آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
سولماز مکرم؛ جواد بهمنش؛ وحید رضاوردی نژاد
چکیده
بیوچار مادهای متخلخل و غنی از کربن زیستی (بیولوژیک) به شکل پایدار است که ساختار آن قادر به ذخیره‌سازی آب و عناصر غذایی بوده و به همین دلیل به‌عنوان نگهدارنده این مواد (بهویژه در خاکهای شنی) در نظر گرفته میشود. برای نیل به امنیت غذایی در شرایط تنش خشکی، بیوچار میتواند بهرهوری آب را در بخش کشاورزی ارتقا بخشد. این پژوهش به‌منظور ...
بیشتر
بیوچار مادهای متخلخل و غنی از کربن زیستی (بیولوژیک) به شکل پایدار است که ساختار آن قادر به ذخیره‌سازی آب و عناصر غذایی بوده و به همین دلیل به‌عنوان نگهدارنده این مواد (بهویژه در خاکهای شنی) در نظر گرفته میشود. برای نیل به امنیت غذایی در شرایط تنش خشکی، بیوچار میتواند بهرهوری آب را در بخش کشاورزی ارتقا بخشد. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر کمآبیاری و سطوح مختلف بیوچار بر عملکرد گیاه گشنیز در خاکی با بافت سبک در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه و بر پایه فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری 50٪، 75٪ و 100٪ نیاز آبی گیاه و سه سطح کاربرد بیوچار شامل 0، 2/5٪ و 5٪ وزنی هر گلدان بود که در مجموع شامل 27 تیمار شد. آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه و جبران کمبود آب خاک تا حد ظرفیت زراعی (FC) با افزودن مقدار آب لازم به آنها اعمال شد و آب اضافه‌شده نیز در طول فصل رشد اندازهگیری گردید. پارامترهای کمی وزن تر و خشک کل گیاه، ساقه، برگ، و ریشه در هر گلدان به دقت اندازهگیری شد. همچنین عملکرد محصول و بهرهوری مصرف آب آبیاری در پایان فصل کشت در هر تیمار تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثرات سطوح آبیاری و بیوچار بر برخی پارامترهای اندازهگیری شده در سطح احتمال 1% و 5% معنیدار بود. با اعمال کمآبیاری، مقادیر پارامترهای کمّی اندازهگیری شده و عملکرد گیاه کاهش یافت. بیشترین مقدار پارامترهای مذکور از تیمار100% مقدار آب آبیاری به دست آمد و استفاده از بیوچار تا سطح 2/5% وزنی خاک باعث افزایش آن پارامترها شد. بر این پایه، استفاده از مقدار مناسب بیوچار به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک باعث بهبود رشد و عملکرد گیاه گشنیز میشود.
محمد کریمی؛ جواد باغانی
چکیده
ارزیابیسامانههای آبیاریقطرهایباهدفاصلاحوبهبودسامانههایاجراشدهصورتمیگیرد. این تحقیق به منظور ارزیابی سامانه آبیاری قطرهای باغات پسته منطقه مهولات در استان خراسان رضوی، طی سالهای 1393 تا 1394 انجام گردید. برای جمعآوری دبی خروجیها، مانیفولد یکی از قطعات در حال کار بطور تصادفی انتخاب شد. در این قطعه، چهار لولة فرعی ...
بیشتر
ارزیابیسامانههای آبیاریقطرهایباهدفاصلاحوبهبودسامانههایاجراشدهصورتمیگیرد. این تحقیق به منظور ارزیابی سامانه آبیاری قطرهای باغات پسته منطقه مهولات در استان خراسان رضوی، طی سالهای 1393 تا 1394 انجام گردید. برای جمعآوری دبی خروجیها، مانیفولد یکی از قطعات در حال کار بطور تصادفی انتخاب شد. در این قطعه، چهار لولة فرعی (لترال) در طول مانیفولد بهترتیب در ابتدای مانیفولدفاصله یک سوم از ابتدا، فاصله دو سوم از ابتدا و در انتهای مانیفولدانتخاب شد. بر روی هر یک از لترالهای انتخاب شده دبی خروجیها در چهار نقطه اندازهگیری شد. محل انتخاب اندازهگیری دبی خروجیها، مشابه انتخاب لترال‌ها در طول مانیفولد بود. محل اندازهگیری فشار در قطعه مورد آزمایش، ابتدا و انتهای لترالهای انتخاب شده بود. حداقل فشار ورودی در مانیفولد (MLIP) در تمامی مانیفولدهای قطعات در حال کار نیز اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که در سامانههای ارزیابی شده، متوسط یکنواختی پخش آب بین 89/84 تا 10/97 [H1] درصد متغییر بود که بر اساس این شاخص، سامانههای ارزیابی شده خوب تا عالی طبقه بندی شدند. متوسط راندمان پتانسیل کمترین ربع بین 09/63 تا 78/77 درصد و متوسط راندمان کاربرد کمترین ربع بین 10/70 تا 42/86 درصد متغییر بود که بر اساس این شاخصها، عملکرد سامانههای آبیاری قطرهای در باغات پسته مورد بررسی، خوب ارزیابی شده است. [H1]دو رقم اعشار لازم نیست.
مهدی مکاری؛ هادی دهقان؛ میثم عابدین پور
چکیده
تنش شوری و خشکی از مشکلات تولید فراوردههای کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا و به ویژه مناطق خشک و نیمهخشک است. بر این اساس پژوهشی گلدانی به منظور بررسی اثر توأمان تنش شوری و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد شلغم (رقم پرپل تاپ وایت گلاب) در منطقه کاشمر اجرا شد. این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل ...
بیشتر
تنش شوری و خشکی از مشکلات تولید فراوردههای کشاورزی در بسیاری از نقاط دنیا و به ویژه مناطق خشک و نیمهخشک است. بر این اساس پژوهشی گلدانی به منظور بررسی اثر توأمان تنش شوری و خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد شلغم (رقم پرپل تاپ وایت گلاب) در منطقه کاشمر اجرا شد. این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل دو فاکتور شوری و مقدار آب آبیاری اعمال شد. چهار سطح شوری آب آبیاری شامل (آب شرب) 7/0= S1، 4= S2، 8= S3و 12= S4دسیزیمنس بر متر و سه سطح مقدار آب آبیاری شامل آبیاری کامل (100% نیاز آبی)= W1، W175%= W2و W1 50%= W3بود که در یک خاک با بافت لومی شنی اعمال شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد که شوری، کمآبیاری و اثر متقابل آنها بر عملکرد بیولوژیک شلغم، وزن زیست توده تر اندام هوایی، وزن غده و وزن خشک برگها در سطح یک درصد معنیدار بود. تیمارهای W1S1و W2S1نسبت به سایر تیمارها عملکرد بیولوژیک بیشتری داشتند. در تمام سطوح شوری مشخص گردید که بین عملکرد بیولوژیک شلغم در سطوح آبیاری W1و W2تفاوت معنیداری وجود نداشت. با توجه به یافتههای این پژوهش میتوان گفت که حساسیت گیاه شلغم به تنش شوری بیشتر از تنش خشکی است. از طرفی نتایج این پژوهش نشان داد که بهترین سطح شوری برای رسیدن به بیشینه عملکرد بیولوژیک در گیاه شلغم همان سطح شوری S1 است. لذا بهترین تیمار قابل توصیه برای کاشت شلغم در منطقه مورد مطالعه تیمار W2S1میباشد.
ارسلان فاریابی؛ بهزاد قربانی
چکیده
یکنواختی توزیع آب یکی از مهمترین عوامل ارزیابی سیستمهای آبیاری است. تا کنون چندین معادله مختلف برای محاسبه ضریب یکنواختی توزیع آب در سیستمهای آبیاری بارانی ارائه شده است. معادلات ارائه شده، لزوماً نتایج یکسانی در محاسبه ضریب یکنواختی برای یک مزرعه در شرایط به‌خصوص را ندارند. هدف از این پژوهش ارزیابی معادلات متفاوت ارائه شده ...
بیشتر
یکنواختی توزیع آب یکی از مهمترین عوامل ارزیابی سیستمهای آبیاری است. تا کنون چندین معادله مختلف برای محاسبه ضریب یکنواختی توزیع آب در سیستمهای آبیاری بارانی ارائه شده است. معادلات ارائه شده، لزوماً نتایج یکسانی در محاسبه ضریب یکنواختی برای یک مزرعه در شرایط به‌خصوص را ندارند. هدف از این پژوهش ارزیابی معادلات متفاوت ارائه شده توسط محققین مختلف، مشاهده تأثیر شرایط متفاوت مزرعه‌ای در نتایج حاصله، بررسی روابط موجود بین نتایج این معادلات و امکان استفاده از آنها میباشد. برای این منظور ضریب یکنواختی توزیع 10 سیستم آبیاری بارانی از مزارع استان چهار محال و بختیاری با استفاده از معادلات پیشنهادی کریستیانسن، متخصصین انجمن نیشکر هاوایی، هارت و رینولدز، بنامی و هر، ویلکوکس و اسوالز، کریدل و همکاران، مریام و کلر، کارملی و بیل و هاول محاسبه گردید. دادههای حاصله توسط نرم افزار SASو در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی تجزیه وتحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که ضرایب یکنواختی حاصل از معادلات مذکور دارای تفاوت معنیداری بوده (05/0<P) و تعدادی از این معادلات در شرایطی خاص، رقمی منفی و یا بزرگتر از 100 درصد را برآورد میکنند. علاوه بر این در مورد تمامی ضرایب یکنواختی، توزیع بتا بهتر از توزیع‌های نرمال و یکنواخت میتواند ضریب یکنواختی توزیع آب (CU) را تخمین بزند. همچنین در هر سه توزیع بتا، نرمال و یکنواخت کمترین همخوانی بین مقادیر پیشبینی شده و مقادیر اندازهگیری شده مربوط به معادلات ارائه شده توسط کارملی، بیل و هاول و بنامی و هر بوده و بیشترین همخوانی مخصوصاً در توزیع‌های بتا و نرمال مربوط به معادله کریستیانسن میباشد. بهطور کلی نتایج نشان داد که برخی از ضرایب یکنواختی توزیع آب نظیر ضریب یکنواختی بنامی و هر، ضریب یکنواختی کارملی و تا حدی ضریب یکنواختی بیل و هاول به شدت وابسته به شرایط ویژه مزرعه‌ای بوده و نمی‌توان آنها را در سایر شرایط مزرعه استفاده نمود.
آمنه میان آبادی؛ امین علیزاده؛ سیدحسین ثنایی نژاد؛ بیژن قهرمان؛ کامران داوری
چکیده
الگوریتم سبال ابزاری است که از آن برای تخمین توزیع مکانی تبخیر- تعرق واقعی با استفاده از تصاویر ماهوارهای از جمله مودیسو لندست استفاده میشود. اگرچه تصاویر لندست دارای توان تفکیک مکانی بالاتری نسبت به تصاویر مودیس هستند (30 متر در برابر 1000 متر)، اما توان تفکیک زمانی آنها نسبت به تصاویر مودیس کمتر است (هر 16 روز در برابر هر روز). ...
بیشتر
الگوریتم سبال ابزاری است که از آن برای تخمین توزیع مکانی تبخیر- تعرق واقعی با استفاده از تصاویر ماهوارهای از جمله مودیسو لندست استفاده میشود. اگرچه تصاویر لندست دارای توان تفکیک مکانی بالاتری نسبت به تصاویر مودیس هستند (30 متر در برابر 1000 متر)، اما توان تفکیک زمانی آنها نسبت به تصاویر مودیس کمتر است (هر 16 روز در برابر هر روز). از طرف دیگر، تصاویر هر روزه مودیس به دلیل مشکلاتی از قبیل ابرناکی ممکن است همیشه قابل استفاده نباشد و همچنین تفسیر تصاویر متعدد به شدت زمان بر است. در این مطالعه از بین تصاویر هر روزه مودیس تصاویری انتخاب شد که بتواند تغییرات ناگهانی جوی و بارشهای رخداده را پایش نموده تا بتوان با کاهش زمان مورد نیاز برای تفسیر تصاویر ماهوارهای بدون از دست دادن اطلاعات مفید تصاویر، به تخمینی بهتر از تبخیر-تعرق واقعی دست یافت. با توجه به اهمیت انتخاب پیکسل های سرد و گرم و به دلیل اینکه انتخاب این پیکسلها نیاز به مهارت زیادی دارد و زمانبر میباشد، در این مطالعه از الگوریتم انتخاب خودکار پیکسل سرد و گرم (بدون دخالت کاربر) با کمک تصاویر لندست استفاده شد. در نهایت برای تخمین تبخیر- تعرق سالانه از روی تصاویر روزانه، علاوه بر استفاده از روش درونیابی خطی بین تصاویر، از روش خطی- لگاریتمی نیز استفاده شد. تبخیر- تعرق به دست آمده از الگوریتم سبال با شرایط توصیف شده در بالا، با تبخیر- تعرق حاصل از معادله بیلان آب و خروجی مدل SWAT برای سه سال تر (1384-1383)، نرمال (1385-1384) و خشک (1387-1386) در حوضه نیشابور- رخ مقایسه شد. همچنین برای صحتسنجی نتایج از چارچوب بادیکو نیز استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در مقایسه با مدل SWAT، روش خطی- لگاریتمی نتایج بهتری ارائه داد (RMSE، MBE و MAE برای روش خطی-لگاریتمی به ترتیب 4/20، 09/0 و 4/18 میلیمتر در سال و برای روش خطی به ترتیب 8/21، 4/2-، 8/20 میلیمتر در سال بود). نتایج همچنین نشان داد که انتخاب خودکار پیکسل سرد و گرم در الگوریتم سبال ، نتایج قابل قبولی برای تخمین تبخیر- تعرق واقعی در مقیاس زمانی سالانه و مقیاس مکانی کل حوضه به همراه دارد. اما در مقیاسهای کوچکتر مکانی (واحدهای پاسخ هیدرولوژیکی) و زمانی (ماهانه) نتایج الگوریتم سبال با خروجی مدل SWAT همبستگی خوبی ندارد. نتایج همچنین گواهی داد که با وارد کردن عمق آبیاری در منحنیهای بادیکو، تبخیر به دست آمده توسط الگوریتم سبال و مدل SWAT از چارچوب بادیکو تبعیت میکند.
رسول اسدی؛ فرزاد حسن پور؛ میترا مهربانی؛ امین باقی زاده؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
مدیریت صحیح آب در مزرعه باعث استفاده بهینه از منابع آب، خاک، کود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا میشود. در این راستا، به‌منظور ارزیابی اثر دور مختلف آبیاری بر اساس تبخیر از تشت در دو سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی بر شاخصهای رشد رزماری، آزمایشی بصورت کرتهای یک بار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
مدیریت صحیح آب در مزرعه باعث استفاده بهینه از منابع آب، خاک، کود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا میشود. در این راستا، به‌منظور ارزیابی اثر دور مختلف آبیاری بر اساس تبخیر از تشت در دو سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی بر شاخصهای رشد رزماری، آزمایشی بصورت کرتهای یک بار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شهر کرمان در سال زراعی 1394 اجرا گردید. در این آزمایش سه دور آبیاری بر اساس سه سطح تبخیر (25=1I، 40=2Iو 55=3Iمیلیمتر تبخیراز تشت) به عنوان عامل اصلی ودو سیستم آبیاری قطرهای (سطحی =1Sو زیرسطحی =2S)به عنوان عامل فرعیمورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه زایا و شاخص سطح برگ در 2I در مقایسه با1I، بهترتیب 9/12، 6/12، 6/13 و 3/5 درصد کاهش داشت ولی با وجود این، صرفه‌جویی 1/44 میلیمتر آب (1/21 درصد) و افزایش 6/3 درصدی بهرهوری آب حاصل شد. از طرف دیگر بهرهوری آب، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه زایا و شاخص سطح برگ در سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی بهترتیب 1/15، 3/18، 7/9، 5/12 و 15 درصد نسبت به سیستم آبیاری سطحی بیشتر بود و تنظیم دور آبیاری بر اساس سطح 40 میلیمتر تبخیر از تشت اعمال شده در سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی در بهترین جایگاه از لحاظ صفت بهرهوری آب قرار دارد. بنابراین استفاده از آبیاری قطرهای زیرسطحی در تیمارI2 در کشت گیاه دارویی رزماری در شهر کرمان میتواند راهکاری مناسب برای صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهرهوری آب در دورههای خشکسالی باشد.
کوروش مجد‌سلیمی؛ ابراهیم امیری؛ سید بابک صلواتیان
چکیده
تولید اقتصادی چای در شرایط پایدار منوط به استفاده صحیح از منابع آب و کود میباشد. بدین منظور نقش آبیاری تکمیلی و کود نیتروژن در تولید اقتصادی در باغ‌های چای با ارزیابی عملکرد، تابع تولید، کارآیی مصرف آب و نسبت درآمد به هزینه و بازده نهایی طی سه سال (1387 تا 1389) در ایستگاه تحقیقات چای فومن در استان گیلان بررسی شد. برای اجرای آزمایش از سیستم ...
بیشتر
تولید اقتصادی چای در شرایط پایدار منوط به استفاده صحیح از منابع آب و کود میباشد. بدین منظور نقش آبیاری تکمیلی و کود نیتروژن در تولید اقتصادی در باغ‌های چای با ارزیابی عملکرد، تابع تولید، کارآیی مصرف آب و نسبت درآمد به هزینه و بازده نهایی طی سه سال (1387 تا 1389) در ایستگاه تحقیقات چای فومن در استان گیلان بررسی شد. برای اجرای آزمایش از سیستم آبیاری بارانی تک شاخه‌ای و طرح آزمایشی کرتهای خرد‌شده نواری در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی استفاده گردید. تیمارها شامل شش سطح نیتروژن صفر، 100، 200، 300 ، 400 و 500 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌صورت مخلوط با خاک (از منبع کود اوره) به عنوان عامل اصلی و پنج سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (I4)، آبیاری ناقص (I1، I2 و I3) و سطح بدون آبیاری (I0) به‌عنوان عامل فرعی بودند که در چهار تکرار قرار داده شدند. آبیاری کامل با روش بارانی (342 میلیمتر) و مصرف 320 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در بوته‌های بالغ چای باعث شد تا بیشترین میزان عملکرد برابر 3928 کیلوگرم چای فرآوری‌شده در هکتار و کارآیی مصرف آب تا حد 2/7 کیلوگرم در هکتار به ازای هر میلیمتر آب مصرفی به‌دست آمد. در شرایط دیم با بارندگی 230 میلیمتر، بیشترین میزان عملکرد (1403 کیلوگرم در هکتار) و کارآیی مصرف آب (1/6 کیلوگرم در هکتار به ازای هر میلیمتر آب بارندگی) با مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به‌دست آمد. میانگین نسبت درآمد به هزینه برای سطوح آبیاری کامل و بدون آبیاری بهترتیب برابر 75/1 و 17/1 حاصل شد. بر این اساس، اگرچه در آبیاری کامل، هزینهها افزایش می‌یافت اما افزایش درآمد و سود حاصل از تولید برگ سبز بیشتر و با کیفیت مرغوب‌تر چای (برگ سبز درجه یک)، هزینهها را جبران می‌کرد.
جلال سالم
چکیده
اجرای طرحهای آبیاری تحت فشار در استان یزد همواره با مشکلاتی روبرو بوده است.هدف این تحقیق واکاوی عوامل موثر بر عدم بکارگیری روش آبیاری تحت فشار توسط پستهکاران استان یزد بود.روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و ابزار پمایش پرسشنامه بوده است. بدینمنظور از جامعه آماری 7265 نفری با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از 130 پسته کار ...
بیشتر
اجرای طرحهای آبیاری تحت فشار در استان یزد همواره با مشکلاتی روبرو بوده است.هدف این تحقیق واکاوی عوامل موثر بر عدم بکارگیری روش آبیاری تحت فشار توسط پستهکاران استان یزد بود.روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و ابزار پمایش پرسشنامه بوده است. بدینمنظور از جامعه آماری 7265 نفری با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از 130 پسته کار مصاحبه به عمل آمد. عوامل موثر بر عدم بکارگیری آبیاری تحت فشار به عوامل فنی، اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و محیطی تقسیم شدند.نتایج تحقیق نشان داد که طراحی و اجرای نامناسب سیستم آبیاری تحت فشار، بالا بودن بهره وامها و کوتاه بودن زمان باز پرداخت آنها، تحمیل کردن و مجبور کردن بهرهبرداران برای اجرای سیستم، برگزارنشدن دورههای آموزشی در زمینه آبیاری تحت فشار و خیس نشدن خاک تا عمق مورد نظر از مهمترین دلائل تولیدکنندگان پسته در عدم بکارگیری طرحهای آبیاری تحت فشار در هریک از عوامل مورد بررسی میباشد.نتایج تحلیل عاملی متغییرها نشان داد که بیشترین مقدار ویژه مربوط به عامل آموزشی وسپس به ترتیب عوامل اقتصادی،فنی،اجتماعی و محیطی بوده و این عوامل مجموعا 74 /74 درصد از عوامل موثر بر عدم گرایش به آبیاری تحت فشار را تبیین میکنند.
آب موردنیاز، نیاز آبی ، پن من مانتیث
اکبر محمدی؛ محمدحسین نجفی مود؛ عباس خاشعی سیوکی؛ علی شهیدی
چکیده
ضریب گیاهی یکی از فاکتورهای بسیار مهم در برنامه ریزی های آبیاری و تخصیص بهینه منابع آب به گیاهان به حساب می آید. ضریب گیاهی از طریق نسبت تبخیر و تعرق واقعی ( ) به تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه مرجع ( ) بدست میآید. این تحقیق به منظور تعیین ضرایب گیاهی گیاه گل نرگس که از جمله گیاهان زینتی مهم میباشد، به مدت یک فصل زراعی در دانشکده ...
بیشتر
ضریب گیاهی یکی از فاکتورهای بسیار مهم در برنامه ریزی های آبیاری و تخصیص بهینه منابع آب به گیاهان به حساب می آید. ضریب گیاهی از طریق نسبت تبخیر و تعرق واقعی ( ) به تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه مرجع ( ) بدست میآید. این تحقیق به منظور تعیین ضرایب گیاهی گیاه گل نرگس که از جمله گیاهان زینتی مهم میباشد، به مدت یک فصل زراعی در دانشکده کشاورزی بیرجند طی سال 1396 با استفاده از میکرو لایسیمتر نیاز آبی گل نرگس به روش بیلان آب اجرا گردید. برای محاسبه تبخیر- تعرق مرجع نیز از چمن مورد استفاده برای فضای سبز با ارتفاع 12 سانتیمتر(چمن داخل میکرو لایسیمتر) به عنوان گیاه مرجع استفاده شد. ضریب تعرق گیاهی پایه مطابق با مراحل ابتدایی، مرحله توسعه، مرحله رشد میانی، و انتهای مرحله پایانی رشد گل نرگس به ترتیب 42/0، 85/0، 86/0 و 74/0 و ضرایب تبخیر از سطح خاک به ترتیب برابر 49/0، 28/0، 25/0 و 22/0 به دست آمد. درنهایت مقادیر مربوط به ضرایب گیاهی گل نرگس در مراحل مختلف رشد شامل مرحله ابتدایی، توسعه، میانی و مرحله انتهایی، به ترتیب برابر 91/0، 13/1، 11/1 و 96/0 به دست آمد. با استفاده از مقادیر به دست آمده برای ضریب گیاهی گل نرگس، برآورد نیاز آبی و مدیریت آبیاری این گیاه امکانپذیر خواهد بود.
آیدین خدایی؛ علی مشتطی؛ سید هاشم موسوی؛ بابک پاکدامن؛ محبوبه عبدالهی نوروزی
چکیده
به منظور مطالعه اثر کاربرد زئولیت و قارچPiriformospora indicaبر عملکرد گندم در شرایط قطع آبیاری آخر فصل، پژوهشی به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه زمان قطع آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری ...
بیشتر
به منظور مطالعه اثر کاربرد زئولیت و قارچPiriformospora indicaبر عملکرد گندم در شرایط قطع آبیاری آخر فصل، پژوهشی به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه زمان قطع آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری از ابتدای مرحله شیری- خمیری تا رسیدگی فیزیولوژیک و قطع آبیاری از ابتدای مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک) در کرتهای اصلی، چهار مقدار زئولیت (صفر، ۴، 8 و 12 تن در هکتار) و دو سطح کاربرد قارچ Piriformospora indica(تلقیح و عدم تلقیح) به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و کاربرد 12 تن زئولیت در هکتار و به مقدار 3849 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از تیمار قطع آبیاری از مرحله گلدهی و عدم کاربرد زئولیت به مقدار 1947 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. بین سطوح مختلف زئولیت در شرایط آبیاری کامل اختلاف معنیداری ملاحظه نشد، در حالی که در شرایط تنش ملایم و شدید خشکی، کاربرد 8 و 12 تن زئولیت در هکتار دارای برتری بود. در شرایط قطع آبیاری از مرحله شیری-خمیری با تلقیح قارچ عملکرد دانه از 3129 کیلوگرم در هکتار به 3647 کیلوگرم در هکتار رسید. کاربرد قارچ در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی بیشتر موثر واقع شد به طوری که عملکرد دانه از 2161 کیلوگرم در هکتار در شرایط عدم تلقیح به 2917 کیلو گرم در هکتار رسید. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که با کاربرد زئولیت در ترکیب با خاک و نیز تلقیح بذر گندم با قارچ میتوان خسارت عملکرد دانه گندم در شرایط کمبود آب و قطع آبیاری در مرحله گلدهی و شیری خمیری را تا حدودی جبران کرد.
رسول قبادیان؛ علی فتاحی چقابگی؛ محمد زارع
چکیده
یکی از چالشهای مدیریت آبهای زیرزمینی تأثیر کارکرد شبکههای آبیاری و زهکشی بر این منابع است. با شبیهسازهای ریاضی میتوان شرایطی مشابه آنچه در طبیعت موجود است را به وجود آورد و به نتایج رضایتبخشی دست یافت. در این تحقیق، برای بررسی اثر احداث شبکه آبیاری و زهکشی پائین دست سد گاوشان بر منابع آب زیرزمینی دشت میاندربند، ...
بیشتر
یکی از چالشهای مدیریت آبهای زیرزمینی تأثیر کارکرد شبکههای آبیاری و زهکشی بر این منابع است. با شبیهسازهای ریاضی میتوان شرایطی مشابه آنچه در طبیعت موجود است را به وجود آورد و به نتایج رضایتبخشی دست یافت. در این تحقیق، برای بررسی اثر احداث شبکه آبیاری و زهکشی پائین دست سد گاوشان بر منابع آب زیرزمینی دشت میاندربند، از بسته نرمافزاری GMS6.5استفاده شد. بدین منظور ابتدا پارامترهای هواشناسی، زمینشناسی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی منطقه میاندربند برای شبیهسازی آبخوان مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از لوگ حفاری چاههای اکتشافی، نحوه لایهبندی طبقات زمین به دست آمد. مدل برای بازه زمانی اردیبهشت تا اسفند 1385 در شرایط جریان غیرماندگار اجرا و با مقایسه سطح آب شبیهسازی شده به وسیله مدل با سطح آب اندازهگیری شده در چاههای پیزومتری واسنجی شد. برای صحتسنجی مدل از دادههای مشاهداتی بار آبی در فروردین ماه 1387 استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار ضریب نکویی برازش (R2) بین دادههای اندازهگیری و محاسبه شده در مرحله صحتسنجی برابر با 996/0 است. بعد از واسنجی و ارزیابی مدل، اثر بهره برداری از شبکه آبیاری سد گاوشان بر منابع آب زیر زمینی منطقه میاندربند برای 1، 5 و 10 سال بعد به دست آورده شد. نتایج نشان داد که بعد از یکسال، سطح آب زیرزمینی آبخوان در نواحی مرکزی دشت تا 8/1 متر بالا میآید این مقدار برای پنج سال و 10 سال به ترتیب برابر با 2/3 و 2/5 متر است. همچنین بعد از یکسال، 59/6 درصد اراضی زهدار میشوند. این مقدار برای پنج و 10 سال بعد به ترتیب برابر با 91/37 و 28/56 درصد از اراضی دشت است.
علی شاهنظری؛ مهدی جعفری تلوکلایی؛ رسول نوری خواجه بلاغ
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخصهای بهرهوری و انرژی محصولات شلتوک، گندم، ذرت علوفه‌ای، ذرت دانهای و مرکبات در دشت تجن در سال زراعی 02-1401 انجام شد. نمونهگیری براساس 300 پرسشنامه طرح شده انجام گردید که اطلاعات جمعآوری شده شامل نفر-روز نیروی انسانی، ساعات کاری استفاده از ماشینآلات، مصرف سوخت ماشینآلات، مقدار مصرف کودهای ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی شاخصهای بهرهوری و انرژی محصولات شلتوک، گندم، ذرت علوفه‌ای، ذرت دانهای و مرکبات در دشت تجن در سال زراعی 02-1401 انجام شد. نمونهگیری براساس 300 پرسشنامه طرح شده انجام گردید که اطلاعات جمعآوری شده شامل نفر-روز نیروی انسانی، ساعات کاری استفاده از ماشینآلات، مصرف سوخت ماشینآلات، مقدار مصرف کودهای نیتروژن، فسفات، پتاسیم، مقدار مصرف انواع سموم شیمیایی شامل علف‌کش، قارچ‌کش و حشرهکش، مقدار آب مصرفی، مقدار بذر مصرفی و مقدار تولید بود. نتایج نشان داد که بالاترین میزان انرژی در دشت تجن در بخش انرژی ورودی برای محصول شلتوک (593256 مگاژول در هکتار)، انرژی خروجی برای محصول ذرت علوفه‌ای (141795 مگاژول در هکتار)، انرژی خالص برای محصول ذرت علوفه‌ای (53/110758 مگاژول در هکتار) و بهرهوری انرژی نیز برای محصول ذرت علوفه‌ای (1/1 کیلوگرم بر مگاژول) بوده است. همچنین در بین تمامی محصولات، به ترتیب چهار نهاده آب مصرفی، کود نیتروژن، ماشینآلات و سوخت بیشترین میزان مصرف انرژی را به خود اختصاص دادهاند. نتایج حاصل از بررسی وضعیت بهرهوری فیزیکی آب نشان داد بیشترین میزان بهرهوری در دشت تجن مربوط به ذرت علوفه‌ای و کمترین میزان بهرهوری مربوط به شلتوک 5/0 کیلوگرم بر مترمکعب میباشد. به طور کلی، برای افزایش بهرهوری اراضی و محصولات از لحاظ شاخصهای بهرهوری و انرژی، باید از کشت گیاهان با عملکرد مناسب، بیشترین میزان بهرهوری و کمترین میزان مصرف نهاده‌ها استفاده کرد که در میان محصولات مورد پژوهش، ذرت علوفه‌ای شرایط مناسب‌تری داشت.
بختیار کریمی؛ چنور عبدی؛ زینب فتحی تیلکو؛ هوشیار گویلیان
چکیده
زمانی که آب با کیفیت مناسب کمیاب باشد، منابع آب نا متعارف برای استفاده در کشاورزی مورد توجه قرار میگیرند. فاضلاب تصفیهشده شهرییکی از این منابع آبی نا متعارف میباشد. در این تحقیق تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیهشده شهری بر تجمع برخی از فلزات سنگین (آهن، مس، روی، منگنز، آرسنیک، کادمیوم، سرب و نیکل) در لایههای خاک، در گلدان در ...
بیشتر
زمانی که آب با کیفیت مناسب کمیاب باشد، منابع آب نا متعارف برای استفاده در کشاورزی مورد توجه قرار میگیرند. فاضلاب تصفیهشده شهرییکی از این منابع آبی نا متعارف میباشد. در این تحقیق تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیهشده شهری بر تجمع برخی از فلزات سنگین (آهن، مس، روی، منگنز، آرسنیک، کادمیوم، سرب و نیکل) در لایههای خاک، در گلدان در شرایط گلخانه دانشگاه کردستان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این تحقیق اثر تیمارهای نوع آب آبیاری شامل فاضلاب تصفیهشده، یکی در میان فاضلاب تصفیهشده - آب و آب معمولی بر تجمع فلزات سنگین در عمقهای مختلف خاک کشت شده با گیاه ذرت و گوجهفرنگی مورد آزمایش قرار گرفت. از چهار عمق مختلف از سطح خاک و همچنین سه فاصله افقی از گیاه نمونهبرداری انجام شد. نتایج نشان داد که خاک آبیاری شده با فاضلاب تصفیهشده شهری به طور معنیداری مقادیر بیشتری از فلزات سنگین مورد مطالعه را در مقایسه با آب معمولی دارا میباشد. بر اساس این نتایج، بیشترین و کمترین مقدار فلزات سنگین اندازهگیری شده به ترتیب در تیمارهای خاک آبیاری شده با فاضلاب تصفیهشده و آب معمولی مشاهده گردید. نتایج همچنین نشان داد که میزان غلظت عناصر سنگین خاک با افزایش عمق و فاصله افقی از گیاه کاهش مییابد. بر اساس نتایج میزان تجمع عناصر سنگین در خاک، منگنز (3/7 میلیگرم بر کیلوگرم) بیشترین میزان تجمع در خاک را دارا میباشد و پس از آن فلزات آرسنیک (21/5 میلیگرم بر کیلوگرم)، آهن (21/4 میلیگرم بر کیلوگرم)، روی (93/3 میلیگرم بر کیلوگرم) و مس (3/3 میلیگرم بر کیلوگرم) در رتبههای دوم تا پنجم قرار میگیرند. نوع گیاه نیز تأثیر معنیداری بر تجمع فلزات منگنز، روی و آرسنیک در خاک دارد.بر اساس نتایج این پژوهش احتمال آلودگی گیاهانی نظیر ذرت و گوجهفرنگی به عناصر سنگین وجود دارد. لذا با توجه به شرایط تصفیه فعلی فاضلاب، پیشنهاد میگردد که آبیاری با فاضلاب تصفیه شده برای محصولات غیر خوراکی استفاده گردد.
پیمان مختاری مطلق؛ علی شاهنظری؛ محمدرضا نوری
چکیده
بررسی انتقال رطوبت خاک بین دو زهکش و روند تغییرات رطوبتی در محیط اطراف ریشه دارای اهمیت بسیاری میباشد. مدل HYDRUS-2D با بهکارگیری معادلات بقای جرم، علاوه بر تسریع در نتایج، موجب کاهش هزینهها میشود. در این مطالعه سیستم زهکشی زیرزمینی با عمق 9/0 متر و فاصله 30 متر با عمق آب زیرزمینی 50 سانتیمتر در طول فصل کشت کلزا به‌عنوان کشت دوم ...
بیشتر
بررسی انتقال رطوبت خاک بین دو زهکش و روند تغییرات رطوبتی در محیط اطراف ریشه دارای اهمیت بسیاری میباشد. مدل HYDRUS-2D با بهکارگیری معادلات بقای جرم، علاوه بر تسریع در نتایج، موجب کاهش هزینهها میشود. در این مطالعه سیستم زهکشی زیرزمینی با عمق 9/0 متر و فاصله 30 متر با عمق آب زیرزمینی 50 سانتیمتر در طول فصل کشت کلزا به‌عنوان کشت دوم در اراضی شالیزاری شهرستان ساری مورد بررسی قرار گرفت. پروفیل خاک تا عمق دو متری در نظر گرفته شد و شش لایه برای خاک تعریف شد. هدایت هیدرولیکی خاک برای هر لایه خاک از روش پیزومتر و با رابطه کرکهام محاسبه و برای هر لایه، از سطح خاک تا عمق دو متری برابر 8/0، 11/0، 29/0، 16/0، 38/0 و 083/0 متر بر روز شد. سایر پارامترهای ورودی مورد نیاز برای مدل از جمله بارش، خروجی زهکشها و رطوبت روزانه اندازهگیری گردید. برای واسنجی مدل، دادههای مشاهده‌ای و شبیهسازی شده سطح ایستابی بین دو زهکش مقایسه شد. مدل برای یک دوره اشباع خاک صحتسنجی شد. رطوبتهای اندازهگیری شده با مقادیر شبیهسازی شده آن برای ارزیابی مدل مقایسه شد. میانگین آماره‌های ارزیابی مربعات خطا، ضریب تعیین، جذر و میانگین انحراف، درصد خطا و راندمان مدل به ترتیب برابر cm3/cm30214/0، 932/0، cm3/cm3 0407/0، 079/0 و 525/0 شد. آماره‌ها نشان دادند که نتایج شبیهسازی مدل رضایت‌بخش بود.
سارا فرسرایی؛ محمد مقدم؛ لیلا مهدی زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگیهای رشدی و بیوشیمیایی بهلیمو (Lippia citrodora L.) تحت تنش شوری، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری آب آبیاری (شاهد، 50، 100 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) و چهار سطح اسید سالیسیلیک (صفر، 150، 300 و 450 میلیگرم بر لیتر که به ترتیب معادل 0، 1/1، 1/2 و 2/3 میلیمولار ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی ویژگیهای رشدی و بیوشیمیایی بهلیمو (Lippia citrodora L.) تحت تنش شوری، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری آب آبیاری (شاهد، 50، 100 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) و چهار سطح اسید سالیسیلیک (صفر، 150، 300 و 450 میلیگرم بر لیتر که به ترتیب معادل 0، 1/1، 1/2 و 2/3 میلیمولار میباشد) در سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اثرات متقابل شوری و اسید سالیسیلیک بر تمام صفات مورد مطالعه به جز وزن خشک برگ و وزن خشک و تر ریشه معنیدار شد. مقایسه میانگینها نشان داد بیشترین میزان وزن تر برگ، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، کلروفیل aو b و کاروتنوئیدها و میزان اسانس در تیمار بدون شوری و کاربرد 2/3 میلیمولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. بیشترین میزان کربوهیدراتهای محلول در تیمار بدون شوری و کاربرد 12/2 میلیمولار اسید سالیسیلیک، بیشترین پرولین در تیمار شوری 100 میلیمولار و کاربرد 2/3 میلیمولار اسید سالیسیلیک، و بیشترین فنل کل در تیمار شوری 100 میلیمولار و کاربرد 12/2 میلیمولار اسید سالیسیلیک بود. کاربرد اسید سالیسیلیک (بهویژه در غلظت 2/3 میلیمولار) در هنگام تنش شوری (بهویژه سطح 100 و 150 میلیمولار کلرید سدیم) سبب کاهش اثرات منفی حاصل از این تنش گردید؛ به طوریکه صفات مورفولوژیکی و رنگیزههای فتوسنتزی گیاه را افزایش داد و در مقابل به دلیل کاهش تنش شوری، میزان فنل کل، کربوهیدرات محلول و پرولین را کاهش داد.
کرامت اخوان؛ محمدرضا شیری؛ فراهم کاظمی آذر
چکیده
کمبود منابع آب در کشور و بالابودن تلفات آب در روشهای مختلف آبیاری سطحی، لزوم توجه به روش آبیاری تحت فشار، به خصوص آبیاری قطره ای با لوله های تیپ )بعلت داشتن فشار کارکرد کم و هزینه های پایین تهیه لوله ها( را افزایش داده است. در این راستا طرح تحقیقاتی حاضر به منظور بررسی اثرات روش آبیاری قطره ای در عملکرد ذرت دانه ای انجام گردید. بدین ترتیب ...
بیشتر
کمبود منابع آب در کشور و بالابودن تلفات آب در روشهای مختلف آبیاری سطحی، لزوم توجه به روش آبیاری تحت فشار، به خصوص آبیاری قطره ای با لوله های تیپ )بعلت داشتن فشار کارکرد کم و هزینه های پایین تهیه لوله ها( را افزایش داده است. در این راستا طرح تحقیقاتی حاضر به منظور بررسی اثرات روش آبیاری قطره ای در عملکرد ذرت دانه ای انجام گردید. بدین ترتیب آزمایشی درقالب اسپیلیت بلوک که نوار عمودی آن فاکتور آبیاری(100، 50، 75و125درصد نیاز آبی) و نوار افقی فاکتورهای آرایش کاشت(تک ودوردیف روی نوار) و تراکم بوته(75 هزار، 85 هزار و95هرار بوته در هکتار) بصورت فاکتوریل با سه تکرار در سه سال متوالی ( 1387- 1384 ) در منطقه مغان اجرا شد. در نهایت پس از اتمام آزمایش در هر سال، عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت دانه ای تعیین و مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه ساله نشان داداثرسطوح مختلف آبیاری برروی عملکرددانه وسایرصفات درسطح احتمال1% معنی داربود. مقایسه میانگین عملکرد دانه در رژیم های مختلف آبیاری نشان داد که 125 درصد نیاز آبی باعملکرد23/8تن در هکتار بالاترین و تیمار آبیاری 50درصد نیاز آبی با عملکرد 02/5 تن در هکتار پایین ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند، هرچند بین تراکم وآرایش های مختلف از نظر آماری اختلاف معنی دار وجود نداشت، بااین حال بیشترین عملکرد دانه مربوط به تراکم کاشت 75هزار بوته در هکتاروآرایش کاشت یک ردیف روی پشته بود. بیشترین میزان کارآیی مصرف آب 65/1کیلوگرم درمترمکعب درتیمارآبیاری50درصدوآرایش کاشت تک ردیفه بدست آمد.
محمد هادی شبستری؛ محمد ابراهیم بنی حبیب
چکیده
در این مطالعه، با استفاده از مدل پیشنهادی هیبریدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایدهآل اصلاح شده MTAHP))رتبهبندی راهبردهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک انجام گردید.مدل هیبریدی (MTAHP)از نقاط قوت دو مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP)و شباهت به گزینه ایدهآل اصلاح شده (M-TOPSIS)استفاده کرده و نقاط ضعف آنها را پوشش میدهد. ...
بیشتر
در این مطالعه، با استفاده از مدل پیشنهادی هیبریدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایدهآل اصلاح شده MTAHP))رتبهبندی راهبردهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک انجام گردید.مدل هیبریدی (MTAHP)از نقاط قوت دو مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP)و شباهت به گزینه ایدهآل اصلاح شده (M-TOPSIS)استفاده کرده و نقاط ضعف آنها را پوشش میدهد. به این ترتیب که برای به‌دست آوردن وزنهای نسبی، مقایسه هایات زوجی AHPبهکار گرفته شده و همچنین بررسی نرخ سازگاری با استفاده از مدل AHPانجام شده است. در نهایت، رتبهبندی راهبردها از طریق مدل M-TOPSISانجام گردیده است. برای اجرای این مدل، 35 متخصص کشور در زمینه مدیریت آب کشاورزی در نظرسنجی شرکت داده شدهاند. نتایج مدل نشان داد که راهبرد "آموزش کشاورزان" بهترین راهبرد در میان راهبردهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی مناطق خشک میباشد. در رتبههای بعدی، "تغییر الگوی کشت و تسطیح اراضی"، "بهروز رسانی سامانههای آبیاری" و "استفاده از آبهای بازیافتی" قرار گرفتند. کمترین رتبهها نیز به راهبردهای "داد و ستد آب" و "واردات آب مجازی" تعلق گرفت. نتایج این مطالعه نشان میدهد که مدل هیبریدی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و شباهت به گزینه ایدهآل اصلاح شده(MTAHP)میتواند در بررسی و اولویتبندی راهبردهای مربوط به مدیریت تقاضای آب کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.
ابوذر پرهیزکاری؛ حسین بدیع برزین
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین ...
بیشتر
هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس در شهرستان تاکستان (از توابع استان قزوین) است. برای تحقق این هدف، از رویکرد برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و توابع تولید منطقهای محصولات کشاورزی (SWAP) استفاده شد. ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در سطح شهرستان مورد مطالعه تعیین شد. سپس، واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب دردسترس تحت سناریوهای کاربردی 5%، 10%، 20% و 30 درصد تحلیل و ارزیابی شد. دادههای موردنیاز مربوط به سال زراعی 93-1392 هستند. برای حل مدل تجربی ارائه شده از نرم افزار GAMS نسخه 1/24 استفاده شد. پس از حل مدل، ارزش اقتصادی هر متر مکعب آب آبیاری در سطح شهرستان تاکستان 1690 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد که تفاوت فاحشی بین ارزش اقتصادی آب آبیاری و نرخ آببهای پرداختی کشاورزان در این شهرستان وجود دارد و کاهش آب دردسترس سبب افزایش ارزش اقتصادی آب آبیاری و کاهش سود ناخالص کشاورزان میشود. در پایان، به منظور جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب آبیاری، تعیین نرخ آببهای پرداختی برای کشاورزان شهرستان تاکستان با توجه به روند تغییرات ارزش اقتصادی آب آبیاری و ملاحظه برابری توصیه شد.
فرید اجلالی؛ محمد رضا توسلی؛ احمد عسگری
چکیده
برنج یکی از محصولات غذایی اساسی و استراتژیک است که در شالیزارهای سنتی در استان مازندران با سختی بسیار، هزینه زیاد و عملکردی کم تولید می شود. با توجه به نقش و سهمی که استان مازندران در تولید این محصول از نظر اقتصادی و اجتماعی در بعد ملی و منطقهای دارد، اجرای طرح های یکپارچه سازی اراضی شالیزاری به منظور استفاده بهینه از منابع ...
بیشتر
برنج یکی از محصولات غذایی اساسی و استراتژیک است که در شالیزارهای سنتی در استان مازندران با سختی بسیار، هزینه زیاد و عملکردی کم تولید می شود. با توجه به نقش و سهمی که استان مازندران در تولید این محصول از نظر اقتصادی و اجتماعی در بعد ملی و منطقهای دارد، اجرای طرح های یکپارچه سازی اراضی شالیزاری به منظور استفاده بهینه از منابع آب، خاک و نیروی انسانی، بهبود مدیریت و ارتقاء بهرهوری این اراضی لازم و ضروری است. از طرف دیگر، اجرای این طرح ها به عنوان یک زیرساخت اساسی در افزایش تولید برنج، سرمایهگذاری هنگفتی را میطلبد. لذا کسب آگاهی از عملکرد آن ها ضروری است. در پژوهش حاضر، ویژگیهای شالیزارهای یکپارچه شده نسبت به شالیزارهای سنتی مورد مقایسه قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، اجرای طرح های یکپارچه سازی در منطقه مورد مطالعه از یکسو موجب افزایش عملکرد برنج در واحد سطح به میزان7/355 کیلوگرم در هکتار و از سوی دیگر موجب کاهش یک سوم میزان نیروی کاری در هر هکتار شد.
بختیار کریمی؛ فریبا علی نظری
چکیده
تخمین ابعاد جبهه رطوبتی موجب افزایش راندمان کاربرد و استفاده بهینه از آب میگردد. با توجه به اینکه بیشتر زمینهایکشاورزی تحت کشت در اکثر مناطق دنیا نامسطح است، شناخت الگوی نسبتاً مناسب جبههی رطوبتی در اراضی شیبدار برای مدیریت و بهرهبرداری صحیح از سیستمهایآبیاری قطرهای ضروری میباشد. در این پژوهش، برای ...
بیشتر
تخمین ابعاد جبهه رطوبتی موجب افزایش راندمان کاربرد و استفاده بهینه از آب میگردد. با توجه به اینکه بیشتر زمینهایکشاورزی تحت کشت در اکثر مناطق دنیا نامسطح است، شناخت الگوی نسبتاً مناسب جبههی رطوبتی در اراضی شیبدار برای مدیریت و بهرهبرداری صحیح از سیستمهایآبیاری قطرهای ضروری میباشد. در این پژوهش، برای اندازهگیری جبهه پیشروی رطوبت در خاک دو مدل فیزیکی به شکل مکعب مستطیلساخته شد. از مدل کوچکتر برای انجام آزمایش با دبی کمتر و از مدل بزرگتر برای آزمایش با دبی بیشتر استفاده شد. آزمایشها برای چهار شیب مختلف (0%، 10%، 20% و 30%)، سه نوع خاک با بافتهای مختلف (سبک،متوسط، سنگین)، با سه دبی قطرهچکان (2، 4 و 6 لیتر در ساعت) به انجام رسید. نتایج نشان داد که گسترش پیاز رطوبتی در اراضی شیبدار در قسمت پایین دست و بالادست قطرهچکان (برای دبیها و خاکهای مختلف) متفاوت میباشد، بنابراین، طراحی در ارتباط با موقعیت قرارگیری قطرهچکان و گیاه در اراضی شیبدار بایستی متفاوت از اراضی مسطح باشد و با توجه به ماهیت اراضی شیبدار و موقعیت گیاه به سمت پایین قطرهچکان تغییر مکان داده شود که مقادیر دقیق آن وموقعیت دقیق قرارگیری قطرهچکان‌ها برای سناریوهای مختلف (برای دبیها، شیبها و خاکهای مختلف) در این تحقیق ارائه شده است. نتایج نشان داد که درصد شعاع خیس شده پایین دست قطرهچکان در اراضی شیبدار برای سه نوع خاک سنگین، متوسط و سبک به ترتیب بین 5/81-2/49%، 76-2/49% و 7/70-3/48% متغییر میباشد و این مقادیر برای درصد شعاع خیس شده بالادست قطرهچکان به ترتیب بین 8/50-5/%18، 8/50-%24 و 7/49-3/29% متغییر میباشد. نتایج این تحقیق میتواند به عنوان یک راهنمای کلی در طراحی سیستمهای آبیاری قطرهای در اراضی شیبدار استفاده گردد و موقعیت گیاه و قطرهچکان را به صورت نسبتاً دقیقی مشخص کند.
یاسر استواری؛ ارسلان فاریابی؛ سید علی اکبر موسوی
چکیده
منحنیمشخصهرطوبتی خاک در پژوهش‌های آبوخاکمربوط بهآبیاریوزهکشی،حفاظتخاک وانتقال املاحاهمیت فراوانیدارد. از آنجا کهاندازهگیریمستقیماین ویژگی از خاک، وقتگیرو هزینهبراست، میتوان با برآورد نقاط منحنی مشخصه رطوبتی با استفاده از توابع انتقالی و ویژگیهای زود یافت خاک، در زمان و هزینهها صرفه‌جویی کرد. هدف از مطالعه ...
بیشتر
منحنیمشخصهرطوبتی خاک در پژوهش‌های آبوخاکمربوط بهآبیاریوزهکشی،حفاظتخاک وانتقال املاحاهمیت فراوانیدارد. از آنجا کهاندازهگیریمستقیماین ویژگی از خاک، وقتگیرو هزینهبراست، میتوان با برآورد نقاط منحنی مشخصه رطوبتی با استفاده از توابع انتقالی و ویژگیهای زود یافت خاک، در زمان و هزینهها صرفه‌جویی کرد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی و مقایسه توابع انتقالی استواری-بیگی (1392) و قنبریان-میلان (2010) که هر دو از یک بانک اطلاعاتی یکسان (UNSODA) استخراج شدهاند، در برآورد هشت نقطه از منحنی مشخصه رطوبتی میباشد. برای این منظور، از دادههای 119 نمونه خاکهای بانک اطلاعات خاک HYPRESاستفاده شد. نتایج نشان که توابع استواری-بیگی (1392) در مکشهای کم، کارآیی خوب و مشابه با توابع قنبریان-میلان (2010) دارد. در مکشهای زیاد و نزدیک به نقطه پژمردگی دائم، توابع استواری-بیگی (1392) که از بعد فرکتال اجزای بافت خاک به عنوان متغیر مستقل ورودی استفاده میکنند، کارآیی بیشتری نسبت به توابعقنبریان-میلان (2010) دارند. در برخی از مکشها نیز هر دو تابع استواری-بیگی (1392) و قنبریان-میلان (2010) کارآیی مناسبی در برآورد رطوبت خاک نداشتند. بهطور کلی، میتوان نتیجه گرفت که استفاده از توابع استواری-بیگی (1392) (با یک پارامتر ورودی، بعد فرکتال) در تخمین نقاط منحنی رطوبتی کارآیی مشابه و گاهی بهتر نسبت به توابع قنبریان-میلان (2010) (با تعداد زیاد متغیرهای ورودی) دارد.
فرشاد احمدی؛ سجاد آیشم؛ کیوان خلیلی؛ جواد بهمنش
چکیده
تبخیر و تعرق یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی است که تخمین دقیق آن در طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، شبیهسازی تولیدات گیاهی و مدیریت منابع آب ضروری است. در این مطالعه به منظور برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از دو مدل برنامهریزی ژنتیک (GP) و سیستم استنتاج عصبی - فازی تطبیقی (ANFIS) در مقیاس زمانی ماهانه، 6 ایستگاه سینوپتیک ...
بیشتر
تبخیر و تعرق یکی از اجزای اصلی چرخه هیدرولوژی است که تخمین دقیق آن در طراحی و مدیریت سیستمهای آبیاری، شبیهسازی تولیدات گیاهی و مدیریت منابع آب ضروری است. در این مطالعه به منظور برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از دو مدل برنامهریزی ژنتیک (GP) و سیستم استنتاج عصبی - فازی تطبیقی (ANFIS) در مقیاس زمانی ماهانه، 6 ایستگاه سینوپتیک در منطقه شمالغرب کشور در دوره آماری 38 ساله (2010-1973) انتخاب شد. در ابتدا مقادیر تبخیر تعرق ماهانه گیاه مرجع برای ایستگاههای منتخب توسط روش فائو- پنمن- مونتیث محاسبه و به عنوان خروجی مدلها در نظر گرفته شد. سپس یک رابطه رگرسیونی بین متغیرهای اقلیمی مختلف موثر در پدیده تبخیر و تعرق به دست آمد و الگوهای مختلف ورودی برای مدلهای مورد استفاده مشخص گردید که بر این اساس رطوبت نسبی با داشتن کمترین تاثیر از ورودیها حذف شد. همچنین در مطالعه حاضر سعی گردید تا نقش حافظه در پیشبینی تبخیر تعرق ماهانه گیاه مرجع بررسی و از تاخیرهای یک، دو، سه و چهار ماهه نیز به عنوان ورودی برای مدلها استفاده شد. به طور کلی برای هر مدل 9 الگوی ورودی ایجاد شد که نتایج حاصله نشان دهنده دقت بالا و خطای کم هر دو مدل در پیشبینی تبخیر تعرق ماهانه گیاه مرجع بوده و کارآیی مدلANFISبهتر از روش GP بود.
محمدحسن رحیمیان؛ سمانه پورمحمدی
چکیده
روش توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) یکی ازراه‌های برآورد تبخیر- تعرق واقعی است که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا از جمله ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. نظر به اینکه دشت آزادگان در استان خوزستان یکی از مناطقی است که بدلیل مدیریت غیراصولی زمین و آب،توپوگرافی،اقلیم و شرایط هیدرولوژیکی دچار مشکلاتی نظیر شوری و ماندابی است، ...
بیشتر
روش توازن انرژی سطحی برای زمین (سبال) یکی ازراه‌های برآورد تبخیر- تعرق واقعی است که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا از جمله ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. نظر به اینکه دشت آزادگان در استان خوزستان یکی از مناطقی است که بدلیل مدیریت غیراصولی زمین و آب،توپوگرافی،اقلیم و شرایط هیدرولوژیکی دچار مشکلاتی نظیر شوری و ماندابی است، لذا برآوردتبخیر- تعرق گیاه در شرایط واقعی (تحت تنشهای مذکور) و توصیه آن در منطقه میتواند از آبیاری‌های بی‌رویه و بروز مسائل حادتر در آینده جلوگیری نماید. به همین منظور در تحقیق حاضر پس از تهیه تصاویر ماهوارهای مودیس، اقدام به محاسبه تبخیر- تعرق واقعی گندم در طول فصل زراعی 1387 – 1386 گردیده است. نتایج این تحقیق که به صورت نقشه‌های تبخیر - تعرق روزانه و فصلی ارائه گردیده، حاکی از آن است که تبخیر- تعرق واقعی گندم در منطقه مطالعاتی بین 214 تا 440 میلیمتر است و بدلیل قرار گرفتن تحت تنشهای محیطی مختلفاز جمله شوری خاک، شوری آب زیرزمینی و بالا بودن سطح ایستابیکمتر از مقادیری است که تحت عنوان تبخیر- تعرق استاندارد گندم در منطقه توسط روابط تجربی بدست میآید(580 میلیمتر) و توصیه میشود. نتایج این تحقیق همچنین بر ضرورت توجه به نیاز آبی گیاه در شرایط طبیعی حاکم بر مزارع تاکید داشته و آنرا عاملی برای غلبه بر مشکلات ناشی از آبیاری‌های بی‌رویه و غیراصولی می‌داند.
ادریس گویلی؛ سید علی‌اکبر موسوی؛ علی‌اکبر کامگار‌حقیقی
چکیده
خشکسالی و تنش حاصل از آن یکی از مهمترین و رایجترین تنشهای محیطی است که تولیدات کشاورزی را با محدودیت روبرو میسازد. با هدف بررسی اثر بیوچار حاصل از کود گاوی بر رشد، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه اسفناج در سطوح مختلف رطوبتی خاک، آزمایشی در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل ودرقالبطرحکاملاًتصادفی با سه تکرار در آبان تا دی ماه ...
بیشتر
خشکسالی و تنش حاصل از آن یکی از مهمترین و رایجترین تنشهای محیطی است که تولیدات کشاورزی را با محدودیت روبرو میسازد. با هدف بررسی اثر بیوچار حاصل از کود گاوی بر رشد، عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه اسفناج در سطوح مختلف رطوبتی خاک، آزمایشی در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل ودرقالبطرحکاملاًتصادفی با سه تکرار در آبان تا دی ماه 1393 انجام شد. تیمارها شامل چهار سطح بیوچار (صفر، 25/1، 5/2 و 5 درصد وزنی خاک اولیه) و سه سطح رطوبتی (100 درصد ظرفیت مزرعه (بدون تنش)، 70 و 55 درصد ظرفیت مزرعه بود. سطوح تنش رطوبتی در طول فصل رشد با توزین روزانه گلدانها و جبران کمبود آب خاک در زمان آبیاری با افزودن مقدار آب لازم به آنها اعمال شد و میزان آب اضافه شده به هر گلدان نیز در طول فصل رشد اندازهگیری شد. اعمال سطوح تنش رطوبتی سبب کاهش معنیدار سطح برگ، هدایت روزنهای، آب مصرفی، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی گیاه در مقایسه با شاهد (صفر درصد بیوچار و 100درصد رطوبت ظرفیت مزرعه) شد. اعمال تنش رطوبتی تا سطح 70 درصد ظرفیت مزرعه ضمن اینکه سبب کاهش معنیدار مصرف آب گیاه شد اثر معنیداری بر کارایی مصرف آب گیاه نداشت. لیکن تیمار رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه کارایی مصرف آب گیاه را کاهش داد. درحالی که شاخص سبزینگی گیاه بهطور معنیداری بهترتیب به میزان 14، 14 و 11 درصد در مراحل اول، دوم و سوم (بهترتیب در مراحل زمانی 40، 55 و 70 روز پس از کشت) تنها با اعمال سطح رطوبتی 55 درصد ظرفیت مزرعه افزایش یافت. بهطورکلی، کاربرد 25/1 درصد بیوچار (25 تن در هکتار) در سطوح مختلف تنش رطوبتی سبب کاهش اثرات منفی تنش رطوبتی (کاهش سطح برگ، کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و غیره)و بهبود شاخصهای رشد گیاه در مقایسه با شاهد شد. بنابراین کاربرد آن برای گیاه و بهویژه در شرایطی که گیاه تحت تنش خشکی است و یا در گلخانهها و خزانهها به منظور کاهش میزان آب مصرفی و بهبود رشد و عملکرد گیاه قابل توصیه میباشد، هرچند پیشنهاد میشود آزمایش در شرایط مزرعه نیز انجام شود.
مهدی اکبری؛ حامد نجفی علمدارلو؛ سید حبیب اله موسوی
چکیده
تغییر اقلیم یکی از رخدادهای طبیعی در حال وقوع است که موجب افزایش دما، کاهش بارندگیها، تغییرات بیلان آبی، کاهش سطح تولید و وقوع خشکسالیهای پی‌درپی میشود. لذا پیشبینی و بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی به‌منظور تصمیمگیری مدیران و برنامهریزی آینده بسیار ضروری است. با توجه به این رویکرد، در مطالعه حاضر به بررسی اثرات ...
بیشتر
تغییر اقلیم یکی از رخدادهای طبیعی در حال وقوع است که موجب افزایش دما، کاهش بارندگیها، تغییرات بیلان آبی، کاهش سطح تولید و وقوع خشکسالیهای پی‌درپی میشود. لذا پیشبینی و بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی به‌منظور تصمیمگیری مدیران و برنامهریزی آینده بسیار ضروری است. با توجه به این رویکرد، در مطالعه حاضر به بررسی اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بر الگوی کشت و اثرات ریسک درآمدی آن در دشت قزوین پرداخته شد. در این تحقیق، برای شبیهسازی متغیرهای اقلیمی دما و بارش در آینده و میزان تغییرات آنها در ادوار آتی در غالب سناریوهای اقلیمی A1B، A2و B1از مدل LARS-WGاستفاده شده است. همچنین از شاخص SPIبه‌منظور تعیین دورههای خشکسالی و تغییر حجم آب استفاده گردید. در ادامه، با بهکارگیری رهیافت برنامهریزی ریاضی و تدوین مدل تلفیقی موتاد-هدف با رهیافت برنامهریزی اثباتی، الگوی کشت منطقه در سناریوهای اقلیمی و دورههای خشکسالی شبیهسازی و اثرات ریسکی این سناریوها موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در هر سه سناریوی اقلیمی در طی سالهای آینده، دما افزایش و بارش کاهش مییابد و الگوی کشت به سمت محصولات باثبات درآمدی بالاتر سوق پیدا میکند و تنها سطح زیر کشت گندم کاهش مییابد و سطح زیر کشت دیگر محصولات افزایش مییابد. در سناریوی خشکسالی نیز به دلیل کاهش حجم آب، الگوی کشت به سمت محصول با آببری کمتر میرود و محصولات باثبات درآمدی بالاتر تغییرات کمتری دارند. ریسک درآمدی با تغییر اقلیم و خشکسالی کاهش مییابد و در بدترین سناریوی خشکسالی (خشکسالی خیلی شدید) و تغییر اقلیم (سناریو A2در دوره 2049-2040) به ترتیب به میزان 68.1% و 6.377% کاهش یافته است. بازده برنامهای نیز همزمان با کاهش ریسک درآمدی به‌صورت غیرخطی کاهش خواهد یافت. با توجه به اثرات اقتصادی تغییر اقلیم و خشکسالی در برنامهریزیهای بلندمدت، به‌منظور افزایش تولیدات کشاورزی منطقه، استفاده از واریتههای جدید محصولات کشاورزی به‌منظور بهبود عملکرد، توسعه سطح زیر کشت محصولات با نیاز آبی کمتر نظیر جو آبی در زمان خشکسالی، و محصولات باثبات درآمدی بالاتر مانند جو آبی، ذرت دانهای، چغندر و گوجه در طی سالهای آینده پیشنهاد میگردد.