectively, 2.58, 2.88, and 2.75.

کلیدواژه‌ها [English]

• Irrigation network
• Cropping pattern