شناسنامه علمی شماره
مقاله پژوهشی
علی قدمی فیروزآبادی؛ مهرداد چایچی؛ سید محسن سیدان
چکیده
استفاده بهینه از آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور و خشکسالیهای اخیر امری ضروری بهنظر میرسد. یکی از راهکارهای مهم و تاثیرگذار، بهرهگیری از سامانههای نوین آبیاری است. لذا این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، با بهرهگیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار، بصورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل ...
بیشتر
استفاده بهینه از آب با توجه به شرایط اقلیمی کشور و خشکسالیهای اخیر امری ضروری بهنظر میرسد. یکی از راهکارهای مهم و تاثیرگذار، بهرهگیری از سامانههای نوین آبیاری است. لذا این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان، با بهرهگیری از سیستمهای آبیاری تحت فشار، بصورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال 87-1386 و 88-1387 اجرا شد. کرتهای اصلی شامل سه نوع سامانه آبیاری، بارانی، قطرهای( تیپ) و جویچهای بود و کرتهای فرعی را ارقام گندم ( الوند، توس و دو لاین C-81-4و CD-5009 ) تشکیل دادند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در ژنوتیپهای مورد بررسی در سیستمهای متفاوت آبیاری علیرغم میزان متفاوت آب آبیاری مصرفی تفاوت معنیداری نداشتند. این در حالیست که اختلاف عملکرد بین روش تیپ و جویچهای حدود 1000 کیلوگرم در هکتار تعیین شد.تفاوت بین ژنوتیپها نیز از نظر عملکرد معنیدار نبود. مقدار بهرهوری مصرف آب آبیاری در روش آبیاری تیپ، بارانی و جویچهای ( بدون در نظر گرفتن بارندگی مؤثر ) بهترتیب 6/1، 1/1 و 69/0 کیلوگرم به ازای واحد آب مصرفی بود. بهعبارت دیگر، آبیاری تیپ باعث افزایش 132 و 45 درصدی کارآیی مصرف آب نسبت به روش جویچهای و بارانی گردید. ارزیابی اقتصادی نشان داد که استفاده از هر دو روش آبیاری بارانی و تیپ بجای روش جویچهای برای تمامی ارقام گندم مورد استفاده دارای توجیه اقتصادی است و روش آبیاری بارانی نسبت به تیپ از لحاظ اقتصادی ارجح بود.
مقاله پژوهشی
زهرا سعادتی؛ معصومه دلبری؛ مهدی پناهی؛ ابراهیم امیری
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثرات مدیریت آبیاری روی خصوصیات رویشی، عملکرد و میزان قند چغندرقند (رقم منوژرم) و تعیین کارایی مصرف آب بود. آزمایش در منطقه الشتر واقع در استان لرستان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال زراعی 1393 و 1394 انجام شد. در این تحقیق شش تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (رساندن رطوبت خاک در هر آبیاری به حد ظرفیت مزرعه) ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی اثرات مدیریت آبیاری روی خصوصیات رویشی، عملکرد و میزان قند چغندرقند (رقم منوژرم) و تعیین کارایی مصرف آب بود. آزمایش در منطقه الشتر واقع در استان لرستان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی دو سال زراعی 1393 و 1394 انجام شد. در این تحقیق شش تیمار آبیاری شامل آبیاری کامل (رساندن رطوبت خاک در هر آبیاری به حد ظرفیت مزرعه) بهعنوان تیمار شاهد (T1)، رساندن رطوبت خاک در هر آبیاری به حد ظرفیت مزرعه و حذف آبیاری آخر (T2)، آبیاری گیاه بهمیزان 10 درصد بیشتر از تیمار شاهد (T3)، آبیاری گیاه بهمیزان 10 درصد کمتر از تیمار شاهد (T4)،آبیاری گیاه بهمیزان 20 درصد کمتر از تیمار شاهد (T5) و آبیاری گیاه بهمیزان 30 درصد کمتر از تیمار شاهد (T6)اعمال گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای مختلف آبیاری بر صفات شاخص سطح برگ، وزن خشک ریشه، زیست توده، عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد قند و کارایی مصرف آب قند در سطح احتمال یک درصد و بر روی صفت وزن خشک برگ و کارایی مصرف آب ریشه در سطح احتمال پنج درصد معنیدار گردید. بین تیمارهای T2، T3 و T4 تفاوت معنیداری از نظر خصوصیات رویشی، عملکرد ریشه، وزن خشک ریشه گیاه و عملکرد قند وجود نداشت ولی این تیمارها خصوصیات یاد شده را بهطور معنیداری نسبت به تیمارهای T5 و T6 افزایش دادند. همچنین با توجه به اینکه، بیشترین مقدار کارایی مصرف آب بر اساس تولید ریشه و کارایی مصرف آب بر اساس تولید قند در تیمارهای T2 و T4 بهدست آمد، بنابراین برای صرفهجویی در مصرف آب و جلوگیری از هدر رفت آن در زراعت چغندرقند در استان لرستان، حذف آبیاری آخر یا کاهش میزان آب در هر آبیاری تا 10 درصد توصیه میگردد.
مقاله پژوهشی
ادریس مرسلی؛ نادر حیدری؛ عباس زارع؛ حمیدرضا حاتمی
چکیده
ایران با محدودیتهای شدید منابع آبی مواجه است و سهم قابل توجهی از این منابع کمیاب در بخش کشاورزی استفاده میشود. یکی از مهمترین راهبردهای کاهش تاثیر این محدودیت ارتقای بهرهوری آب کشاورزی و تقلیل برداشت از منابع آبی کشور است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. نوع این تحقیق کاربردی- توسعهای و روش آن کتابخانهای و میدانی به ...
بیشتر
ایران با محدودیتهای شدید منابع آبی مواجه است و سهم قابل توجهی از این منابع کمیاب در بخش کشاورزی استفاده میشود. یکی از مهمترین راهبردهای کاهش تاثیر این محدودیت ارتقای بهرهوری آب کشاورزی و تقلیل برداشت از منابع آبی کشور است که در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. نوع این تحقیق کاربردی- توسعهای و روش آن کتابخانهای و میدانی به شیوههای بررسی اسنادی، پیمایشی و اکتشافی است که در آن جامعه آماری شامل کارشناسان و متخصصان دستگاههای اداری مرتبط، اساتید دانشگاه و پژوهشگران رشتههای مربوطه و کشاورزان خبره در حوزه بهرهوری آب کشاورزی به شیوه نمونهگیری هدفمند انتخاب شدهاند. در این مقاله با هدف شناسایی و تعیین مهمترین فرایندها برای ارتقای بهرهوری آب و نیز اولویت توجه به آنها، ابتدا از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای و سپس به کمک نظرات اخذ شده از نشستها و مصاحبههای تخصصی با خبرگان، تعداد دو فرایند محوری، چهار فرایند اصلی و 16 فرایند شاخص شناسایی شده و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت آنها در یک طیف پنج گزینهای لیکرت دریافت شد و به کمک نرمافزارهای آماری نتایج، سوالات و فرضیات بررسی گردید. بر این اساس میزان اثرگذاری فرایندهای تعیین شده در ارتقای بهرهوری آب کشاورزی متفاوت بوده ولی تمامی فرایندها در ارتقای بهرهوری آب کشاورزی تاثیر مثبت و قوی دارند. در بین دو فرایند محوری، « فرایند اصلاحی محصول کشاورزی » با ضریب 938/0، در بین چهار فرایند اصلی فرایند « اصلاح تولید محصول کشاورزی » با ضریب مسیر 885/0 و در بین 16 فرایند شاخص نیز دو فرایند « فراوری محصولات کشاورزی » با ضریب مسیر 786/0 و « مصرف مجدد (بازچرخانی) آب کشاورزی » با ضریب مسیر 785/0بیشترین تاثیر را در ارتقای بهرهوری آب کشاورزی کشور دارند.
مقاله پژوهشی
سیده ایدا نجبایی؛ مهدی قاجار سپانلو؛ محمد علی بهمنیار
چکیده
به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سرب و کروم موجود در آب آبیاری بر تجمع آنها در خاک و جذب گیاهی (در شاهی و جعفری)، آزمایشی در گلدان هایی با ارتفاع 22 و قطر 28 سانتیمتر، بهصورت فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی، در 3 تکرار و 16 تیمار و بافت خاک لومی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1390 اجرا گردید. تیمارها شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سرب و کروم موجود در آب آبیاری بر تجمع آنها در خاک و جذب گیاهی (در شاهی و جعفری)، آزمایشی در گلدان هایی با ارتفاع 22 و قطر 28 سانتیمتر، بهصورت فاکتوریل در قالب کاملا تصادفی، در 3 تکرار و 16 تیمار و بافت خاک لومی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1390 اجرا گردید. تیمارها شامل چهار سطح سرب در آب (0، 500، 1000، 1500 میلیگرم در لیتر از منبع نیترات سرب) و چهار سطح کروم در آب (0، 100، 200، 400 میلیگرم در لیتر از منبع نیترات کروم) به صورت مجزا از هر تیمار و تلفیقی از هر دو تیمار در نظر گرفته شد. نتایج همبستگی نشان داد کاربرد مقادیر مختلف سرب و کروم بر میزان سرب و کروم کل و قابل جذب خاک تاثیر معنیدار داشت. افزایش مقدار سرب باعث کاهش مقدار کروم در لایه سطحی و افزایش میزان سرب کل و سرب قابل جذب خاک تحت کشت شاهی و جعفری شد و همچنین با افزایش مقدار کروم در آب آبیاری و کاهش مقدار سرب در تیمارهای تلفیقی، مقدار کروم کل و قابل جذب افزایش یافت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سرب در آب تا حد 1000 میلیگرم در لیتر و بالا رفتن سطح آلودگی خاک ، مقدار سرب در بخش هوایی در مقایسه با شاهد افزایش یافت. در سطوح بالاتر آلودگی مقدار سرب و کروم مقدار آنها در بخش هوایی کاهش یافت. این نتیجه در مورد مقدار سرب به احتمال زیاد به این دلیل است که با افزایش مقدار سرب در بخش زیرزمینی، این عنصر به صورت ترکیبات نامحلول در ریشه رسوب کرده و به بخش هوایی منتقل نشده است. اما در مورد کروم، به دلیل باقی ماندن آن در جایگاههای تبادلی کاتیونی و تمایل به هیدرولیز و جذب سطحی شدن، غیر متحرک میگردد. پیوند کروم به گروههای هیدروکسی در دیواره سلولهای ریشه، از جابجایی این فرم یونی بهاندامهای هوایی ممانعت میکند. بیشترین سرب تجمع یافته در اندام هوایی سبزیجات نیز در تیمار 1000 میلیگرم در لیتر سرب و بیشترین کروم تجمع یافته در اندام هوایی سبزیجات نیز در تیمار 400 میلی گرم در لیتر کروم اتفاق افتاد. بدیهی است که خطرات بهداشتی قابل توجهی در استفاده از آبهای آلوده برای آبیاری مزارع سبزی و باغهای میوه وجود دارد و محصولات بهدست آمده از این مزارع معضلی را ایجاد کرده که به گفته متخصصان حوزه سلامت فاجعه است.
مقاله پژوهشی
علی محمد جعفری؛ هرمز سلطانی؛ سید معین الدین رضوانی؛ علی قدمی فیروزآبادی
چکیده
روشهای نوین آبیاری آباندوز می توانند باعث افزایش کارایی مصرف اب و بازده اقتصادی شوند. در این مطالعه اثر دو روش ابیاری و چهار آرایش کاشت مختلف بر روی عملکرد و بازده اقتصادی در زراعت سیب زمینی ارزیابی شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرت خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان در همدان ...
بیشتر
روشهای نوین آبیاری آباندوز می توانند باعث افزایش کارایی مصرف اب و بازده اقتصادی شوند. در این مطالعه اثر دو روش ابیاری و چهار آرایش کاشت مختلف بر روی عملکرد و بازده اقتصادی در زراعت سیب زمینی ارزیابی شد. بدین منظور آزمایشی به صورت کرت خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان در همدان به مدت سه سال (93-1391) انجام گردید. آزمایش شامل دو فاکتور اصلی آبیاری بارانی و قطره ای، و چهار فاکتور فرعی آرایش کاشت بودند. تحلیل اقتصادی تیمارها با استفاده از معیارهای نسبت منفعت-هزینه، نرخ بازده داخلی، و معادل یکنواخت سود خالص سالیانه انجام شد. نتایج نشان داد که روش کاشت مرسوم در آبیاری قطرهای، تیمار برتر اقتصادی بود. برای تیمار برتر نسبت منفعت –هزینه برابر 48/1، نرخ بازده داخلی برابر 49/287 درصد و سود خالص معادل یکنواخت سالیانه آن برابر 1/79 میلیون ریال در هکتار برآورد شد. تاثیر آرایش کاشت در روش آبیاری بارانی قابل توجه بود، بطوریکه نرخ بازده داخلی و معادل یکنواخت سالیانه تیمارهای آرایش کاشت بیش از دو برابر بازده اقتصادی روش کاشت مرسوم بود. تیمار فاصله کاشت 60 سانتی متر در آبیاری بارانی بالاترین بازده اقتصادی را داشت.
مقاله پژوهشی
مجید علی حوری؛ عزیز تراهی؛ حجت دیالمی
چکیده
کشت گیاهان متحمل به شوری میتواند راهحل مناسبی برای استفاده از منابع آب شور باشد. به منظور شناسایی پایههای متحمل به شوری در درخت کُنار، این تحقیق به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو عامل شوری آب آبیاری و گونه درخت کُنار در سه تکرار اجرا گردید. شوری آب آبیاری در چهار سطح 3/0، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و گونه درخت کنار در ...
بیشتر
کشت گیاهان متحمل به شوری میتواند راهحل مناسبی برای استفاده از منابع آب شور باشد. به منظور شناسایی پایههای متحمل به شوری در درخت کُنار، این تحقیق به روش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو عامل شوری آب آبیاری و گونه درخت کُنار در سه تکرار اجرا گردید. شوری آب آبیاری در چهار سطح 3/0، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و گونه درخت کنار در سه سطح شامل موریتانی، رملیک و کُنار بومی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تیمارهای شوری آب آبیاری اثر معنیداری در سطح احتمال پنج درصد بر ارتفاع نهال، تعداد برگ، کلروفیل برگ، قطر ساقه و غلظت نیتروژن، سدیم و کلسیم برگ داشتند. بین گونههای مختلف کُنار از نظر صفات رویشی و غلظت نیتروژن و سدیم برگ اختلاف معنیداری در سطح احتمال پنج درصد وجود داشت. اثرات متقابل تیمارهای شوری آب آبیاری و گونه کُنار نیز بر صفات رویشی و غلظت نیتروژن، سدیم و کلسیم برگ در سطح احتمال پنج درصد معنیدار گردید. با رسیدن شوری آب آبیاری به نه دسی زیمنس بر متر، تعداد برگ و قطر ساقه کاهش معنیدار و غلظت سدیم برگ افزایش معنیدار یافت. تعداد برگ در گونههای مختلف با افزایش شوری آب آبیاری از سه دسی زیمنس بر متر به شش و نه دسی زیمنس بر متر، به ترتیب 8/3 تا 4/8 درصد و 1/25 تا 3/41 درصد کمتر شد. قطر ساقه نیز در گونههای مختلف با افزایش شوری آب آبیاری از سه دسی زیمنس بر متر به شش و نه دسی زیمنس بر متر، به ترتیب 7/1 تا 1/28 درصد و 30 تا 9/77 درصد کمتر شد. در حالی که غلظت سدیم برگ در گونههای مختلف با افزایش شوری آب آبیاری از سه دسی زیمنس بر متر به شش و نه دسی زیمنس بر متر، به ترتیب 67/1 تا 73/2 برابر و 64/1 تا 36/3 برابر شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که منابع آب شور میتوانند در آبیاری نهالهای کُنار مورد استفاده قرار گیرند.
مقاله پژوهشی
معظم خالقی؛ علی شاهنظری؛ فرزاد حسن پور؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
کمبود آب غیرشور و افزایش تقاضای آب برای آبیاری منجر به کاربرد روشهای جدید آبیاری و همچنین به کارگیری منابع آب شور شده است. به همین دلیل، آزمایش مزرعهای طی دو سال زراعی 1393 و 1394 برای ارزیابی اثر مدیریت کمی و کیفی آب آبیاری بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد کیفی آفتابگردان در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ...
بیشتر
کمبود آب غیرشور و افزایش تقاضای آب برای آبیاری منجر به کاربرد روشهای جدید آبیاری و همچنین به کارگیری منابع آب شور شده است. به همین دلیل، آزمایش مزرعهای طی دو سال زراعی 1393 و 1394 برای ارزیابی اثر مدیریت کمی و کیفی آب آبیاری بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد کیفی آفتابگردان در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. پژوهش حاضر در قالب طرح فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری کامل با آب غیرشور (FI)،آبیاری کامل با آب شور (SI)، آبیاری کامل با تناوب آب شور و غیرشور (FSI)،آبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد آب مورد نیاز با آب غیرشور (PRD1)، آبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد آب مورد نیاز با آبشور (PRD2) وآبیاری ناقص ریشه در سطح 75 درصد آب مورد نیاز با تناوب آبشور و غیرشور (PRD3) بود. آبشور با هدایت الکتریکی 4/5 دسی زیمنس بر متر از اختلاط20 درصد آب دریای خزر با آب غیرشور به دست آمد. نتایج نشان داد که تیمارهای PRD1، PRD3، FSIبا تیمار کنترل (FI) در اکثر خصوصیات مورفولوژیکی اختلاف معنیداری نداشتند. بالاترین درصد روغن از تیمار PRD2 و PRD3 با مقدار یکسان 56 درصد به دست آمد. تیمار SI کمترین میزان درصد روغن را داشت. حداکثر عملکرد روغن با مقادیر 1831 و 5/1783 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در تیمارهای FIوPRD1مشاهده شد. تیمارهای PRD2و SI کمترین مقادیر عملکرد روغن و پروتئین را در هر دو سال داشتند. براساس نتایج، درشرایط بحران آبی و نیاز به استفاده از آب کمتر و یا جایگزین نمودن آب شور با آب غیر شور،روشهای PRD3و FSIبه عنوان مدیریت بهینه توصیه میشود تا علاوه بر صرفهجویی در منابع آب، تلفات کمی و کیفی محصول را به حداقل رساند.
مقاله پژوهشی
یاسر استواری؛ ارسلان فاریابی؛ سید علی اکبر موسوی
چکیده
منحنیمشخصهرطوبتی خاک در پژوهشهای آبوخاکمربوط بهآبیاریوزهکشی،حفاظتخاک وانتقال املاحاهمیت فراوانیدارد. از آنجا کهاندازهگیریمستقیماین ویژگی از خاک، وقتگیرو هزینهبراست، میتوان با برآورد نقاط منحنی مشخصه رطوبتی با استفاده از توابع انتقالی و ویژگیهای زود یافت خاک، در زمان و هزینهها صرفهجویی کرد. هدف از مطالعه ...
بیشتر
منحنیمشخصهرطوبتی خاک در پژوهشهای آبوخاکمربوط بهآبیاریوزهکشی،حفاظتخاک وانتقال املاحاهمیت فراوانیدارد. از آنجا کهاندازهگیریمستقیماین ویژگی از خاک، وقتگیرو هزینهبراست، میتوان با برآورد نقاط منحنی مشخصه رطوبتی با استفاده از توابع انتقالی و ویژگیهای زود یافت خاک، در زمان و هزینهها صرفهجویی کرد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و مقایسه توابع انتقالی استواری-بیگی (1392) و قنبریان-میلان (2010) که هر دو از یک بانک اطلاعاتی یکسان (UNSODA) استخراج شدهاند، در برآورد هشت نقطه از منحنی مشخصه رطوبتی میباشد. برای این منظور، از دادههای 119 نمونه خاکهای بانک اطلاعات خاک HYPRESاستفاده شد. نتایج نشان که توابع استواری-بیگی (1392) در مکشهای کم، کارآیی خوب و مشابه با توابع قنبریان-میلان (2010) دارد. در مکشهای زیاد و نزدیک به نقطه پژمردگی دائم، توابع استواری-بیگی (1392) که از بعد فرکتال اجزای بافت خاک به عنوان متغیر مستقل ورودی استفاده میکنند، کارآیی بیشتری نسبت به توابعقنبریان-میلان (2010) دارند. در برخی از مکشها نیز هر دو تابع استواری-بیگی (1392) و قنبریان-میلان (2010) کارآیی مناسبی در برآورد رطوبت خاک نداشتند. بهطور کلی، میتوان نتیجه گرفت که استفاده از توابع استواری-بیگی (1392) (با یک پارامتر ورودی، بعد فرکتال) در تخمین نقاط منحنی رطوبتی کارآیی مشابه و گاهی بهتر نسبت به توابع قنبریان-میلان (2010) (با تعداد زیاد متغیرهای ورودی) دارد.
مقاله پژوهشی
فریبا السادات حسینی؛ علیرضا واعظی
چکیده
محتوای آب خاک نقشی مهم در رشد گیاه بهویژه در کشتزارهای دیم مناطق خشک و نیمهخشکایفاء میکند. آگاهی از عوامل مؤثر بر میزان نگهداشت آب در خاک برای مدیریت آب حاصل از بارشآسمانی و همچنین درک طیف وسیعی از فرآیندهای هیدرولوژیکی شامل نفوذ، رواناب، و تبخیر و تعرق ضروری است.این متغیر تحت تأثیر همزمان آبوهوا، ویژگیهای خاک، ...
بیشتر
محتوای آب خاک نقشی مهم در رشد گیاه بهویژه در کشتزارهای دیم مناطق خشک و نیمهخشکایفاء میکند. آگاهی از عوامل مؤثر بر میزان نگهداشت آب در خاک برای مدیریت آب حاصل از بارشآسمانی و همچنین درک طیف وسیعی از فرآیندهای هیدرولوژیکی شامل نفوذ، رواناب، و تبخیر و تعرق ضروری است.این متغیر تحت تأثیر همزمان آبوهوا، ویژگیهای خاک، پوشش زمین و توپوگرافی قرار دارد. در این بررسی، تغییرات محتوای آب خاک در هفت کشتزار گندم دیم با شیب چهار، هشت، 11، 15، 18، 20 و 24 درصد تحت شرایط آیش در غرب استان زنجان مورد بررسی قرار گرفت. محتوای آب خاک در عمق 20 سانتیمتر در سه کرت (5/1 متر ×5/2 متر) با فاصله پنج روز در طول دوره رشد گندم زمستانه از سال 1394 تا 1395 اندازهگیری شد. محتوای آب خاک تغییرات زیادی را طی دوره پژوهش نشان داد که با تغییر ماهانه بارش همگام بود. تفاوتی معنیدار بین کشتزارها از نظر محتوای آب خاک وجود داشت (01/ 0P<). محتوای آب خاک از شیب چهار تا 11 درصد به شدت کاهش یافت اما کاهش آن در شیبهای بالاتر (15-24 درصد) ناچیز بود. کاهش در محتوای آب خاک در کشتزارها به افزایش رواناب سطحی در آنها مربوط بود. ماتریس همبستگی (r) برای تعیین اثرات ویژگیهای کشتزارها (درجه شیب و خصوصیات خاک) نشان داد که محتوای آب خاک با درجه شیب، شن، رس، ماده آلی و نفوذپذیری خاک همبستگی معنیداری در سطح یک درصد دارد. تجزیهوتحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که محتوای آب خاک رابطهای معنیدار با شیب و مقدار شن دارد (01/0>P و 78/0=2R).بر این اساس محتوای آب خاک در کشتزارهای دیم مناطق نیمهخشک را میتوان با استفاده از درجه شیب و مقدار شن خاک برآورد نمود.
مقاله پژوهشی
آرش رنجبر؛ علی رحیمی خوب؛ حامد ابراهیمیان؛ مریم وراوی پور
چکیده
تغییر شکل و انتقال کود اوره، نیترات و آمونیوم در خاک بصورت زنجیرهای از واکنشهای متصل به هم صورت میگیرد که برای مدیریت دقیقتر آب و کود در مزرعه باید این واکنشها توامان باهم در نظر گرفته شوند. در این پژوهش مدل HYDRUS-2Dبه منظور پیشبینی توزیع و انتقال توأمان رطوبت، نیترات و آمونیوم در زیر جویچه و پشتههای آبیاری طی دوره رشد ...
بیشتر
تغییر شکل و انتقال کود اوره، نیترات و آمونیوم در خاک بصورت زنجیرهای از واکنشهای متصل به هم صورت میگیرد که برای مدیریت دقیقتر آب و کود در مزرعه باید این واکنشها توامان باهم در نظر گرفته شوند. در این پژوهش مدل HYDRUS-2Dبه منظور پیشبینی توزیع و انتقال توأمان رطوبت، نیترات و آمونیوم در زیر جویچه و پشتههای آبیاری طی دوره رشد ذرت ارزیابی شد. نخست، گیاه ذرت تحت سه تیمار کود اوره صفر، 150 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در سه تکرار کشت شد. مقادیر جذب نیتروژن توسط گیاه به علاوه میزان رطوبت و غلظت نیترات و آمونیوم خاک در اعماق مختلف زیر پشته و جویچهها طی فصل رشد، قبل و بعد از هر نوبت کوددهی اندازهگیری شدند. از این دادهها برای واسنجی و صحتسنجی پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح موجود در مدل استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل در طول مرحله صحتسنجی نشان دادند که بین مقادیر رطوبت، نیترات و آمونیوم شبیهسازی شده و اندازهگیری شده در خاک تطابق خوبی وجود داشت. شاخصهای ضریب تبیین و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده برای پیشبینی رطوبت خاک در محدوده توسعه ریشه به ترتیب برابر با 772/0 و 37/4 % بدست آمدند. علاوه بر این، شاخصهای مذکور برای پیشبینی غلظت آمونیوم خاک در زیر جویچه و پشتههای هر سه تیمار به ترتیب بین 645/0 تا 798/0 و 23/ 14% تا 4/29% و برای نیترات به ترتیب بین 716/0 تا 829/0 و 57/ 23% تا 2/25% تغییر نمودند. در مجموع نتایج این مطالعه حاکی از آن بود که مدل HYDRUS علاوه بر انتقال رطوبت، توزیع نیترات و آمونیوم را در زیر جویچه و پشتههای آبیاری با دقت مناسبی شبیهسازی میکند و به همین دلیل میتواند ابزار مفیدی برای مدیریت آب و کود در آبیاری جویچهای باشد.
مقاله پژوهشی
فاطمه رستگاری پور؛ فاطمه عزیززاده؛ تکتم محتشمی؛ امیر سالاری
چکیده
بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی میباشد. در طی سالهای اخیر به جهت عدم توجه به این نهاده تولیدی کمیاب و استفادههای نادرست و بیشازحد و نیز خشکسالیها، مسئله کمبود آب به یک بحران جدی تبدیلشده است. ازاینرو برنامهریزان باید در راستای مصرف بهینه آب تصمیمگیری کرده و با تهیهی الگوی کشت مناسب به همراه کاربرد فنّاوریهای ...
بیشتر
بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی میباشد. در طی سالهای اخیر به جهت عدم توجه به این نهاده تولیدی کمیاب و استفادههای نادرست و بیشازحد و نیز خشکسالیها، مسئله کمبود آب به یک بحران جدی تبدیلشده است. ازاینرو برنامهریزان باید در راستای مصرف بهینه آب تصمیمگیری کرده و با تهیهی الگوی کشت مناسب به همراه کاربرد فنّاوریهای هوشمند سیستمهای آبیاری از هدر رفت و استفاده نادرست آب ممانعت نمایند. در این پژوهش، مدل مورداستفاده الگوریتم ژنتیک چندهدفه با مرتبسازی نا مغلوب است که در نرمافزار متلب پیادهسازی گردید. برای انجام این مطالعه، دادههای سطوح زیر کشت، عملکرد، قیمت و هزینه تولید محصولات زراعی آبی منتخب دشت زاوه استان خراسان رضوی شامل گندم، جو، ذرت علوفهای، یونجه و چغندرقند از سال زراعی 92-1391 تا سال زراعی 95-1394، از مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان زاوه جمعآوری شد. همچنین آمار و اطلاعات سازمان آب منطقهای خراسان رضوی و عرضه آب ایستگاه صنوبر مورداستفاده قرار گرفت. برخی دادههای موردنیاز نیز از طریق مشاوره با کارشناسان حاصل شد. مقایسه نتایج تخمینی با آمار واقعی سطوح زیر کشت هر یک از محصولات در هرسال نشان داد که سطح زیر کشت بهینه بدست آمده از مدل برای محصولات گندم و جو نسبت به آمار واقعی کمتر بوده است. اما محصول ذرت علوفهای افزایش سطح زیر کشت دارد که بسیار مطلوب است و سبب افزایش بازده برنامهزمانبندی و کشاورزی پایدار میشود. با توجه به اهمیت حداقل شدن انحراف برنامه زمانبندی آبیاری ارائهشده توسط کارشناس و کشاورز پیشنهاد میشود با نظر کارشناسان و کشاورزان، برنامه مدونی برای زمانبندی آبیاری محصولات کشاورزی طراحی و مورداستفاده کشاورزان قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
رضا موحدی؛ نسیم ایزدی؛ رضا وحدت ادب
چکیده
با توجه به شرایط خشکسالی و اینکه بخش کشاورزی بیشترین مصرف را در بین بهرهبرداران آب در کشور دارد، استفاده از فناوریهای آبیاری تحت فشار که به میزان قابل توجهی مصرف آب را کاهش میدهند بسیار توصیه میگردد. اما مهمترین بحث در توسعه فناوریهای کشاورزی، پذیرش آن در بین بهرهبرداران است. بنا بر این، هدف از انجام این پژوهش بررسی سازههای ...
بیشتر
با توجه به شرایط خشکسالی و اینکه بخش کشاورزی بیشترین مصرف را در بین بهرهبرداران آب در کشور دارد، استفاده از فناوریهای آبیاری تحت فشار که به میزان قابل توجهی مصرف آب را کاهش میدهند بسیار توصیه میگردد. اما مهمترین بحث در توسعه فناوریهای کشاورزی، پذیرش آن در بین بهرهبرداران است. بنا بر این، هدف از انجام این پژوهش بررسی سازههای موثر بر پذیرش آبیاری تحت فشار توسط کشاورزان بود. این پژوهش در روستاهای قوچ تپه، آهوتپه، چنار سفلی و چنار علیا، از روستاهای تابعه شهرستان اسدآباد استان همدان انجام شد و جمعیت مورد مطالعه 90 کشاورز منطقه بود که از آبیاری تحت فشار استفاده می کردند. دادههای این مطالعه با استفاده از ابزار پرسشنامه جمعآوری شد . پردازشدادهها از طریق نرم افزار SPSS و AMOS صورت گرفت. یافتههای پژوهش، نشان داد که متغیرهای سودمندی ادراکی، سهولت استفاده ادراکی، و نگرش نسبت به استفاده، تأثیر مثبت و معنیداری بر تصمیم به استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار و در نتیجه پذیرش آن داشتهاند. در پایان، بر اساس یافتههای پژوهش پیشنهاد میشود سیستمهای آبیاری تحت فشار از طریق مجلات و نشریههای ترویجی و سایر رسانههای اجتماعی برای آشنایی و معرفی بیشتر کشاورزان ترویج شوند. همچنین، در توسعه فناوریهای نوین آبیاری تحت فشار لازم است برخی زیرساختها و شرایط برای سهولت پذیرش کشاورزان فراهم شوند.